Birleşmiş Milletler’in tahminlerine göre 2050 yılında dünya nüfusunun yüzde 68’i şehirlerde yaşayacak. Bu durum şehirleşmenin geleceğinde akıllı şehir vizyonunun önemini daha da artıyor. Şehir yaşamının her anından data toplayan ve bu datalarla şehir yaşamını düzenleyen teknolojiler için maksimum hızda, gecikme olmadan hizmet verebilmek için de 5G ve 6G teknolojileri büyük önem taşıyacak.
Şehirler büyüdükçe buradaki operasyon ve hizmetlerin deneyimini iyileştirmek, altyapıları buna göre planlamak gerekiyor. Küresel olarak her hafta 3 milyon kişi şehirlere taşınıyor. Birleşmiş Milletler’in tahminlerine göre 2050 yılında dünya nüfusunun yüzde 68’i şehirlerde yaşayacak. Bu durum şehirlerin teknoloji altyapıların sorunsuz ve hızlı bir şekilde çalışmasının önemini artıracak.
5G ve potansiyel olarak gelişmiş 6G teknolojileri afetlerle mücadeleden iklim sorunlarına, trafikten enerji ve sağlığa kadar akıllı şehirlerin yönetiminde kritik bir rol oynayacak. İşte 5G ve 6G’nin akıllı şehirlerdeki önemli katkıları:
- Hızlı İnternet Bağlantısı: 5G ve 6G, akıllı şehir uygulamalarının daha hızlı ve güvenilir bir şekilde çalışmasını sağlar. Büyük miktarda veri, sensörler aracılığıyla toplandığından, hızlı veri iletimi şehir altyapısının daha etkili yönetilmesine yardımcı olacak.
- Nesnelerin İnterneti (IoT): 5G ve 6G, milyonlarca cihazın aynı anda bağlanmasına ve iletişim kurmasına olanak tanır. Bu da akıllı trafik, enerji, atık yönetimi gibi çeşitli uygulamaların daha etkili bir şekilde çalışmasına imkân sağlar.
- Düşük Gecikme Süresi (Low Latency): 5G ve 6G, düşük gecikme süreleri sağlar. Bu, acil durum müdahaleleri, trafik yönetimi gibi hızlı tepki gerektiren uygulamalar için kritik öneme sahiptir.
- Artırılmış Gerçeklik (AR) ve Sanal Gerçeklik (VR): Akıllı şehirlerde AR ve VR gibi gelişmiş teknolojiler, eğitim, turizm, şehir planlama gibi alanlarda kullanılabilir. 5G ve 6G, bu teknolojilerin daha geniş kitlelere daha yüksek kalitede ve gerçek zamanlı olarak sunulmasına yardımcı olabilir.
- Analitik Veri İşleme: Akıllı şehirler, büyük miktarda veri üretir. 5G ve 6G, bu veriyi hızlı bir şekilde işleyerek anlamlı bilgilere dönüştürme kapasitesini artırır.
Akıllı şehir yaklaşımını güçlendirmek ve yaygınlaştırmak için 42 yıldır bilişimin gücünü kullanan SAMPAŞ Holding’in Yönetim Kurulu Başkanı Şekip Karakaya konuyla ilgili şu değerlendirmeleri yapıyor:
“Şehirler sadece bugünün dünyasına değil geleceğin dünyasına göre planlanmalıdır. Bu planlama aşamasında akıllı şehir vizyonunun önemi çok büyük. Teknoloji yardımıyla sürekli ve gerçek zamanlı verinin temin edilmesi ve işlenmesi sağlanıyor. Bu noktada 5G ve potansiyel olarak gelişen 6G teknolojilerinin, hızlı ve güvenilir bir dijital altyapı oluşturarak şehirlerin daha sürdürülebilir ve yaşanabilir olmasına katkıda bulunabileceğini düşünüyorum.”
Akıllı şehir gelişiminde yeni dönem
Bilgi ve iletişim teknolojileri dünya çapında gelişiyor. Bir zamanlar kağıt üzerinde yeni kavramlar olan 5G ağları, IoT, bulut bilişim, büyük veri analitiği ve yeni nesil coğrafi bilgi sistemleri gibi temel teknolojiler, gerçek uygulamalarda deneniyor ve uygulanıyor. Bu, yeni kullanım senaryoları ve yenilikçi yönetim modellerini ortaya çıkararak akıllı şehirlere daha fazla olanak kazandırdı.
