AVM sektöründe son yıllarda tam tersi bir dönüşüm yaşanıyor. Yüksek rekabet ortamı, kötü yönetim, yanlış marka karmasına salgının negatif etkisi de eklenince birçok AVM, hayalet binalara dönüşmeye başladı.
Zamanın ruhunu kaçıran ve gerekli dönüşümü geçiremeyen onlarca alışveriş merkezinde doluluk oranı yüzde 50’nin altına geriledi. Sadece İstanbul’da sayısı 20’yi bulduğu belirtilen yapılar, adeta birer hayalet AVM’ye dönüştü. Bunlar arasında borçları dolayısıyla bankalara devredilenler olduğu gibi, ihale yöntemi ile satışa çıkarılanlar da var.
Hayalet AVM’lere dönüşen yapılar arasında ise Metrocity’den Novada’ya, Beylicium’dan Prestige Moll’a, Airport Outlet Center’dan Galeria’ya, Bayrampaşa Axis’ten Sapphir’e kadar onlarca AVM bulunuyor. Bunun yanında İstinyePark’tan Zorlu’ya, Akmerkez’den Cevahir’e kadar birçok AMV için de aylarca sıra bekleniyor..
Peki her gün 6,5-7 milyon ziyaretçi ağırlayan AVM’leri bu duruma getiren nedenler neler?
Bunların başında geçmiş dönemde çok hızlı ve kontrolsüz şekilde artan yatırımlar geliyor. 1988’de Ataköy’de bulunan Galleria ile başlayan modern AVM furyası 2000’lerin başından itibaren hızlandı. 2006-2015 arasında 278 AVM açıldı. Üstelik Levent ve Bakırköy gibi bölgelerde AVM sayısı AB ortalamasını 5’e katladı.
KDM Alışveriş Merkezleri Kiralama ve Yönetim Danışmanlık Kurucusu Murat İzci, bin kişiye düşen AVM sayısının AB’de 206 metrekare iken bu rakamın Türkiye’de 162,5 seviyesinde olduğunu belirterek, “Biz AB’nin 4’te 1’i kadar kazanıp 4’te 3’ü kadar AVM’ye ev sahipliği yapıyoruz. Bugüne kadar bu açığı turistler kapattı. Ama salgında o da düştü” dedi.
İzci’nin verdiği bilgilere göre salgın öncesinde bir turist 10 yerli kadar alıveriş yaparken şu an bu rakam 5’e geriledi.
Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre Türkiye’de AVM markası olarak adlandırılan marka sayısı 500 adet ve bir AVM’nin zarar etmemesi için en az 120 markayı bünyesine alması gerekiyor. Ancak burada da doğru marka karması ön plana çıkıyor. Bu noktada salgın öncesinde başlayan yabancı markaların çıkışı ve yerli markaların ise mağazalaşmada iştahsızlığı AVM’leri zorladı. Bu da doluluk oranlarını negatif etkiledi. Alışverişi Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği Başkanı Hüseyin Altaş, AVM’lerde markalar açısından çok fazla sirkülasyon yaşandığını aktardı.
“Salgın öncesinde yüzde 100’e yakın olan AVM doluluk oranları yüzde 7-8 geriledi”
Murat İzci’ye göre ise doluluk oranları yüzde 85’lere düşmüş vaziyette. İzci, “Ekonomik sıkıntılardan dolayı markaların şubeleşme, tüketicilerin alım, yatırımcıların da yatırım iştahı kesildi. Yatırımcı perakendecileri içerde tutmak için çok ciddi tavizler vermek durumunda. Karlılıklar her iki tarafta da düştü. Ciddi cirolar var, kapı girişleri iyi ama günü sonunda kimse para kazanmıyor, herkes mutsuz” diye konuştu. İzci, doğru zamanda doğru tepkiler verebilen AVM’lerin bir şekilde kiracılarını elinde tuttuğunu bunu yapamayanların ise doluluk oranlarında düşüşler yaşandığını belirtti. (Haberin devamı: Dünya)
