Asgari ücret 2023 Ocak ayında 8.506 lira olarak belirlenmişti. Temmuz ayında ise yüzde 34 zam ile 11.402 TL’ye yükseltilmişti. 8 milyona yakın asgari ücretli Ocak 2024 zammına kilitlendi. Özel sektör maaş zammı ne kadar olacak?
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun çalışmaları Aralık’ta start alacak ancak şimdiden hazırlıklar başladı. Bu kapsamda ilk adım 20 Kasım’da atılacak. Asgari ücret Tespit Komisyonu’nda revizyona gidilerek, asgari ücretli iki kadın ve iki erkek çalışan komisyonda yer alacak. Aralık ayında yeni asgari ücret için 4 toplantı gerçekleşecek ve uzlaşma usulü tutar belirlenecek.
Geçtiğimiz günlerde ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan 2024 yılı bütçe sunuş konuşmasında milyonların maaş zammına ilişkin kritik bilgiler paylaşarak, “Aralık ayı başında 2024 yılı asgari ücretini belirlemek için yine komisyonumuz toplanacaktır. Herkesin mutabık kaldığı bir tutarda uzlaşılacağını ümit ediyoruz” demişti.
Merkez Bankası’nın tahminine göre yıl sonunda enflasyon yüzde 65’e yükselecek bu da son 6 aylık enflasyon beklentisinin yaklaşık yüzde 38’e yükselmesine neden olabilir. Asgari Ücret Tespit Komisyonu’ndan işçi tarafını temsil eden Türk-İş’in ise masaya bir kez daha yaşama maliyetlerinde meydana gelen artış rakamları ile oturması bekleniyor.
Yeni asgari ücret ne kadar olacak?
Şu anda net asgari ücret 11.402,32 TL olarak uygulanıyor. Memur maaş artışı baz alınırsa yüzde 50 artış olduğunda net rakam 17.103,48 TL’ye çıkacak. 6 aylık enflasyona göre artış yapılmasına karar verilirse yeni asgari ücret net 15.735,20 TL olacak.
Hükümetten yapılan açıklamalarda ve bugüne kadar yapılan artışlara bakıldığında asgari ücret artışlarının hep enflasyonun üzerinde olduğu görülüyor. Bu yüzden yüzde 38’lik 6 aylık enflasyon oranının refah payı ile yüzde 50’ye çıkartılması beklenen bir sonuç olarak ortada duruyor. Bu durumda yeni asgari ücretin 17 bin liranın üzerine çıkacağı görülüyor.
Şirketler ocak zammı için hazırlığa başladı
Asgari ücrette beklentiler bu yönde ilerlerken Dünya Gazetesi’ne konuşan Mercer Türkiye CEO’su Dinçer Güleyin, “Ücret zamlarından bağımsız, ücret hareket hızı inanılmaz arttı. Açıklanan enflasyon ile yaşanan enflasyon arasında ciddi bir fark olduğu için şirketler artık maaş zammında açıklanan enflasyon rakamlarını esas almamaya başladı” dedi.
“Son bir senedir en önemli parametre asgari ücret artış oranı oldu” diyen Güleyin, “Somut örnek vereyim, brüt asgari ücret son bir senede yüzde 100 arttı, şirketlerin son bir yıllık artışı ise yüzde 97’lerde. Gelecek yıl için enflasyon hedefi yüzde 33 ila 40 iken şirketler gelecek yıl için yüzde 50 seviyesinde bir ücret artışı planlaması içindeler. Yani hedefin üzerinde bir zam için çalışılıyor. Kurumlar şimdilerde 2024 bütçelerini yüzde 50 ücret artışına göre yapıyor” ifadelerini kullandı.
Çalışanların refahına önem veren kurumlarda çalışmak istediğine vurgu yapan Güleyin, “Burada refahtan kasıt sadece maaş değil. Çalışanlarının refahına önem veren şirketlerin, kıymetli elemanları çekebilme olasılığı 7 kat daha yüksek. Bu yüzden şu anda tüm şirketler çalışan deneyimini yeniden tasarlamaya konsantreler” şeklinde konuştu.
Değerli eleman yüksek maaş talep ediyor
“Evet refah sadece maaş değil ancak Türkiye’de yüksek enflasyon son dönemde ücreti merkeze koydu” diyen Güleyin, şunları ifade etti:
• Doğru, maaş beklentiyi karşılamadığı sürece yan haklar belirleyici olmaktan uzaklaştı. Şu anda ülkemizde ücret en ama en kritik konu. Geride bıraktığımız 2 yıl böyle idi. Önümüzdeki birkaç sene daha böyle olacak. Değerli elemanı bulmak kolay değil, bulduğunuzda çok yüksek bir maaş beklentisi ile karşılaşabiliyorsunuz. Özellikle gençler…” ifadelerini kullandı.
