Günümüzde oyun bağımlılığı, çocukları ve gençleri sadece ekran başına kilitlemekle kalmıyor; aynı zamanda onları toplumdan koparma, sosyal ilişkilerini zayıflatma ve yalnızlığa sürükleme gibi ciddi sonuçlar doğuruyor. Uzmanlar, bu sorunun giderek büyüdüğünü ve ailelerin bilinçli adımlar atması gerektiğini vurguluyor.
Bağımlılık düzeyine ulaşan oyun alışkanlıkları, çocukları iki farklı türde yalnızlığa sürüklüyor: “Bencil yalnızlık” ve “sencil yalnızlık.” Bencil yalnızlığa kapılan çocuklar yalnızca kendi ihtiyaçlarına odaklanırken, sencil yalnızlık yaşayanlar çevrelerini fark etseler de kendi değerlerini koruyabilmek için dünyadan uzaklaşmayı seçiyor.
Bu sorunun önüne geçmek için ebeveynlerin çocuklarıyla sağlıklı iletişim kurması, bağımlılığın altında yatan nedenleri anlaması ve çocukların sosyal hayata katılımını teşvik etmesi kritik önem taşıyor.
Aileler çocuklarını dijital dünyada kaybetmemek için ne yapmalı? Uzman görüşleri ve çözüm önerileriyle ele aldığımız bu konunun detaylarına birlikte bakalım!
Oyun bağımlılığı ve yalnızlaşan çocuklar
Memorial Ankara Hastanesi uzmanlarından Klinik Psikolog Melek Abca, oyun bağımlısı olarak nitelenen, tüm zamanını bilgisayar oyunları ile geçiren, odasından çıkmayan ve kendilerini yalnızlığa mahkum eden çocuk ve gençlerin sayısında önemli ölçüde artış yaşandığını ifade etti. Aileleri bu konuda daha bilinçli ve hassas yaklaşmaları konusunda uyaran Abca şu bilgileri verdi:
Oyun bağımlılığı, çocuklar ve aileleri için ciddi riskler barındırıyor. En büyük tehlikelerden biri ise çocukların ve gençlerin dış dünyadan tamamen koparak yalnızlaşması. Günümüzde odalarından çıkmayan, sosyal ilişkilerini minimuma indiren gençlerin sayısı giderek artıyor. Bu yalnızlık iki farklı şekilde karşımıza çıkıyor:
🔹 Bencil yalnızlık: Bu tür yalnızlıkta çocuk, sorunlardan kaçmak için kendine bir dünya kurar. Dış dünyayı umursamaz ve yalnızca kendi ihtiyaçlarına odaklanır. “Ben susadım, ben acıktım, ben kendimi iyi hissetmiyorum…” gibi düşünceler ön plandadır. Başkalarının farkında değildir ve sosyal bağları zayıftır.
🔹 Sencil yalnızlık: Bu çocuklar, çevrelerindeki her şeyin farkındadır ve başkalarının ihtiyaçlarını gözetirler. Genellikle mağdur insanlara yardım etmeyi tercih ederler. Güçlü insanların kendi başlarının çaresine bakabileceklerini düşünerek, desteğe ihtiyacı olanların yanında olurlar. Ancak dış dünyada nezaketlerini korumakta zorlandıkları için kendilerini sosyal ilişkilerden uzaklaştırırlar. Bu durum, onların duyarlı ama içe kapanık bireyler olmasına neden olur.
Oyun Bağımlılığına Karşı Ebeveynler Nasıl Önlem Alabilir?
Çocukların aşırı oyun oynaması ve yalnızlaşması durumunda uzman desteği büyük önem taşır. Ancak uzmanların çocuğun içinde bulunduğu durumu iyi analiz etmesi gerekir.
🔹 Bu gerçekten bir bağımlılık mı, yoksa çocuğun yaşadığı duygusal bir çaresizliğin sonucu mu?
🔹 Çocuk dünyaya adapte olamadığı için mi oyunlara sığınıyor?
🔹 Yanlış müdahaleler çocukları daha fazla içine kapatıyor mu?
Bu noktada ebeveynlerin çocuklarına yaklaşımı belirleyici rol oynar. Özellikle anneler, çocuğun dış dünyayı nasıl algıladığı konusunda büyük etkiye sahiptir. Eğer bir anne çocuğuna sürekli kaygılı bir dünya algısı sunuyorsa, çocuk odasından dış dünyaya çıkmak istemez.
Koruyucu ebeveynlerin farkında olmadan verdikleri mesajlar çocuğun özgüvenini etkileyebilir:
🔸 “Dış dünya güvensiz, seni ancak ben koruyabilirim.”
🔸 “Ben olmazsam kendini savunamazsın.”
Bu durum, çocukların bireysel gelişimini ve dış dünyada var olma yetisini zayıflatabilir.
Ebeveynlerin Dikkat Etmesi Gereken Noktalar:
- ✔ Çocuğa fazla koruyucu bir tutum sergilemek yerine, kontrollü bir özgürlük tanıyın.
- ✔ Çocuğun bağımsız kararlar almasına ve dış dünyayı deneyimlemesine fırsat verin.
- ✔ Çocuğun potansiyelini ortaya çıkarabilmesi için ona güven verin.
- ✔ Yanlış yöntemler uygulayarak çocuğu daha fazla içine kapanmaya zorlamayın.
- ✔ Çocuğunuzu destekleyin ama onun yerine düşünmemeye özen gösterin.
Kaynaklar:
- von der Heiden JM, Braun B, Müller KW, Egloff B. The Association Between Video Gaming and Psychological Functioning. Front Psychol. 2019 Jul 26;10:1731. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.01731. PMID: 31402891; PMCID: PMC6676913.
- Limone, Pierpaolo, Benedetta Ragni, and Giusi Antonia Toto. “The Epidemiology and Effects of Video Game Addiction: A Systematic Review and Meta-Analysis.” Acta Psychologica, vol. 241, Nov. 2023, p. 104047. DOI: 10.1016/j.actpsy.2023.104047.
- Özsavran, Musa, and Tülay Kuzlu Ayyıldız. “The Relationship Between Digital Game Addiction and Psychological Resilience in University Students.” The Turkish Journal on Addictions, vol. 11, no. 1, 28 Feb. 2024, pp. 1-15. DOI:10.5152/ADDICTA.2024.23006.
- Kaya, A., Türk, N., Batmaz, H. et al. Online Gaming Addiction and Basic Psychological Needs Among Adolescents: The Mediating Roles of Meaning in Life and Responsibility. Int J Ment Health Addiction 22, 2413–2437 (2024). DOI:10.1007/s11469-022-00994-9
- Grinspoon, Peter. “The Health Effects of Too Much Gaming.” Harvard Health Publishing, Harvard Medical School, 22 Dec. 2020, Harvard Health.
- Gros L, Debue N, Lete J, van de Leemput C. Video Game Addiction and Emotional States: Possible Confusion Between Pleasure and Happiness? Front Psychol. 2020 Jan 27;10:2894. DOI: 10.3389/fpsyg.2019.02894. PMID: 32047450; PMCID: PMC6996247.
- Parmar, Rashmi, and Julian Lagoy. “Is Video Game Addiction a Disorder?” Psychiatric Times, vol. 38, no. 10, 4 Oct. 2021, Psychiatric Times.
- Nurmagandi, Boby, and Dwi Suratmini. “The Correlation Between Depression with Online Game Addiction Among Adolescents: Systematic Review.” Journal of Psychiatric Nursing, vol. 15, no. 1, 2024, pp. 93-102. DOI: 10.14744/phd.2024.01947.
