Football Benchmark, geçen hafta sekizinci Avrupa Şampiyonları Raporu’nu yayınladı. Raporda incelenen şampiyon kulüpler arasında 2022-23 Süper Lig Şampiyonu Galatasaray da var.
Football Benchmark geleneksel Avrupa şampiyonları raporunun sekizincisini geçen hafta yayınladı. 2022-23 sezonunda Avrupa’nın önde gelen ilk sekiz ligini zaferle noktalayan sekiz şampiyonunun mali başarımını mercek altına alan Avrupa Şampiyonları Raporu 2024 futbolseverlere sunduğu çözümlemeler ile son derece aydınlatıcı bir kaynak niteliği taşımakta. Raporda, Türkiye’yi Süper Lig Şampiyonu Galatasaray temsil ediyor.
Aşağıda ‘The European Champions Report 2024 8th Edition‘ adıyla yayınlanan yirmidokuz sayfalık raporun ana hatlarının çevirisini sunmaktayız. Çalışma, Football Benchmark’ın kurucusu ve CEO’su Andrea Sartori’nin yönetiminde hazırlanmış.
Avrupa Şampiyonları Raporu 2024
2022-23 sezonunda Avrupa’nın en büyük sekiz liginin şampiyonu arasına beş yeni takım – Barcelona, Napoli, Feyenoord, Benfica, Galatasaray – katılırken, üç takım – Manchester City, Paris Saint-Germain, Bayern München – bir önceki sezon kazanmış oldukları şampiyon ünvanını korumayı başardı.
Bu sezonun şampiyonları arasında en çok göz dolduran iki takım Bayern München ile Napoli olsa gerek. Bayern München, son haftaya Borussia Dortmund’un gerisinde girmesine karşın şampiyonluğu kazanarak sekiz büyük arasında on yıl üst üste kupayı kaldıran tek takım olmasıyla öne çıkarken Napoli tam tamına otuzüç yıllık bekleyişin ardından Serie A şampiyonluğunu perçinleyerek yakın tarihinin en büyük başarısına imza attı.
Bu yılki raporda, geçmiş yıllardan farklı olarak, sekiz şampiyonun yerel rakiplerine de karşılaştırmalı olarak yer verilmiş.
Toplam Ticari Gelirler: 2022-23 sezonunun toplam işletme gelirleri milyon avro cinsinden ve yıllık değişim oranıyla (%) birlikte görülmekte.
Machday Revenue: Maçgünü Gelirleri, Broadcasting Revenue: Yayın gelirleri, Commercial Revenue: Ticari Gelirler
2022-23 sezonunun mali tablolarında tüm şampiyonların gelirlerinde yükselme gözlemlenmesi Avrupa futbolunun pandeminin etkilerinden sıyrıldığını gösteriyor. Real Madrid, La Liga’da ikinci olmasına karşın 830.5 milyon avro ile sezonun en yüksek işletme gelirlerini üreterek arka arkaya iki yıl boyunca bu sıralamada liderliğini sürdüren Manchester City’i geride bıraktı ve işletme gelirleri açısından küresel futbolun zirvesine oturdu.
826 milyon avro ile sekiz şampiyon arasında birinci sırayı alan Manchester City almış. Gök Maviler, 801.7 milyon avro ile ikinci sıradaki Paris Saint-Germain ve 800.4 milyon avro ile üçüncü sıradaki Barcelona’yı az farkla geçmiş durumda. Öte yandan, Napoli yakın tarihteki en başarılı sezonunu geçirmiş olmasından dolayı yıllık temelde %79 oranıyla en büyük yüzdesel artışı gerçekleştirmiş durumda.
Önceki sezonlarda pandeminin yaşattığı gelir kaybından ötürü yıpratıcı derecede düşüş kaydeden maç günü gelirleri olağan düzeylere geri dönünce mali tablolarda kayda değer bir iyileşme gerçekleşmiş. Rapora göre, sekiz şampiyonun stadyum geliri 660 milyon avroyu aşmış durumda. Ticari gelirlere baktığımızda, 399 milyon avro ile kazancı sabit kalan Paris Saint-Germain dışında, tüm şampiyonlarda büyüme gerçekleştiğini gözlemliyoruz.
Toplam kadro maliyeti: Milyon avro cinsinden toplam kadro maliyetleri ve kadro maliyetinin gelire oranı görülmekte.
Kadro maliyetlerine göz attığımızda öncelikle Robert Lewandowski, Franck Kessié ve Raphinha gibi önemli transferlerin etkisiyle Barcelona’nın kadro maliyetinin %39 oranında artış ile 639 milyon avroya ulaştığı göze çarpıyor. Buna karşılık, Paris Saint-Germain kadro maliyetini 634 milyon avroya düşürerek geçen sezona oranla %13 azalma sağlamış ve gelire oranını %109’dan %79’a çıkarmış. Başka bir deyişle, Fransız devi kadro maliyetini kayda değer düzeyde azaltmış.
