FIFA tarafından her dört yılda bir düzenlen Dünya Kupası Katar 2022 futbol turnuvası, 32 Ülkenin katılımı ile bir ay ev sahibi ülke olan Katar’da düzenleniyor. Katar 2022, Sürdürülebilirlik Stratejisi, sosyal, insani, ekonomik ve çevresel kalkınma için yeni ölçütler belirleyen bir turnuva olacağı ifade edilmektedir.
Bu turnuva, gelecekteki FIFA Dünya Kupası müsabakalarının ve diğer spor mega etkinliklerinin düzenlenme şeklini değiştireceği tahmin edilmektedir. Ayrıca Turnuvanın Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ve Katar Ulusal Vizyonu 2030‘a katkıda bulunan kalıcı, sürdürülebilir bir miras inşa edeceği beklentiler arasında yer almaktadır (1).
Bu yılki 2022 Katar Dünya Kupası’nın tüm zamanların en pahalı Dünya Kupası olacağı tahmin ediliyor.
Katar seçildikten sonra, FIFA tarafından belirlenen kapasite gereksinimlerini karşılayacak yeni stadyumlar inşa etmeye başladı ve ilk tekliflerin maliyeti 4 milyar dolar olarak tahmin etse de, o zamandan beri bildirilen maliyetler aralıkta 6,5 ila 10 milyar dolar arasında büyüdü.
Katar’daki stadyum maliyetlerini içeren altyapı paketi toplam 220 milyar doları buldu. Ancak yapılan yatırımlar ülkenin 2030 yılına kadar küresel bir inovasyon merkezi olma yönündeki daha geniş hedeflerine yönelik planları da içeriyor. FIFA Dünya Kupası ev sahibi ülkeler, bilet satışları ve yayın haklarının yanı sıra ziyaret eden takımlar ve taraftarlar tarafından ülkede yapılan satın alımlardan doğrudan gelir elde ediyor.
Haziran ayındaki en son tahminler, 2022 Dünya Kupası için bu beklenen gelirlerin 17 milyar dolar olduğunu gösteriyor. Katar’ın çok sayıda büyük kapasiteli stadyum, otel, bir metro sistemi, havaalanlarında iyileştirmeler ve altyapıyla ilgili diğer birçok proje inşa etmesi gerektiğinden, ülke yaklaşık 30.000 yabancı işçi getirdi. Katar’ın nüfusunun yaklaşık yarısı olan 1,2 milyon taraftarı ağırlamak için 130.000 otel odasının hazırlığı yapıldı (2).
FIFA, bir aylık rekabet süresi boyunca tüm işletme maliyetlerini karşılayacağını taahhüt etmektedir. En büyük maliyet, kazanan takıma ödenecek olan 42 milyon dolar ile toplamda ödenecek olan 440 milyon dolarlık para ödülüdür. Grup aşamasından çıkmayan tüm takımların her biri 9 milyon dolar alacak. Diğer önemli işletme maliyeti kalemleri arasında TV operasyonları için 247 milyon dolar, rakip kulüplerin maliyetleri için 326 milyon dolar ve iş gücü yönetimi için 207 milyon dolar olarak yer alıyor. Toplam işletme maliyeti, FIFA’nın karşılayacağı 1,7 milyar dolar olarak bütçelendi, ancak FIFA uluslararası televizyon, bilet, ağırlama ve kurumsal sponsorluklardan elde edilen gelirlerin hiçbirini paylaşmamaktadır. Bu gelirlerin toplam 4,7 milyar dolar olması bekleniyor. Belirsiz kalsa da, Katar’ın çeşitli işletme maliyetlerinin yanı sıra güvenlik maliyetlerinden (1 milyar doları kolayca aşabilecek) sağlıklı bir pay alması gerekecek gibi görünüyor. Katar, 1,3 milyon Dünya Kupası ziyaretçisi beklediğini belirtiyor. Ortalama olarak her bir ziyaretçinin dört gün kaldığını ve günde 300$ harcadığını varsayalım. Ayrıca normal turist ve iş seyahatlerinin, beklenen trafik sıkışıklığı, yüksek fiyatlar ve güvenlik endişelerinden olumsuz etkilenmediğini varsayalım. Bu varsayımlar altında, Katar ev sahipliğinden 1,56 milyar dolar gelir elde edecek.
