Bağırsakların normal işlevlerindeki bozukluklarla karakterize edilen İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS), organik bir nedeni olmasa da en sık teşhis edilen sindirim sistemi hastalıkları arasında yer alıyor.
Sofra/Compass Group Türkiye Ülke Diyetisyeni Emel Terzioğlu Arslan da bu rahatsızlığın nasıl teşhis edildiğinden nasıl takviyeler alınması gerektiğine kadar İBS’ye dair bilgilerini paylaşıyor.
Günümüzün en yaygın sindirim sistemi rahatsızlıklarından İBS, bağırsak beyin ekseninin bozukluğu olarak tanımlanıyor. Hayati tehlikesi olmasa da yaşam kalitesini oldukça etkileyen İBS’nin tipik semptomları arasında karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal ve kabızlık bulunuyor.
İnflamatuar Bağırsak Hastalığı (İBH) veya Crohn hastalığı gibi ciddi bağırsak bozukluklarından farklı olan İBS’nin teşhisi doktor değerlendirmesi ve gaita testiyle yapılıyor. Genellikle, doktor semptomları değerlendirdikten sonra tanıyı koymak için başka potansiyel sağlık sorunlarını elemine ediyor. Bu, kapsamlı bir tıbbi geçmiş almayı, fizik muayeneyi ve bazen laboratuvar testlerini içeriyor. Fakat, İBS tanısını yapmak sadece besin intolerans testleri ile mümkün değil.
İBS nasıl yönetilmeli?
Tedavi yaklaşımı, semptomların şiddeti ve kişinin genel sağlık durumu göz önüne alınarak belirlenen İBS’yi yönetmek için birçok tedavi seçeneği bulunuyor. Bunlar arasında diyet değişiklikleri (düşük FODMAP diyeti), stres yönetimi teknikleri (nefes çalışmaları ve meditasyonlar), ilaçlar (antidepresanlar ve antispazmoidler) ve alternatif tedaviler yer alıyor. Ayrıca, yeterli ve kaliteli uyku da İBS semptomlarının azaltılmasında önemli bir yere sahip.
İBS için ne gibi takviyeler alınmalı?
Probiyotikler, prebiyotikler, magnezyum sitrat, lif takviyeleri ve sindirim enzimleri (laktoz intoleransı için laktaz) gibi bir dizi takviye İBS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabiliyor. Ancak, bu takviyeleri kullanmadan önce bir doktora danışmak oldukça önemli.
Nasıl bir beslenme düzeni gerekli?
İBS semptomlarını yönetmek için kişisel olarak uyarlanmış bir beslenme planı gerekli. Genellikle, lifli gıdaları artırmak, potansiyel tetikleyicileri tanımlamak ve yemek yeme alışkanlıklarını düzenlemek faydalı olabilir. Önerilen bazı beslenme stratejileri ise şunlardır:
- Lifli gıdalar: Yeterli miktarda lif tüketmek kabızlığı hafifletebilir. Meyve, sebze, kepekli tahıllar gibi lifli gıdalar tercih edilmelidir.
- FODMAP azaltımı: FODMAP’lar, bazı kişilerde İBS semptomlarını kötüleştirebilen karbonhidratlardır. Bu yüzden, yüksek FODMAP içeren gıdaların tüketimi azaltılmalıdır. Ancak düşük FODMAP diyeti, tetikleyicileri belirlemek için uygulanan bir tedavi yaklaşımıdır ve hayat boyu uygulanmamalıdır.
- Su tüketimi: Yeterli miktarda su içmek, sindirim sisteminin düzgün çalışmasına yardımcı olabilir ve kabızlığı önleyebilir.
- Küçük ve sık öğünler: Büyük öğünler yerine daha küçük ve sık öğünler tüketmek sindirim sistemi üzerindeki stresi azaltabilir.
- Potansiyel tetikleyicileri tanımlama: Bazı yiyecekler, İBS semptomlarını tetikleyebilir. Kişisel olarak tetikleyicileri tanımlamak ve bunlardan kaçınmak önemlidir.
Kaynak:
- Efficacy of a low-FODMAP diet in adult irritable bowel syndrome: a systematic review and meta-analysis – PubMed
- The effect of low FODMAP diet with and without gluten on irritable bowel syndrome: A double blind, placebo controlled randomized clinical trial – ScienceDirect
- The Role of Diet in the Management of Irritable Bowel Syndrome: A Comprehensive Review – PMC
- Diet and irritable bowel syndrome: an update from a UK consensus meeting | BMC Medicine | Full Text
- Try a FODMAPs diet to manage irritable bowel syndrome – Harvard Health