Kadro maliyetlerinde Barcelona ve Paris Saint-Germain’in 600 milyon avro sınırını aşarak Avrupa şampiyonları arasında öne çıktıkları göze çarpıyor. İki büyük kulüp, Galatasaray ile birlikte, kadro giderinin gelire oranında %70 eşiğini aşan şampiyonlar arasında da yer almaktalar. Kadro giderinin gelire oranı %40’a eşit olan Napoli yukarıda değinilen onaltı kulüp içerisinde en düşük rakamı sergilemekte. Buna ek olarak, kadro maliyetinin Barcelona’nınkinden neredeyse altı kat daha düşük olduğu da dikkate çeken bir ayrıntı.
Vergi sonrası milyon avro cinsinden kâr/zarar rakamları:
Kâr rakamları incelendiğinde Barcelona’nın 304 milyon avro tutarındaki rekor kâr ile başı çektiği gözlemlenmekte. Katalan devi, yerel televizyon yayın haklarının %15’inin Sixth Street’e satışı ile Barça Studios’un %49’unun Socios.com ve Orpheus Media’ya satışı sayesinde 793 milyon avro tutarında iki olağanüstü işlem gerçekleştirmiş durumda. Bunun yanında Manchester City, Napoli, Bayern München, Feyenoord ve Benfica da net kâr bildirmeyi başardılar.
Almanya’nın bileği bükülemeyen şampiyonu Bayern München ise art arda otuzbir yıl kâr etmek gibi kırılması neredeyse olanaksız bir rekora imza attı. Paris Saint-Germain, geçen sezona oranla önemli bir gelişme kaydetmiş olsa da, -110 milyon avro ile üst üste ikinci kere sezonu zararla kapattı. Ayrıca, Süper Lig Şampiyonu Galatasaray’ın da -49.2 milyon avro ile zarar ettiği görülmekte.
01 Ocak 2024 tarihi itibarıyla kadro pazar değeri: 2022-23 sezonunun toplam kadro değeri milyon avro cinsinden ve yıllık değişim oranıyla (%) birlikte görülmekte.
İngiltere şampiyonu Manchester City, Football Benchmark’ın Oyuncu Değerleme Aracı’na göre – Ocak 2024 itibarıyla – dünya çapında en yüksek kadro pazar değerine sahip olan kulüp. Üstelik 194 milyon avro ile dünyanın en değerli oyuncusu Erling Haaland da Citizens’in kadrosunda yer alıyor.
Katalan Devi Barcelona lig ikincisi Real Madrid’in ardında kalırken, Serie A şampiyonu Napoli’nin İtalyan takımları arasında üçüncü sırayı aldığı göze çarpıyor. Kadro pazar değeri açısından Ocak 2023’ten bu yana en belirgin artışı %85 oranıyla Süper Lig Şampiyonu Galatasaray ve %57 oranıyla Eredivisie Şampiyonu Feyenoord elde etmiş.
Futbol Akademisi’nden yetişen oyuncuların sayısı: Aşağıdaki örneklemde altyapıda yetişen oyuncuların profesyonel düzeye kazandırılması doğrudan geçiş ve dolaylı geçiş olarak iki yönteme ayrılmış. Doğrudan Geçişler (Direct Transitions) oyuncunun yetiştiği kulüpte, Dolaylı Geçişler (Indirect Transitions) oyuncunun başka bir kulüpte profesyonel olması anlamında.
Sekiz şampiyonun tümü 2018-19 sezonundan bu yana en az onbir genç oyuncunun profesyonelliğe geçişini tamamlamış. Doğrudan geçişler ile dolaylı geçişler arasındaki dağılımın daha dengeli olduğu Benfica, Barcelona ve Paris Saint-Germain’in dışında kalan kulüplerin çoğunluğu dolaylı geçişleri daha fazla desteklemiş. Ayrıca; Manchester City, Benfica ve Manchester United’in futbolcu fabrikası denebilecek kadar üretken olduğunu da gözlemlemekteyiz.
Raporda, 2022-23 Süper Lig Şampiyonu Galatasaray’ın mali başarımı ayrıntılı olarak aktarılmış.
Galatasaray’ın yıllık mali başarımını değerlendirmeden önce, Türk lirasının avro karşısında ciddi bir değer kaybı yaşadığını ve bundan dolayı yıllık rakamların büyük ölçüde etkilendiğinin altını çizmekte yarar var. Aslanlar, 2022-23 sezonunda yirmiüçüncü Türkiye şampiyonluğunu kazanarak dört yıllık bir aradan sonra yeniden zirveye kuruldu ve şampiyonluk yarışında ezeli rakipleriyle arasını açmayı başardı.
