Merkez Bankası’nın uygulamaya başladığı sıkı para politikasıyla birlikte mevduat faizlerinde ciddi artış meydana geldi. Ancak oluşan TL likidite bolluğu nedeniyle bankalar mevduat faizlerini düşürmeye başladı. Öte yandan kredi faiz oranları yüzde 7’ye dayandı; 10 bin lirası sizin, 20 bin lirası bankanın! Kredi kartı harcamaları ise yükselmeye devam ediyor.
Türk Lirası likiditesinin artmasının belli başlı sebepleri var. Bunlara değinecek olursak ilk sıraya kredi talebindeki düşüşü koymak kaydıyla; mevduatın hala en iyi getiri sağlayan araç olmasını gösterebiliriz. Öyle ki; TL mevduat oranları gerilemiş haliyle bile yatırımcısına yüzde 40’tan fazla bir garanti getiri sağlıyor. Bu da bankalardaki TL mevduat miktarının yüksek kalmaya devam etmesi anlamına geliyor.
KKM’den çıkış stratejisi
NTV‘de yer alan habere göre; Türk Lirası likiditesinin artışına neden olan bir diğer gelişme de uygulanan KKM’den çıkış stratejisi. Ekonomi yönetimi attığı adımla birlikte TL dönüşümlü Kur Korumalı Mevduat hesaplarının yenilenmeyeceğini duyurmuştu. Bu haftaki verilere de bakıldığında 50 milyar TL’lik bir KKM çıkışı göze çarpıyor. Buradaki paranın da mevduata geçmiş olması muhtemel.
Borsadan çıkışlar 1 milyonu aştı
Öte yandan borsada yaşanan çıkışlar… Borsadaki geri çekilme, halka arz furyasının tersine dönüşü yatırımcıyı borsadan ayrılmaya itti. Borsadan çıkan yatırımcı sayısı 1 milyonu aştı. Borsadan çıkan para ise ağırlıklı olarak yine mevduata gitti.
Döviz kuru yatırımcıya fayda sağlamadı
Dolar TL kuru ise 30 TL’yi aştı. Ancak önceki aylara göre volatilite oldukça az. Yılın başından bu yana dolar kurundaki yükseliş yüzde 1,6 seviyesinde gerçekleşti. Son 1 ayda değer artışı yüzde 3,52. Yani döviz kuru da yatırımcıya ciddi bir yükseliş sağlamadı. Döviz kurundaki kısmi sabitlik yatırımcıyı yine faiz getirisine yönlendirdi.
Merkez Bankası likiditeyi temizlemek için depo ihalesi adımlarını hayata geçirdi. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 2006 yılından bu yana ilk kez TL depo alım ihalesi açtı. Banka son olarak 9 Ocak’ta 1 hafta vadeli 25 milyar lira tutarında depo alım ihalesi açtı.
Ancak TL mevduata yönelten etmenlerin fazla olması, sterilizasyon adımlarının yeterliliği konusunda soru işaretlerini de beraberinde getirebilir.
Kredi faizleri yüzde 7’yi aştı: 10 bin lirası sizin, 20 bin lirası bankanın!
İhtiyaç kredisi faiz oranları yüzde 7,32’ye kadar yükseldi. Piyasadaki en düşük faiz ise yüzde 3,37 oldu. Yıllık maliyet ise yüzde 200’e kadar dayandı. Vatandaşlar kredi kullanımında zorlanırken, bankaya gidip 36 ay vade ile 10 bin lira kredi çekmek isteyenin yüzde 3,37 faiz oranı ile geri ödemesi 21 bin lirayı aştı. Bu oran yüzde 7,32 olduğunda ise 30 bin liraya dayanan geri ödeme maliyeti ortaya çıktı. İhtiyaç kredisinden kaçan vatandaş sabit faiz uygulaması olan kredi kartına yöneldi.
Merkez Bankası verileri 5 Ocak sonu itibariyle ihtiyaç kredi faizinin geçen yılın son haftasına göre 167 baz puan artarak yüzde 63,42’ye yükseldi. Geçen hafta ve bu hafta ise ihtiyaç kredi faizinde yükseliş devam etti. Çoğu banka bu hafta başı itibariyle ihtiyaç kredisi faiz oranlarını arttırdı.
Ekonomim‘in aktardığı bankacılık sektörü kaynaklarından alınan bilgiye göre, 12 ay vadeli ihtiyaç kredilerinde aylık faizler yüzde 3,37 ile 7,32 arasında değişiyor. Bu yıllık bileşik faiz oranının yüzde 56 ile yüzde 100 arasında değiştiğini ortaya koyuyor. Bu faiz oranlarına BSMV ile banka komisyonları dahil değil. O masraflar da üzerine konduğunda çok yüksek bir maliyet ortaya çıkıyor. Bazı bankalarda tabela ihtiyaç kredisi yıllık maliyet oranı yüzde 199,98’e kadar yükseldi. Kamu bankalarında ise yüzde 91,4 seviyesinde yıllık maliyet oranı hesaplamaları paylaşıldı. Tüm bu oranlara ise sigorta masrafları eklenmedi.
10 bin TL kredi çeken yaklaşık 30 bin TL olarak geri ödüyor
10 bin lira 36 ay vadeli ihtiyaç kredisi çeken bir vatandaş bu maliyetler nedeniyle faiz yüzde 3,37 olduğunda 21 bin lirayı aşan bir geri ödeme ile karşı karşıya kalıyor. Bu oran ile hesaplama yapıldığında ödenecek toplam faiz 7 bin 725 lira, BSMV bin 160 lira, KKDF bin 160 lira oluyor. Tahsis ücreti 57.5 lira iken masraf 237.5 lira seviyesinde gerçekleşebiliyor. Sigorta da dahil edilince yaklaşık olarak geri ödenen tutar 21 bin 58 liraya varıyor. Faiz oranı yüzde 7,32 olduğunda ise 30 bin liraya dayanan geri ödeme maliyeti ortaya çıkıyor.
6.6 trilyon liralık faiz
Faiz düşmez ve güncel faiz oranları 2024 yılında devam edilirse birey ve şirketlerin ödeyeceği faizin toplamda 6 trilyon 650 milyar liraya ulaşabileceği ifade ediliyor.
Bankacılık sektörü uzmanları maaş müşterilerine bile sektörün ihtiyaç kredisi kullanımında zorlandığını ancak çok ihtiyacı olanların kredi kullandığını belirtirken politika faizi artışına rağmen faiz oranı sabitlenen kredi kartında ise harcamalar artıyor.
Kredi kartı harcamalarında hızlı yükseliş
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık verilerine göre 4 haftalık kredi artışları da bireysel kredilerde artışın hala çok hızlı olduğunu gösterdi. Toplam TL krediler 5 Ocak itibariyle 4 haftada yüzde 3,2 artarken ihtiyaç kredi artışı yüzde 3,3 oldu. Taşıt kredilerinde büyüme aynı dönemde yüzde 4,2 olurken konut kredileri yüzde 0,5 küçüldü. Ticari kredi artış hızı da aynı 4 haftalık periyotta yüzde 2,1 yükseliş gösterdi. Kredi kartı harcamaları ise yüzde 9,4 ile çok daha hızlı büyüdü.
