Deri kanseri, cilt hücrelerinin kontrolsüz bir şekilde büyümesi ve çoğalması sonucunda ortaya çıkıyor. Nedenleri arasında güneş ışığına uzun süre maruz kalma, genetik faktörler, yaşlanma, açık ten rengi, yanık öyküsü, bağışıklık sistemi zayıflığı gibi çeşitli faktörler bulunuyor.
Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Kanser İstatistikleri verilerine göre, Türkiye’de cilt kanseri insidansı (yeni vaka sayısı) her yıl artış gösteriyor. Memorial Ataşehir ve Şişli Hastaneleri Dermatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Necmettin Akdeniz, deri kanseri hakkında bilgi verdi.
Akdeniz bölgesinde cilt kanseri daha sık görülüyor
Deri kanseri, dünya genelinde oldukça sık görülen bir kanser türüdür. Ülkeler arasında görülme sıklığı farklılık göstermekle birlikte, güneşe maruz kalma düzeyi yüksek olan bölgelerde daha sık görülür. Cilt kanseri, güneşin zararlı UV ışınlarına uzun süre maruz kalmak gibi faktörlerle ilişkilendirilen bir kanser türüdür. Türkiye’nin güneşli iklimi nedeniyle cilt kanseri riski de artabilmektedir. Türkiye’de cilt kanseri sıklığı hakkında en güncel veriler 2021 yılına dayanmaktadır ve şu anda bu konuda daha yeni bir epidemiyolojik çalışma mevcut değildir. Ancak, genel olarak cilt kanseri vakalarının dünya genelinde artış gösterdiği bilinmektedir. Türkiye’de de deri kanseri vakaları artmaktadır, özellikle Akdeniz bölgesinde daha yüksek bir sıklık görülmektedir.
Güneşten korunma büyük önem taşıyor
Cilt kanserinden korunmak için güneş ışığından korunma, güneş koruyucu kullanma, gölgede kalma gibi önlemler almak önemlidir. Ayrıca düzenli cilt muayeneleri yaptırmak da erken tanı ve tedavi açısından önemlidir. Deri kanseri risk faktörleri arasında en önemlisi güneş ışığına uzun süreli maruz kalma ve sık güneş yanıklarının geçmişteki öyküsüdür. Diğer faktörler arasında genetik yatkınlık, açık ten rengi, yaşlanma, bağışıklık sistemi baskılanması ve bazı kimyasal maddelere maruz kalma yer alabilir.
Cilt kanserinden korunmak için bu önlemleri alın:
- Güneşten korunun. Güneşin en yoğun olduğu saatlerde güneşe maruz kalmamak, geniş kenarlı şapka ve güneş gözlüğü kullanmak, koruyucu giysiler giymek ve güneş koruyucu ürünler kullanmak önemlidir.
- Yara ve lezyonları takibini yaptırın. Ciltteki yara, leke veya benlerin değişimlerini takip etmek ve düzenli cilt muayeneleri yaptırmak önemlidir.
- Sigara ve alkolden uzak durun. Sigara ve aşırı alkol tüketimi deri kanseri riskini artırabilir, bu nedenle bu alışkanlıklardan kaçınılmalıdır.
- Düzenli (yılda bir) cilt muayenesi yaptırın.
Tedavi dermatoloji ve onkoloji uzmanları ile kişiye özel planlanıyor
Deri kanseri tedavisi, kanserin tipine, yayılma derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, radyoterapi, kemoterapi, immünoterapi ve hedefe yönelik tedaviler bulunur. Tedavi dermatolog (deri hastalıkları uzmanı) tarafından belirlenir, ileri vakalarda onkoloji hekimleriyle birlikte yapılır.
Deri kanseri hakkında yanlış bilgilere sık rastlanıyor:
Deri kanseri ile ilgili bazı yaygın yanlışlar şunlardır;
Yanlış: “Sadece güneş yanıkları cilt kanserine neden olur”
Doğru: Güneş yanıkları deri kanseri riskini artırabilir, ancak deri kanseri sadece güneş yanıklarından kaynaklanmaz. Genetik faktörler, yaşlanma, açık ten rengi, bağışıklık sistemi zayıflığı gibi diğer faktörler de rol oynar.
Yanlış: “Sadece benler kansere dönüşebilir”
Doğru: Bazı melanomlar (cilt kanserinin en tehlikeli tipi) benlerden kaynaklanabilir. Ancak deri kanseri herhangi bir cilt lezyonundan kaynaklanabilir, yani benlerin yanı sıra yaralar, lezyonlar veya normal cilt bölgeleri de kansere dönüşebilir.
Yanlış: “Solaryum kullanımı cilt kanseri riskini azaltır”
Doğru: Tam tersine, solaryum veya solaryum kullanımı (solaryum cihazlarıyla yapay bronzlaşma) cilt kanseri riskini artırır. Bu cihazlar UV radyasyonu yaydığından, cilt kanseri riskini artırır.
Yanlış: “Cilt kanseri sadece yaşlı insanlarda görülür”
Doğru: Yaşlılık cilt kanseri riskini artırır, ancak genç insanlar da cilt kanseri geliştirebilir. Özellikle melanom, genç yetişkinlerde ve hatta çocuklarda bile görülebilir.
Yanlış: “Güneş koruyucu kullanımı cilt kanserini tamamen engeller”
Doğru: Güneş koruyucular güneşin zararlı UV ışınlarından korunmada yardımcı olabilir, ancak tamamen kanseri engellemez. Diğer korunma yöntemleriyle birlikte kullanılması önemlidir.
Yanlış: “Kanserli bölgeye bıçak değdirmek, aldırmak, ameliyat olmak yayılmasına neden olur”
Doğru: Bu düşünce çok yanlış ve tehlikelidir. Cilt kanserinin erken tedavisi hayat kurtarır. Geç kalındığında yayılım yani metastaz meydana gelir. Tedavi daha da zorlaşır.
Kaynak: How can I tell if I have skin cancer? (aad.org)
