Baş ağrısı: Neden olur, nasıl geçer? Bu işaretlere dikkat!

Stres, uykusuzluk ya da gerilim gibi küçük nedenlerle oluşabilen baş ağrısı; kimi zaman migren, menenjit, ağır enfeksiyon gibi ciddi durumlarda da ortaya çıkabilir.

Liv Hospital Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Nebil Yıldız baş ağrısında dikkat edilmesi gereken sinyalleri anlattı.

Gribal enfeksiyonda baş ağrısı ön plandadır

Enfeksiyonla eş zamanlı gelişen; akut, hastalık kötüleştikçe belirginleşen, tedavisi ile de gerileyen baş ağrıları enfeksiyonla ilişkili olarak kabul edilir. Enfeksiyon gerilim ya da migren tipi baş ağrısını tetikleyebilir, tansiyonun yükselmesine yol açarak da baş ağrısı yapabilir.

Sinüs enfeksiyonlarında burun da tıkanır

Sinüs enfeksiyonlarında ilgili sinüs üzerinde hassasiyet, daha çok alında, burun kemeri ve kökü üzerinde ağrı, hassasiyet, burun tıkanıklığı, burun ve geniz akıntısı, eğilmekle ve eforla artan şiddetli ağrı tanımlanır. Kulak enfeksiyonlarında, kulak arkası ve üzerine, çeneye vuran ağrılarla, boğaz enfeksiyonlarında da boyuna, kulağa, kulak çevresine vuran ağrılarla karşılaşılabilir.[1]

Enfeksiyonlarda, özellikle de gribal enfeksiyonlarda yaygın kas ağrıları, kas tutulumları görülebilir, omuz boyun bölgesindeki kas spazmları, kafanın arkasına kulak arkası ve üzerine şakak bölgelerine doğru ağrıya sebep olabilir.

Ağrıyla birlikte ateş varsa dikkat!

Baş ağrısı ve ateş birlikteliğinde, kafa içi enfeksiyon (Bakteriel menenjit, apse; fungal, parazitik, viral menenjit, ensefalit) ya da kafa dışı enfeksiyon (göz, kulak, burun, sinüs, boğaz) nedenleri dışlanmaya çalışılır. Bunlara ait belirti ve bulgu yoksa enfeksiyonla beraber başlayan bir baş ağrısı söz konusu ise sistemik enfeksiyona (viral, bakteriyel, fungal) ikincil baş ağrısı olarak kabul edilir.[2]

Menenjit ensede ağrı ve sertlik yapar

Menenjit ile ilişkili baş ağrısı, tüm kafada yaygın ama ensede daha belirgindir ve ense sertliği bulguları eşlik eder. Beyin zarındaki duyusal sinirlerin, bakteriyel toksinler, savunma cevabı ile salınan prostaglandin, sitokin, bradikinin gibi maddelerle, uyarılması ağrıyı başlatır. Ensefalit yani beynin iltihabı gelişirse de kafa içi basıncın artışı ağrıyı daha da arttırır.[3]

Baş ağrısı çok ön planda ve şiddetli ise, bulantı kusma ateş eşlik ediyor ve ense sertliği saptanıyorsa menenjit mutlaka düşünülmelidir. Mental ve davranışsal değişiklikler, nöbetler eşlik ediyor ve bazı nörolojik ek belirtiler de olaya katılıyorsa da ensefalit düşünülmelidir.

Covid 19 enfeksiyonunda da baş ağrısı gelişebilir

Tek başına baş ağrısı Covid 19 enfeksiyonu kanıtı olarak kabul edilmiyor. Baş ağrısı ile birlikte ateş ve öksürük, boğaz ağrısı, kas ağrıları, nefes darlığı, halsizlik gibi yakınmaların varlığında belirtilerden biri olarak addedilebilir. [4]

Baş ağrılarının başlıca nedenleri:

Baş ağrısı birçok farklı sebepten kaynaklanabilir. İşte bilimsel araştırmalara göre[5] baş ağrısının nedenleri:

1. Sinüs Problemleri: Sinüs enfeksiyonları veya sinüzit baş ağrısına yol açabilir.
2. Kulak Zarı Sorunları: Kulak zarı iltihapları da baş ağrısına neden olabilir.
3. Enfeksiyonlar: Beyin zarı iltihapları veya diğer enfeksiyonlar baş ağrısına yol açabilir.
4. Kan Damarlarındaki Hasarlar: Kan damarlarında oluşan hasarlar, anevrizma veya damar tıkanıklıkları baş ağrısını tetikleyebilir.
5. Metabolizma Hastalıkları: Yüksek tansiyon veya metabolizma hastalıkları da baş ağrısına yol açabilir.
6. Ruh Sağlığı Faktörleri: Stres, kaygı, depresyon gibi ruh sağlığı sorunları da baş ağrısını etkileyebilir.
7. Dijital Ortam ve Teknoloji: Cep telefonları, bilgisayarlar ve sürekli internet kullanımı da baş ağrısını artırabilir.
8. Beslenme Alışkanlıkları: Fast food, monosodyum glutamat içeren gıdalar ve çöp gıdalar da baş ağrısına katkıda bulunabilir.

Baş ağrısı nasıl geçer?

İşte baş ağrısını hafifletmek için bazı öneriler:[6]

1. Sıcak veya Soğuk Kompres: Başınıza sıcak veya soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Bu, gergin kasları rahatlatarak baş ağrısını azaltabilir.
2. Dinlenme ve Uyku: Yeterli uyku almak önemlidir. Düzensiz uyku düzeni baş ağrısını artırabilir. Karanlık ve sessiz bir odada dinlenmeye çalışın.
3. Stresten Uzak Durun: Stres baş ağrısını tetikleyebilir. Stresli durumlardan uzaklaşmaya çalışın.
4. Masaj: Ensenize hafifçe bastırarak masaj yapmak, baş ağrısını hafifletebilir.
5. İlaçlar: Hekiminiz tarafından tavsiye edilen basit ağrı kesiciler veya kas gevşeticiler kullanabilirsiniz.

Baş ağrınızın şiddetli veya sürekli olması durumunda mutlaka bir uzmana başvurmanız önemlidir.

Kaynaklar:

1. Sinus Headaches Medically Reviewed by Brunilda Nazario, MD on February 22, 2023 Written by WebMD Editorial Contributors.
2. Burstein R, Blake P, Schain A, Perry C. Extracranial origin of headache. Curr Opin Neurol. 2017 Jun;30(3):263-271. doi: 10.1097/WCO.0000000000000437. PMID: 28248698; PMCID: PMC6051727.
3. Christian Waeber, Prostanoids and Other Inflammatory Mediators, GRBT050-18 Olesen- 2057G GRBT050-Olesen-v6.cls August 18, 2005
4. Tana, C., Bentivegna, E., Cho, SJ. et al. Long COVID headache. J Headache Pain 23, 93 (2022). https://doi.org/10.1186/s10194-022-01450-8
5. NHS, Headaches: How you can ease headaches yourself. Page last reviewed: 09 February 2021
6. Heidi Godman, Headache remedies to help you feel better, Harvard Health Publishing; Harvard Medical School, September 27, 2016

Küme tipi baş ağrısının başlıca 6 belirtisi nedir?