Performansa dayalı ödüllendirme sistemi isteniyor
Şirketler bu gençleri cezbedebilmek için yöntem arayışındalar. Mercer CEO’su yeni trendleri anlattı:
• Örneğin beceri bazlı ücretlendirmeye geçmek için hazırlık yapan şirketler var. Değerlendirme merkezlerinin kurulması ve bu sayede beşeri sermayenin olgunluğunu ölçme, ihtiyaçları belirleyip aradaki farkı kapatmak için stratejiler geliştirme kritik bir konu haline geldi. Performansa dayalı ödüllendirme sistemleri kurmak da son dönemde çok sık karşılaştığımız talepler arasında.
• Gençler yılda bir, altı ayda bir gerçekleştirilecek performans değerlendirmelerinden ziyade hemen şimdi, anında bir geri bildirim bekliyor.
• Ücret artışlarında 6 ay ya da 1 yıl artık çok uzun bir süre. Neden önemli bir katkı yaptığında çalışanımızı hemen bir ücret artışı ile ödüllendirmeyelim? Bu, şu sıralarda insan kaynaklarının yeni konularından biri.
• Esnek yan haklar konusunda da önemli bir gelişme var. Şirketlerin son dönemde en çok aradığı özelliklerden biri öğrenme çevikliği.
• Öğreneceğiz, unutup yeni bir şey öğreneceğiz. Öğrenme çevikliği kritik bir konu.
• Çalışanlar artık topluma katkı sağlayan bir kurumda çalışmak için daha güçlü bir niyet gösteriyor.”
Asgari ücrette gözler aralık ayına çevrildi
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, “Aralık ayınca Asgari Ücret Tespit Komisyonumuzu toplayacağız. Orada da yine enflasyona ezdirmeyecek bir kararın çıkması yönünde bir tercihimiz söz konusu olacak” dedi.
Milyonlarca çalışanın gözü kulağı, Aralık ayında başlayacak asgari ücrete zam pazarlığı sürecinde.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan zam oranını, “mutabakat” ile belirlemek istediklerini söyledi.
Bakan Vedat Işıkhan, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda, Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarının 2024 yılı bütçe görüşmelerinin ardından milletvekillerinin sorularını yanıtladı.
Emekli, kamu görevlisi ve işçiler olmak üzere hiçbir kesimi enflasyona ezdirmeyeceklerini ifade eden Işıkhan, “2002-2023 yılları arasında aylıklara seyyanen ya da oransal yapılan artışlar ve emeklilerimize verilen bayram ikramiyeleriyle, en düşük emekli aylığı alan işçi emeklisi yüzde 96, tarım işçisi emeklilerimize yüzde 130, esnaf Bağ-Kur emeklilerine yüzde 234, tarım Bağ-Kur emeklilerine yüzde 655, emekli sandığı memur emeklilerine de yüzde 72 oranında reel olarak artış gerçekleştirildi” dedi.
Bakan Işıkhan, “EYT düzenlemesi kapsamında aylık bağlanmasını bekleyen kaç kişi var?” yönündeki bir soruya, “Normal dönemde yılda 440 bin aylık bağlanırken, EYT sürecinde biz bu rakamı aylık olarak gerçekleştirdik. Emeklilik işlemleri aksamasın diye gece gündüz çalışan SGK personelimiz oldu. SGK personelimize teşekkür ediyorum.” yanıtını verdi.
“Asgari ücretlinin sayısı sürekli abartılıyor”
Asgari ücretin Bakanlığının temel konularından biri olduğunu vurgulayan Işıkhan, “Aralık ayınca Asgari Ücret Tespit Komisyonumuzu toplayacağız. Orada da yine enflasyona ezdirmeyecek bir kararın çıkması yönünde bir tercihimiz söz konusu olacak. Asgari ücretlinin sayısı sürekli abartılıyor. SSK (4a) statüsünde 16,4 milyon çalışan bulunurken, 6,6 milyonu asgari ücretli. Yani yüzde 50-60’lar yanlış. Asgari ücretle çalışan kardeşlerimizin oranı yüzde 40’tır.” bilgisini verdi.
Işıkhan, işsizlik oranını 2025 yılı itibarıyla tek haneli seviyelere kalıcı olarak düşüreceklerini belirtirken, “2028 yılı sonuna kadar 5 milyon ilave istihdam sağlayarak işsizlik oranımızı yüzde 7 buçuğa geriletmeyi hedefliyoruz.” dedi.
