Prof. Dr. Ziya Saltürk, “Üst solunum enfeksiyonlarının yanı sıra sinüzit, alerji, bazı ilaçlar, gebelik, soğuk ve kuru hava, kanser, anatomik problemler ve baharatlı yiyecekler geniz akıntısına sebep olabilir” açıklamasında bulundu.
Üst solunum enfeksiyonlarının yol açtığı şikayetlerin başında gelen geniz akıntısı, günlük hayatı olumsuz etkileyen sağlık sorunlarından biri. Geniz akıntısının genellikle basit üst solunum yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişebilse de bazı önemli sağlık problemlerinin de geniz akıntısı ile ortaya çıkabildiğini paylaşan Anadolu Sağlık Merkezi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ziya Saltürk, çok baharatlı yiyeceklerin tüketiminden kaçınılması gerektiği uyarısında bulundu.
Burun tıkanıklığı, burun akıntısı, öksürük, boğazda şişlik, boğaz ağrısı, hapşırma, baş ağrısı, kötü ağız kokusu, bulantı – kusma, yutma güçlüğü ve ses kısıklığı geniz akıntısının belirtileri arasında yer alıyor. Geniz akıntısı ile ilgili sorunun doğru tespit edilebilmesi için öncelikle geniz akıntısı sıvısının muayene edilmesi gerektiğini paylaşan Anadolu Sağlık Merkezi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ziya Saltürk, “Akıntının berrak, seröz yapıda olması veya yeşil, visköz ve iltihaplı görünmesi farklı tanı ihtimallerini gündeme getirir. Geniz akıntısına yol açabilecek anatomik bozuklukların tespit edilmesi adına burun boşluğunun içine gönderilen kameralı özel ekipmanlar vasıtasıyla detaylı fizik muayene sıklıkla başvurulan yöntemler arasında” dedi.
Prof. Dr. Ziya Saltürk, “Geniz akıntısı üst solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanıyorsa, sıklıkla viral etkenler nedeniyle geliştiğinden, semptomatik tedaviler tercih edilir. Burun mukozasındaki iltihabın giderilmesi ve mukoza salgısının azaltılmasına yönelik olarak anti-inflamatuvar ilaçlar ve nazal spreyler reçete edilebilir. Grip gibi bazı virüs etkenlerine karşı antiviral tedaviler kullanılabilir. Sinüzit gibi bakteriyel enfeksiyonlara bağlı durumlarda antibiyotik tedavisi sıklıkla gerekir. Anatomik problemler nedeniyle gelişen geniz akıntısının tedavisinde önce ilaç tedavisi denense de sıklıkla cerrahi yöntemlerle anatomik sorunların giderilmesi gerekebilir. Alerjiye bağlı geniz akıntılarında alerjen etkenlerden uzak durulmasının yanında, uygun antihistaminik ve anti-inflamatuvar ilaçlar kullanılır” diye konuştu.
Baharatlı yiyeceklere dikkat!
Bunların dışında geniz akıntısının giderilmesinde evde yapılabilecek çeşitli uygulamalar ve önlemler bulunduğunu belirten Prof. Dr. Ziya Saltürk, bu önlemleri şöyle sıraladı:
- Tuzlu su veya okyanus su içerikli burun yıkama solüsyonları gün içinde sıklıkla kullanılabilir.
- Çok baharatlı gıdaların tüketiminden kaçınılmalı.
- Sigara gibi zararlı alışkanlıklara son verilmeli.
- Ortam havasının ılık tutulması ve sık sık nemlendirilmesi faydalı olur.
- Bol sıvı tüketilmesi ve geniz akıntısı durumunda çorba, çay gibi sıcak içeceklerin alınması şikâyetin ortadan kaldırılmasında yardımcı olur.
- Geniz akıntısı durumunda yatıldığında, başın yukarıda kalacak şekilde desteklenmesi veya çift yastık kullanılması uyku kalitesini artırmada ve geniz akıntısının çevre dokulara yayılmasının önlenmesinde etkilidir.
- Geniz akıntısı ile karışabilen reflü şikayetinin giderilmesi için beslenme alışkanlığına dikkat edilmesi, kilo verilmesi ve gerekli görüldüğünde mide asidini düzenleyici ilaçların kullanılması faydalı olur.
