Katarakt ameliyatları, bulanıklaşan göz içi merceğinin değiştirilmesi esasına dayanır. Ameliyat esnasında hastanın gözüne yerleştirilen mercekler sayesinde hastanın net görüşe kavuşması sağlanabilir.
Peki hangi hasta için hangi mercek uygun, mercek seçiminde hangi kriterler önem taşıyor? Batıgöz Sağlık Grubu Çankaya şubesi Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Uğur Ünsal katarakt ameliyatına dair merak edilenleri yanıtladı.
- Kataraktın tek tedavisi cerrahidir
- Bebeklerde katarakt erken teşhis edilmelidir
- Mercek türleri 3 gruba ayrılıyor
- Astigmatlı hastalar için özel mercekler vardır
- Bazı göz rahatsızlıkları mercek seçimini etkiler
- Ameliyat başarısı çeşitli faktörlere bağlıdır
Kataraktın tek tedavisi cerrahi
Katarakt, gözümüzün içinde var olan doğal göz içi merceğimizin puslanması, bulanıklaşmasına denir. Katarakt damla ya da başka bir yöntemle tedavi edilemez, tek tedavisi cerrahidir. Katarakt ameliyatı, bulanıklaşan göz içi merceğinin alınması ve yeni göz içi merceğinin yerleştirilmesidir. Ameliyat, genelde hastanın gözlerine uygulanan topikal damla anestezisi yoluyla gerçekleştirilir, ortalama beş ile on dakika arasında süren bir cerrahi işlemdir.
Bebeklerde doğuştan oluşan katarakt nedeniyle görme azalır ve görme kaybı ortaya çıkabilir. Bebeklerin ilk 12 haftalık dönemde göz muayenesi bu bakımdan önemlidir. Bebeklerde ve çocuklarda da katarakt ameliyatı yapılır ve genel anestezi tercih edilir.
Katarakt ameliyatında kullanılan üç grup mercek mevcuttur:
- Birinci grup monofokal yani tek odaklı mercektir. Bu mercekte hastanın gözüne gelen ışınlar gözün arkasına, tek odaktan düşer. Hasta uzağa bakarken gözlüğe ihtiyaç duymaz. Ama yakın gözlüğü kullanması gerekir.
- İkinci grup mercek, hem uzak hem de orta mesafeyi görmeyi sağlayan genişletilmiş odağa sahip yani, EDOF merceklerdir. Bu mercek türü hastaya uzak, orta biraz da yakın mesafede görüntü sağlarken bazı hastaların düşük numaralı bir yakın gözlüğe ihtiyacı olabilir.
- Üçüncü bir grup mercek ise uzak, orta ve yakın mesafelerde görme sağlayan bizim trifokal dediğimiz halk arasında akıllı mercek olarak bilinen merceklerdir. Bu mercekler hastaya takıldığında uzak, yakın ve orta mesafede tatmin edici bir görüş sağlamaktadırlar.
Hasta ihtiyaçları ve hekim tecrübesi önemli
Eğer hastanın bunlarla birlikte astigmatı da mevcut ise bu merceklerin astigmatlı modellerini kullanmak daha uygun olacaktır. Nasıl ki biz kendimiz gözlük alırken veya gözlük muayenesi olurken normal bir gözlük almayıp eğer astigmatımız var ise astigmatlı cam kullanıyorsak günümüzde merceklerde de bu seçenek mevcuttur.
Yani hasta için monofokal mercek uygun bulunduysa ama hastanın astigmatı da mevcutsa astigmatlı monofokal mercek veya trifokal mercek tercih edilecekse ve astigmat mevcutsa astigmatlı trifokal mercek tercih edilmesinde fayda vardır. Katarakt ameliyatı olacak olan bütün hastalara monofokal veya monofokal astigmatlı bir mercek tercih edilebilir ancak trifokal veya trifokal astigmatlı göz içi merceklerin sadece uygun hastalara tercih edilmesinde fayda vardır.
Gözünün arkasında retina problemi, ileri derecede göz tansiyonu veya gözünün ön kısmında kornea problemi olan hastalara akıllı mercek veya trifokal göz içi merceğinin yerleştirilmemesi daha uygun olur.
Katarakt ameliyatını etkileyen en önemli kriterler, ameliyat esnasında kullanılan teknolojik altyapı, hastanın ihtiyaçları ve hekimin tecrübesidir. Bu kriterler bir araya geldiğinde çok daha iyi sonuçlar alınacaktır. Hastaya detaylı göz tetkikleri yapıldıktan sonra kişiye özel mercek tercih edildiğinde ve ameliyat esnasında modern tıbbi olanaklar kullanıldığında hem hasta mutluluğu hem de hekim mutluluğu artacaktır.
Kaynaklar:
- Comparative efficacy and safety of all kinds of intraocular lenses in presbyopia-correcting cataract surgery
- Effects of cataract surgery and intra-ocular lens implantation on visual function and quality of life
- Femtosecond Laser vs Toric Intraocular Lens in Cataract Surgery
- Visual effects of trifocal intraocular lens implantation in cataract patients
- Cataract Complications: The Retinal Perspective
- Editorial: Innovations in Cataract Surgery
