Bilim insanları tarafından geliştirilen bir yapay zeka depremleri yüzde 70 oranla 1 hafta önce tahmin edebiliyor. Yapay zeka sayesinde depremlerde yaşanan can kayıplarının en aza indirilmesi planlanıyor.
Deprem tahmininde yüksek hassasiyet ve doğruluk sağlamak, bilim dünyası için uzun süredir devam eden bir zorluk olmuştur. Ancak yapay zeka (AI), bu alandaki yeteneklerimizi geliştirmek için önemli bir araştırma konusu haline geldi. Yapay zeka, büyük sismik veri kümelerini analiz edebilme yeteneği sayesinde insan analistlerinin gözden kaçırabileceği deprem belirtilerini tanımlama potansiyeline sahip. Makine öğrenimi algoritmaları, araştırmacılara deprem modellerini daha iyi anlama konusunda yardımcı olabilir.
Deprem önceden tahmin edilebilir mi?
Bugün bazı yapay zeka modelleri, jeolojik özellikleri ve önceki sismik verileri inceleyerek depremleri yüksek olasılıkla tahmin etmek için kullanılmaktadır. Bu modeller, belirli bölgelerde belirli bir zaman diliminde deprem olma olasılığını hesaplar. Ancak bu tahminler genellikle çok genel olup kesin tahminleri içermez.
Depremler, yerkabuğunun derinliklerindeki tektonik plakaların karmaşık hareketlerinden kaynaklandığı için tahmin etmek oldukça zor. Bu süreç birçok değişkeni ve belirsizliği içeriyor. Yapay zeka, deprem verilerini analiz ederek ve erken uyarı sistemlerini geliştirerek faydalı olabilir. Ancak depremin kesin zamanlamasını, konumunu ve büyüklüğünü doğru bir şekilde tahmin etmek hala büyük bir zorluk.
Yapay zeka depremi yüzde 70 doğruluk ile tahmin ediyor
Teksas Üniversitesi (UT Austin) araştırmacıları, yüzde 70 doğrulukla depremleri tahmin eden bir yapay zeka algoritmasını test ettiler. Denemeler Çin’de gerçekleştirildi ve bu sonuçlar, depremleri tahmin etmek için güvenilir bir yapay zeka sisteminin yakın gelecekte mümkün olabileceğine işaret ediyor.
Sistem, 14 depremin yerini neredeyse tam olarak ve doğru bir şekilde tahmin etti. Yalnızca sekiz yanlış uyarı verdi ve bir depremi kaçırdı. Bu, depremlere karşı daha iyi hazırlık yapılmasına yardımcı olabilir ve ekonomik ve insani kayıpları en aza indirebilir.
Araştırmacılar, bu yapay zeka modelini dünya genelinde sismik faaliyetin yoğun olduğu bölgelerde test etmeyi planlıyor. Bu, modelin daha fazla veri üzerinde eğitim alarak tahmin doğruluğunu artırmasına ve depremlerin konum tahminlerini iyileştirmesine yardımcı olacak. Bir sonraki adım olarak, yapay zeka Teksas’ta test edilecek ve Teksas Sismolojik Ağ Programı’nın (TexNet) verilerini kullanarak deprem tahmini yetenekleri daha da geliştirecek.
Türkiye’de depremlerin yıkıcı etkisi azaltılabilir mi?
Yer bilimciler tarafından Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu sık sık dile getirilmektedir. Türkiye Cumhuriyeti’nde yaşanan büyük depremlerde resmi rakamlara göre 109 bin 67 insan hayatını kaybetmiştir. Yeni yapay zeka sistemi sayesinde Türkiye’de deprem felaketinin önüne geçilerek can kaybı önlenebilir.
Kaynak:
Omar M. Saad, Yunfeng Chen, Alexandros Savvaidis, Sergey Fomel, Xiuxuan Jiang, Dino Huang, Yapo Abolé Serge Innocent Oboué, Shanshan Yong, Xin’an Wang, Xing Zhang, Yangkang Chen; Earthquake Forecasting Using Big Data and Artificial Intelligence: A 30‐Week Real‐Time Case Study in China. Bulletin of the Seismological Society of America 2023; doi: https://doi.org/10.1785/0120230031
- AI-Driven Earthquake Forecasting Shows Promise in Trials
- AI-powered earthquake forecasting proves to be a success