Geniz akıntısının 9 nedeni
Üst solunum yolu enfeksiyonları: Burun boşluğu, geniz gibi solunum yollarını etkileyen viral, bakteriyel veya mantar enfeksiyonlarında hem bu bölgelerin salgı miktarı artar, hem gelişen ödem nedeniyle drenajı engellenir, hem de iltihaplanır. Bu nedenle iltihaplı geniz akıntısı şikayeti görülebilir.
Sinüzit: Burun boşluğunda yer alan paranazal sinüslerin iltihaplanması sonucu geniz akıntısı ortaya çıkar.
Anatomik problemler: Burun boşluğunun ortasında yer alan burun duvarındaki (septum) eğrilikler, burun etlerinin büyük olması gibi mukoza salgısının drenajını olumsuz etkileyen her türlü anatomik problemde geniz akıntısı görülebilir.
Alerji: Çeşitli maddelere karşı alerjik olan kişilerde, vücut alerjik maddenin girişini engellemek için mukoza salgısını artırır. Sonuçta artan salgı geniz akıntısı olarak karşımıza çıkar.
Soğuk ve kuru hava: Dış ortamdan solunan soğuk ve kuru hava burun boşluğunu tahriş eder ve mukoza dokusunda ödeme neden olabilir. Sonuçta mukoza salgısı artarak geniz akıntısına neden olur.
Gebelik: Hamilelikle birlikte değişen hormon dengesine bağlı olarak mukoza dokuları genleşir ve salgı miktarını artırır. Sonuçta gebelikte geniz akıntısı şikâyeti ortaya çıkabilir.
Baharatlı yiyecekler: Çok miktarda baharat içeren gıdaların tüketilmesi burun mukozasını tahriş ederek salgı miktarında artışa ve geniz akıntısına sebep olur.
Kanser: Burun boşluğu, paranazal sinüs veya geniz bölgesinde gelişen tümörler tek taraflı olarak mukoza salgısı drenajını olumsuz etkileyerek geniz akıntısı yapabilir.
İlaçlar: Bazı tansiyon ilaçları, doğum kontrol hapları gibi ilaçlar yan etki olarak geniz akıntısı yapabilir.
Bunların dışında özellikle ağız boşluğunun arka kısmı ile yutak ve gırtlak bölgesinde çeşitli sıvıların birikmesi ve temizlenememesi durumlarında geniz akıntısı varmış gibi hissedilebilir. Örneğin, yutma güçlüğü gelişen hastalarda tükürük birikmesi veya reflü şikâyeti olanlarda mide asit salgısının birikmesi durumlarında geniz akıntısı varmış gibi bir his ortaya çıkabilir.
Baharatlı yiyeceklerin potansiyel zararları:
Prof. Dr. Vedat Göral ise baharatlı yiyeceklerin hangi sağlık sorunlarına neden olabileceğine dair şu bilgileri paylaşıyor:
- Fazla baharat tüketimi sonucu mide bulantısı, mide ağrısı, ishal sorunları ortaya çıkabilir. Mide rahatsızlığı olanlar baharatlı yemek tüketiminden kaçınmalıdır. Midesi hassas olanlar, ülserliler, damar sertliği olanlar, tansiyon hastaları ve alerjisi olanlar dikkatli olmalıdır.
- Bazı baharatlar hamilelikte kullanılmaz, düşüklere neden olabilir. Bu açıdan gebelerin baharat kullanırken buna dikkat etmeleri gerekir.
- Bazı baharatların 2 yaşından küçük çocuklara verilmemesi önerilmektedir.
- Adaçayı çok tüketen erkeklerde sperm sayıları düşebiliyor. İçinde doğal fito östrojenlerin olması nedeniyle, erkeklerin aşırı miktarda ve çok uzun süreli kullanmaları önerilmez.
Altta yatan belirli tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler için baharatlı yiyeceklerden kaçınmak en iyisi olabilir. Bu koşullar şunları içerir:
- Ülseratif kolit ve Crohn hastalığı dahil inflamatuar bağırsak hastalığı (IBD)
- Çölyak hastalığı
- Mide ülseri (baharatlı yiyecekler aslında ülsere neden olmasa da)
- Safra kesesi sorunları
- Asit Reflü/gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
- İrritabl bağırsak sendromu (INS)
- Anal çatlaklar
Kaynak: Spicy Food Challenges: Harmful or Healthy? | University Hospitals (uhhospitals.org)