5G akıllı şehir uygulamalarının potansiyelini ortaya çıkarıyor
- 5G ağlarının konuşlandırılması ve ticarileştirilmesiyle birlikte, dikey endüstrilerin en önemli uygulama senaryolarından biri olan 5G ile etkinleştirilmesi, akıllı şehir gelişiminde sıcak bir konu haline geldi.
- V2X‘e ulaşmak için teknik kaynakları zenginleştiren 5G teknolojisi, iletişim, denetim ve karar alma için entegre “bulut uygulama terminali” ağlarının yanı sıra yeni ulaşım mimarisini doğurarak yenilikçi uygulamaların önünü açıyor.
V2X nedir?
Kendi aralarında kurdukları iletişim ile birlikte araçlar, yol durumu, yayaların konumunu ve her türlü farklı bilgiyi kendi aralarında paylaşabilecek hale gelecekler. Tüm bunlar için bir haberleşme standardına ihtiyaç var. Bu teknoloji protokolüne V2X (vehicle to everythind = araçtan her şeye) deniyor.
- 5G ve akıllı güvenlik, şehir çapındaki güvenlik izleme sistemlerini güçlendirebilir ve şehri her zaman, her yerde etkili bir şekilde koruyabilir.
- Çevresel yönetişim, bölgesel kapsamı ve sıklığı yetersiz olan geleneksel izleme yöntemleriyle henüz tam anlamıyla sağlanamıyor. 5G teknolojileri olgunlaşıp uygulandıkça çevre koruma ve düzenlemede yeni bir dönem başlayacak. Örneğin trafiğe daha akıcı hale getirecek bir yapay zekadan bahsediyoruz. Türkiye’de hali hazırda İstanbul’da uygulanmaya başlanmıştır.
- 5G teknolojisi akıllı sağlık hizmetlerinin de ihtiyaçlarını karşılayabilir ve adil, erişilebilir ve kapsayıcı sağlık reformunu güçlü bir şekilde teşvik edebilir.
- 5G ve diğer yeni bilgi teknolojileri, hükümetin akıllı yönetişime yönelik müdahalesine yardımcı olabilir.
Zorluklar ve yollar
Yeni bir akıllı şehir inşaatı, birden fazla ve çeşitlendirilmiş kullanım senaryoları içerecek, üst düzey tasarım ve öncelik sırasına göre benzersiz şekilde uyarlanmış bir yaklaşımla yönlendirilecektir.
5G akıllı şehrin tamamını hayata geçirmek zordur, uygulama sırasında akıllı şehir mikro birimleri oluşturmak için küçük pilotlardan daha büyük uygulamalara kadar uzanan aşağıdan yukarıya bir yaklaşıma ihtiyaç vardır.
Büyük yatırımlar ve belirsiz iş modelleri, akıllı şehir sinerjilerinin oluşmasını engelliyor. Gelişimi, yönetişimi ve faydaları paylaşmak için yenilikçi bir modele ihtiyaç var.
Akıllı şehir inşasında bilgi siloları kolayca ortaya çıkar. Akıllı şehir operatörleri, verimli kullanım için kaynakları birleştirmeli, veri, bilgi ve diğer kaynakların birbirine bağlanabilirliğini sağlamak için teknoloji ve organizasyon silolarını kırmalı ve bunu hizmet sunmak için kullanmalıdır.
Operatörlerin rolü üzerine düşünceler
Akıllı şehir ekosistemlerindeki telekomünikasyon operatörleri ve ortakları, verimli ağ altyapıları ve bağlantı sunarken, yeni bir birlikte gelişme, birlikte yönetişim ve birlikte yaşama çağını başlatacak akıllı uygulamalar ve ekosistemler geliştirmek için el ele verecekler.
Operatörler rollerini ve pozisyonlarını açıkça tanımlamalı, mevcut kaynakları tam olarak kullanmalı ve tüm akıllı şehir katılımcılarına kaliteli hizmetler sağlamalıdır. Operatörler akıllı şehre yön vermek için yeni iş türleri, yeni iş modelleri ve yeni işbirliği modeli geliştirecektir.
Türkiye’de 2019 yılında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan “2020-2023 Ulusal Akıllı Şehirler Stratejisi ve Eylem Planı”, akıllı şehir çözümlerine ve yerel akıllı şehir stratejisi ve yol haritası hazırlanmasına rehberlik edilmesi ve ülkemizde akıllı şehirler konusunda kapasitenin geliştirilmesi amacı ile hazırlanmıştır. Ayrıca yine Bakanlık bünyesinde ULUSAV Ulusal Akıllı Şehir Açık Veri Platformu bulunmaktadır.
Türkiye’den bazı başarılı örnekleri bu linkten inceleyebilirsiniz.
