Bu hafta yayımlanan yeni bir çalışma, Batı Antarktika Buz Tabakası’nın yaklaşık sekiz bin yıl önceki son Buzul Çağı’nın bitiminde ani ve çarpıcı şekilde eridiğini gösteren doğrudan kanıtlar sunuyor.
Bilim insanları, Antarktika’nın geçmişinde, gelecekte deniz seviyesinde yıkıcı bir yükselişe yol açabilecek endişe verici bir değişiklik keşfetti.
Nature Geoscience’ta yayımlanan yeni bilimsel çalışma, Antarktika’daki bir buz çekirdeği içinde bulunan kanıtlar, buz tabakasının sadece 200 yılda 450 metre inceldiğini gösteriyor, ki bu, Empire State binasının yüksekliğinden daha fazla bir mesafedir.
Bu bulgular, Antarktika’nın herhangi bir yerinde böyle hızlı bir buz kaybının yaşandığını gösteren ilk kanıtlar olarak kabul ediliyor. Bilim insanları, artan sıcaklıkların gelecekte Batı Antarktika Buz Tabakası’nın bazı kısımlarını istikrarsızlaştırabileceğinden ve kontrolsüz bir çöküşü başlatabileceğinden endişe ediyorlar. Nature Geoscience dergisinde yayınlanan bir çalışma, sıcaklıkların artmaya devam etmesi durumunda Antarktika’daki buzların ne kadar hızlı eriyeceğine dair bir fikir sunuyor.
Cambridge Üniversitesi Dünya Bilimleri Bölümünde yürütülen yeni çalışmanın baş yazarı Profesör Eric Wolff, “Artık bu buz katmanının geçmişte hızlı bir buz kaybı yaşadığını gösteren doğrudan kanıtlara sahibiz” diyor ve ekliyor: “Bu senaryo, sadece model tahminlerinde yer alan bir şey değil; söz konusu buz katmanının bazı kısımları istikrarını kaybederse tekrar meydana gelebilir.”
Antarktika’daki tüm buz tabakaları dünyadaki deniz seviyesini 57 metre yükseltebilir
Antarktika’daki buz tabakaları, batıdan doğuya küresel deniz seviyelerini 57 metre kadar yükseltecek tatlı su barındırıyor. Büyük bölümü deniz seviyesinin altında kalan ana kayada bulunan Batı Antarktika Buz Tabakası’nın özellikle savunmasız olduğu düşünülüyor.
Modellerde yapılan tahminler, Batı Antarktika Buz Tabakası’nın büyük bir kısmının önümüzdeki birkaç yüzyılda kaybolacağını ve deniz seviyelerinin yükselmesine neden olacağını gösteriyor. Ancak buzların tam olarak ne zaman ve ne kadar hızlı kaybolabileceği belirsiz.
Buz katmanı modellerini daha iyi tahminler yapmak için eğitmek ve sunmak için, Dünya tarihinde gerçekleşen ısınma dönemlerine ait buz kaybı verilerini kullanmanın bir yolu var. 20.000 yıl önceki son Buzul Çağı’nın zirve noktasında, Antarktika’daki buzlar günümüzdekinden daha büyük bir alanı kaplıyormuş. Gezegenimiz çözüldükçe ve sıcaklıklar yavaşça tırmandıkça, Batı Antarktika Buz Tabakası şimdiki kapsamına gerilemiş.
Buz çekirdekleri, kar düştükçe oluşan ve sonrasında gömülüp, binlerce yıl içerisinde sıkışarak buz kristallerine dönüşen buz katmanlarından meydana geliyor. Her bir buz katmanının içerisine, her yıl yağan karlar ile karışan antik hava ve bulaşıcı maddeler hapsoluyor. Bunlar, değişen iklim ve buz kapsamıyla ilgili ipuçları sunuyor.
8 bin yıl önce hızla incelmiş
Araştırmacılar, 2019 yılında Skytrain Buz Yükseltisi’nden 651 metre uzunluğunda bir buz çekirdeği çıkardılar. Bu çekirdekler analiz edildikten sonra, buzun 8.000 yıl önce hızla inceldiği ortaya çıktı.
Araştırmacılar, bu incelmenin muhtemelen, normalde ana kaya üzerinde duran Batı Antarktika Buz Tabakası’nın kenarının altından sıcak su girmesiyle tetiklendiğini düşünüyorlar. Bu olay, buzun bir bölümünün ana kayadan kopması ve hızla yüzerek, günümüzde Ronne Buz Sahanlığı olarak bilinen yapıyı oluşturmasıyla sonuçlanmış olabilir.
Araştırmacılar ayrıca buzun sodyum içeriğinin de buz eridikten sonra arttığını keşfetmişler. Bu durum, buzun inceldikten sonra buz sahanlığının geri çekildiğini ve denizin bölgeye yaklaştığını gösteriyor.
Batı Antarktika Buz Tabakası 8.000 yıl önce hızla geri çekilse de, hemen hemen şimdiki kapsamına ulaştığında istikrar kazanmıştır.