Ne var ki, Sarı-Kırmızılılar işletme gelirleri sıralamasında 104 milyon avro üreten Fenerbahçe’nin gerisinde kalarak Türkiye genelinde ikinci sırayı alabildi. Aslanlar sezon boyunca kazandıkları toplam 91 milyon avro ile yerel liderliği alamasalar da 68 milyon avro elde eden Beşiktaş ile 55 milyon avro kazanan Trabzonspor’u geride bırakmayı başardılar.
Nitekim yerel para birimi cinsinden kulübün toplam işletme gelirlerinde bir önceki sezona göre %48’lik bir artış yaşanırken, toplam tutara avro cinsinden bakıldığında geçen sezon ile aşağı yukarı aynı tutarda gelir kaydettiği gözlemlenmekte. 2022-23 sezonunda 30 milyon avroya ulaşan stadyum gelirleri geçen yıla oranla Türk lirası üzerinden iki katından fazla artış göstermekle birlikte avro cinsinden %62 artışla sınırlı kaldı. Bu büyümenin takımın yandaşlarını coşturan maç sonuçlarına bağlı olarak %86’lık kullanım oranı sayesinde gerçekleştiğini belirtmekte yarar var.
Galatasaray’ın mali tablolarında bir önceki sezona kıyasla azalma yaşayan tek gelir kaleminin %55 oranındaki düşüş ile (Türk Lirası üzerinden %33) yayıncılık geliri olduğu görülüyor. Bu düşüşe neden olarak 2022-23 sezonunda Avrupa kupalarında başarı kazanılamaması sonucunda 2021-22 sezonunda kazandıkları gelirden yoksun kalmaları gösterilmiş.
2022-23 sezonunda Sarı-Kırmızılılar’ın ticari gelirleri olumlu bir seyir izleyerek geçen sezona kıyasla Türk lirası cinsinden %57, avro cinsinden %7 oranında artış kaydetti. Aslanlar’ın ticari gelirleri 50 milyon avroya ulaşmış. 2016 yılında her sezon için 12 milyon avro karşılığında Nike ile imzalanan forma tedarikçisi sözleşmesi ile 2023 yılında Sixt ile, sezon başına 20 milyon avro karşılığında imzalanan ana forma sponsorluğu anlaşması Galatasaray’ın ticari gelirlerinin parlayan iki yıldızı olarak dikkati çekmekte.
Buna ek olarak, raporda 2023-24 sezonundan itibaren geçerli olmak üzere (yılda 5 milyon avro gelir sağlayacak) Socar ile gerçekleştirilen Avrupa karşılaşmalarına özel ana forma sponsorluğu anlaşması ve Rams Global ile imzalanan stadyum isim hakları sponsorluğu anlaşmasına (her yıl için 7.5 milyon avro gelir sağlayacak) da yer verilmiş.
Toplam kadro maliyetinde Lucas Torreira, Nicolò Zaniolo, Sérgio Oliveira, Juan Mata ve Dries Mertens gibi yıldızların satın alınması sonucunda yıllık %19 oranında artış kaydedilmiş. Galatasaray, toplam 69 milyon avroluk kadro maliyeti ile Türk kulüpleri arasında 76 milyon avro ile lider konumundaki Fenerbahçe’nin ardından ikinci sırada bulunmakta.
Türk lirasındaki değer düşürümünün etkisi kadro maliyetinde de geçen sezona kıyasla %75 oranındaki yüksek artış ile kendini gösteriyor. Kadro giderlerinin işletme gelirlerine oranı ise bir önceki sezonda kaydedilen %64’lük orana kıyasla %76 olarak gerçekleşmiş. Galatasaray, üst üste dördüncü kez olumsuz net sonuç elde ederek 2022-23 sezonunda 49 milyon avro zarar açıkladı. Bu rakam, önceki sezona kıyasla 20 milyon avro tutarında kötüleşme gerçekleştiği anlamına gelmekte.
Sarı-Kırmızılılar 2024 yılının Ocak ayı itibarıyla 228 milyon avroluk toplam tutarla pazar değeri açısından en değerli kadroya sahip. Pazar değeri en yüksek üç oyuncu 2023 yazında kadroya katılmış. Wilfried Zaha (24 milyon avro), Hakim Ziyech (21 milyon avro) ve Tetê (19 milyon avro). Süper Ligin en değerli on oyuncusundan yedisinin Galatasaray’da olması da ilginç noktalar arasında.
Old Trafford’da Manchester United’e karşı kazandığı saygın zafer ile UEFA Şampiyonlar Ligi’ne damgasını vuran Galatasaray’ın Şubat ayında Sparta Prag’a karşı oynanacak play-off turuyla başlayacak olan UEFA Avrupa Ligi’ndeki yolculuğu, kulübe yeni gelirler kazandıracak önemli bir kaynak olmaya hazırlanıyor.
Avrupa Şampiyonları Raporu 2024’te sekiz şampiyonun her birinin bir yıllık mali başarımına ayrıntılı olarak yer verilmiş. Raporun tamamına footballbenchmark.com web sayfasından ulaşabilirsiniz.