FIFA için sonuç, 3 milyar dolarlık net kazanç için 4,7 milyar dolar gelir ve 1,7 milyar dolar maliyet. FIFA bunun yaklaşık %10’unu kendi operasyonları için alacak ve kalan miktarı sporun gelişimini desteklemek için dünya genelindeki 200’den fazla ulusal futbol federasyonuna dağıtacak.
Katar 2022’nin, Medya hesapları, Katar’ın Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmak için en az 220 milyar dolar harcadığını gösteriyor. Bunun 10 milyar dolarından azı, Katar’ın oyunlar için inşa ettiği yedi stadyum ve yenilediği bir stadyum için. Geri kalanı ulaşım, ağırlama, telekomünikasyon ve güvenlik altyapısına harcandı; buna, daha büyük Doha için bir metro sistemi, yeni bir havaalanı, kapsamlı yol inşaatı ve diğerlerinin yanı sıra yeni yapılan 100’den fazla otel dahil olmak üzere 36 milyar dolar dahil. Katar’ın GSYİH’si 2022’de yaklaşık 180 milyar dolardır. Yani Katarlılar GSYİH’lerinin %10’undan fazlasını turnuva için harcamaktadırlar (3).
20 Kasım’da başlayan Katar 2022, dünyanın en çok izlenen spor müsabakasını ilk kez Ortadoğu’ya taşıyarak tarih yazacak. Katar için FIFA Dünya Kupası’na ev sahipliği yapmak, ülkenin altyapı geliştirme ve dış politika hedeflerini ilerletmek için stratejik bir hamle olarak da görülmektedir. Dünya Kupası’nın potansiyel faydalarına rağmen, büyük uluslararası spor etkinliklerine ev sahipliği yapmak, düşük yatırım getirisi ile ünlüdür. Tahminler, Katar ekonomisinin Dünya Kupası desteği sayesinde 2022 ve 2023’te yüzde 3,4 büyüyeceğini, ancak ardından 2024’te yüzde 1,7’ye düşeceğini gösteriyor. Buradaki zorluk, güçlü GSYİH büyümesini sürdürmek için şimdiye kadar yapılan önemli altyapı yatırımlarından yararlanmak olduğu ifade edilmektedir
Katar’ın istikrarlı GSYİH büyümesini ve yüksek derecede güvenliği desteklemek için Dünya Kupası’ndan yararlanma yeteneği artık hükümetin stratejik planlarını ve taahhütlerini yerine getirmesine bağlı. Katar kısa ve uzun vadeli ekonomik faydalar ve yumuşak güç kazanımları potansiyeli sağlamayı vaat ediyor. Devlet muhtemelen spor etkinliklerine ev sahipliği yapmaya ve göç reformlarını uygulamaya devam ederek kendisini Orta Doğu’da spor ve siyasi-ekonomik merkez üssü olarak kalıcı bir miras bırakacak şekilde konumlandıracaktır (4).
FIFA Dünya Kupası Katar 2022’nin, Kamu ve Spor diplomasinde ön plana çıkmaya başlayan Yumuşak Güç Teorisi açısından değerlendirildiğinde, siyasal, sosyal ve ekonomik olarak uzun yıllar tartışılacak ve araştırılacak bir konu olarak karşımızda durmaktadır.
Kaynaklar:
- https://www.qatar2022.qa/en/sustainability/economic
- https://businessreview.berkeley.edu/the-economics-behind-the-fifa-world-cup-qatar-2022tm/
- https://www.sportico.com/business/finance/2022/world-cup-economics-qatar-record-spending-1234694134/
- https://www.wilsoncenter.org/article/2022-fifa-world-cup-qatars-catalyst-propel-development-and-soft-power
