Ne çok duyar olduk “toksik” kelimesini. Kelimenin sözlük anlamına bakıldığında toksik kelimesi “zehirli maddeyi” ifade etmektedir. Türkçenin mecazı sevmesi sebebiyle bu kavram dilimizde ilişki, iletişim, insan sözcüklerinin olumsuz bir tamamlayıcısı olarak yer edinmeye başlamıştır. Düşününce bu olumsuz tamlamanın, toksik insan, sıfatının bazı insanlara cuk oturduğunu söyleyebiliriz.
Ne yazık ki çevremizde toksik iletişim kuran, olumsuz düşünceleri, sözleri, karmakarışık davranışlarıyla bizim hayatımızı da zehirleyen birçok insan var. Bu insanlar sözleri, davranışları ile zehirlerini yavaş yavaş enjekte ederler. Sistematik dozlarla ruhunuza işleyen zehir sizi ele geçirmeye başladıkça, kendinizi değersiz görmeye, yetersiz hissetmeye, olan her şeyden kendinizi suçlamaya başlarsınız güvenli alanlarınız huzursuz alanlarınıza dönmeye başlar, sonra yüzünüzdeki gülümseme gölgelenir, düşüncelerinizi takiben dilinizi de negatif cümleler kaplamaya başlar, sonra mı? TOKSİK HAYATLILAR DÜNYASINA HOŞ GELDİNİZ.
Zorunlu dayatmalarla girdiğiniz bu zehirli sarmaldan elbette çıkmanız, hatta girmemek için yapabileceğiniz alternatif çözümler var. Çözüm için önce toksik insan kimdir, hangi davranışlar toksik davranışlar bunları ele alalım.
Toksik insan kimdir?
Doğası gereği sosyal bir varlık olan insan, ilişki kurduğu insanlardan pozitif bir enerji almak ve pozitif bir enerjiyi yaymak ister. Elbette hepimizin negatif olduğu dönemler vardır; ancak toksik insanlarda negatiflik kronik bir hal, bir davranış kalıbı haline gelmiştir. Hepimizin hayatında en az bir defa kısa veya uzun süreli de olsa etkisini hissettiğimiz bir toksik insan vardır. Her toksik ilişkinin üzerimizde bıraktığı etki farklı olsa da toksik insanların bazı ortak özellikleri bulunuyor. Bu özellikler:
Sizi her fırsatta manipüle ederler ve rahatlıkla yalan söyleyebilirler. Kendinizi manipülatif tavırlar karşısında yalanın doğruluğuna inanırken ve kendi kendinizi suçlarken bulmanız kaçınılmazdır.
Belirsiz duygularıyla sizi de belirsiz bir ruh haline sokarlar. Bir gün, bir saat önce her şey harika giderken kendinizi onun en iyi dostu, arkadaşı; partnerinizse ilişkinizde her şeyin yolunda gittiğini sizi çok sevdiğini düşünürken bir gün sonra soğuk rüzgarların estiği bir yabancı gibi görmeye başlarsınız kendinizi. Nedenlerini, yaptıklarınızı, bir hatanızın olup olmadığını, ondaki değerinizi, yerinizi kendinize sorup durursunuz ve hiçbir cevap alamazsınız. Çünkü bunun bir nedeni yoktur zaten cevabı da sizde değildir.
Empati yeteneğinden yoksundurlar. Onlar için sizin duygu ve ihtiyaçlarınız önemli değildir. Odak noktası kendisidir ve kendi ihtiyaçları çerçevesinde size yaklaşırlar. Duygularınızı anlatmak istediğinizde kendilerinin ne kadar zor şartlarda olduklarını ve hiç kimsenin kendilerini anlamadığını duygu patlamalarıyla anlatırlar. Ve siz yine kendinizi “Ne kadar anlayışsızım.” diyerek suçlarken bulursunuz.
Toksik insanlar, çatışmadan beslenirler. İletişiminizde sürekli karşı tarafın istek ve beklentileri önemli olduğu için, sizin güçlenmenizi sağlayacak olan durumlar onun için tehdit niteliğindedir. Bu nedenle saman alevinden çıkacak tartışmalar içinde kendinizi bulmanız kaçınılmazdır. Sizi psikolojik olarak yıpratarak kendisine bağlı hale gelmeniz, özgüveninizi yitirmeniz ve kendisinin ihtiyaçlarına cevap vermeye devam etmeniz temel amaçtır.
Aniden iletişiminiz kesiliverir. Düzenli bir iletişim halindeyken birden aramalarınıza geri dönüş alamazsınız, mesajlarınıza, e- postalarınıza cevap gelmez ta ki o yeniden sizinle iletişim kurmak isteyene kadar. Sonra yine bir süre iletişim kesintisi yaşarsınız. Ve “NEDEN” sorusunu cevabı sizde olmamasına rağmen defalarca kez kendinize sorarsınız.
Özür dilemek mi asla… Toksik insanlar için yaptıkları her davranışın bir nedeni vardır. Ve bu nedenler doğrultusunda hareket ettikleri için hata yaptıklarını asla kabul etmezler. Şayet hatalı biri varsa ona anlayış göstermediğiniz için bu kişi sizsinizdir.
Toksik iletişimin panzehirleri
En etkili panzehir toksik olan her ilişkiden iletişimden hızla uzaklaşmak olsa da bu her ilişki ve iletişim için mümkün olmayabiliyor. Toksik insandan uzaklaşmanız mümkün değilse:
Öncelikle açık iletişim kurun. Kendinizi, duygularınızı açık ve net bir şekilde ifade edin. Burada dikkat etmeniz gereken şey duygularınızı anlatmaya çalışırken çatışmayı körüklemeden iletişim kurmanızdır. Bunun için de suçlayıcı bir üslupla değil, sen dilinden ziyade ben diline yönelik bir iletişim yolunu seçmelisiniz.
İzin vermek ve bağışlayıcı olmak konusunda sınırlarınızı belirleyin. Anlayışlı ve affedici bir tutum ilişkiler açısından önemli olsa da toksik insanlarla olan iletişiminizde bu noktada sınırlarınızı net bir şekilde çizmelisiniz. Sınırlarınızı çizmediğiniz takdirde görmezden geldiğiniz, anlayış gösterdiğiniz veya bağışladığınız küçük şeylerin büyüyerek daha da kabul edemeyeceğiniz şeylere dönüşmesi kaçınılmazdır.
Sizi olumsuzluk girdabına çekmesine izin vermeyin. Toksik insanlar genellikle kendinizi suçlu hissetmenizi sağlayacak bir iletişim dili kullanırlar. Motivasyon kırıcı sözler, küçük gören sıfatlar, olumsuz cümle kalıpları toksik insanların cephanesi gibidir. Öncelikle bu sözlerin hepsine kulaklarınızı tıkayın. Bu sözleri kişiselleştirmeyin. Unutmayın toksik insanın derdi, savaşı sizinle değil kendisiyle. Bunu fark ettiğiniz anda özgürleşeceğinizi unutmayın.
Unutmayın, davranışlarında bir sorun görmeyen kişiyi değiştiremezsiniz, başkalarının kontrolü sizde değildir ama size nasıl davranılmasını istediğinizi belirlemek, benlik değerinizi yükseltmek ve çevrenizi zehirli ilişkilerden temizlemek sizin elinizde.
