Ergenlerle iletişimde nelere dikkat edilmeli? Ergenlik dönemi, gençler ve aileler için heyecan verici olduğu kadar zorlu bir süreçtir. Çocukların bağımsızlık arayışı ile ebeveynlerin rehberlik çabaları arasında sağlam bir denge kurmak, çatışmaların önüne geçmede kritik rol oynar. Günümüz gençlerinde, dijital çağın etkisiyle birlikte ergenlerde büyüyen psikolojik sorunlar önemli bir mesele haline gelmiştir.
Altınbaş Üniversitesi ve APAM Psikolojik Araştırma Merkezi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dilek Şirvanlı Özen, ebeveynlerin açık, net ve esnek bir iletişim kurarak uygulanabilir kurallar belirlemeleri gerektiğini vurguluyor.
Ergenlerle iletişim: Temel stratejiler
Etkili kural koymanın temelinde ergenlerle doğru ve açık iletişim yatar. Bu süreçte, ebeveynlerin vermek istediği mesaj gençler tarafından farklı algılanabilir. Aşağıdaki noktalara dikkat edilebilir:
- Net ifade: Pozitif dil kullanın
Konuşmalarınızda, “derslerine çalışmalısın, notların önemli” gibi ifadeler yerine, başarıya ulaşmanın yollarını anlatan pozitif cümleler tercih edin. 😊 - Dinleyin: Gençlerin görüşlerine değer verin
Açık diyalog kurarak, gençlerin düşüncelerini dinleyin ve onların bakış açılarını anlamaya çalışın. Bu sayede, vermek istediğiniz mesajın yanlış yorumlanması engellenir.
Kuralların uygulanabilirliği: Esnek yaklaşım
Belirlenen kurallar, gençlerin hayatını kısıtlamak yerine sorumluluk bilinci ve güven duygusu aşılamalıdır. Esnek yaklaşım şu şekilde özetlenebilir:
- Esnek kurallar: Telefon kullanımına örnek verin
Katı kısıtlamalar yerine, örneğin “akşam 10’dan sonra telefon kapalı olmalı ki uyku düzenin bozulmasın” şeklindeki uygulamalar, gençler tarafından daha olumlu karşılanır.
Örnek olun: Tutarlı ve adil davranış
Ebeveynler, koydukları kurallara uymalarıyla çocuklarına örnek teşkil etmelidir. Sağlıklı aile iletişimi için şu prensipleri benimseyin:
- Adalet: Her çocuk için eşit uygulayın
Kuralların tutarlı ve adil biçimde uygulanması aile içi güveni pekiştirir. - Örnek davranış: Kendiniz de uymaya özen gösterin
Belirlediğiniz kuralları uygulayarak, gençlere doğru modeli sunabilirsiniz.
Gençlerin gelişimine katkıda bulunacak ek ipuçları:
Ergenlik döneminde, sadece kurallar koymak yeterli değildir; gençlerin kendilerini ifade edebileceği ve sorumluluk alabilecekleri ortamlar yaratmak da büyük önem taşır.
- Ortak aile etkinlikleri düzenlemek
- Fiziksel aktivitelerle enerjilerini yönlendirmelerine yardımcı olmak
- Dijital dünyanın getirdiği zorlukları birlikte aşmak
Bu yaklaşımlar, gençlerin özgüvenini artırarak ailesiyle daha sağlıklı ilişkiler kurmasına katkıda bulunur.
🌟 Ergenlerin psikolojik destek almasının faydaları
Ergenlik, bireyin hem zihinsel hem de duygusal olarak büyük değişimlerden geçtiği bir dönemdir. Bu süreçte, sağlıklı bir gelişim gösterebilmeleri için gençlerin desteklenmesi oldukça önemlidir. Psikolojik danışmanlık, onların kendilerini daha iyi anlamalarına, duygularını yönetmelerine ve sosyal ilişkilerde daha sağlıklı adımlar atmalarına yardımcı olabilir.
- Duygusal denge ve stres yönetimi: Ergenlik döneminde yaşanan duygusal iniş çıkışlar, zaman zaman kaygı, öfke veya stresle başa çıkmayı zorlaştırabilir. Profesyonel destek, gençlere bu duyguları tanımaları ve etkili baş etme yöntemleri geliştirmeleri konusunda rehberlik eder.
- Özgüven ve kimlik gelişimi: Gençler, bu dönemde kendilerini tanıma ve kimliklerini oluşturma sürecine girerler. Psikolojik danışmanlık, onların güçlü yanlarını keşfetmelerine, benlik algılarını geliştirmelerine ve sağlıklı kararlar almalarına yardımcı olabilir.
- Akademik ve sosyal baskılarla başa çıkma: Eğitim hayatındaki yoğun beklentiler ve sosyal çevrede kabul görme isteği, gençler üzerinde zaman zaman baskı oluşturabilir. Psikolojik destek, gençlerin bu süreçleri daha bilinçli yöneterek hem okul hem de sosyal hayatlarında daha dengeli bir yaklaşım geliştirmelerine katkı sağlar.
- Aile içi iletişimi güçlendirme: Ebeveynler ve ergenler arasında yaşanan çatışmalar, sağlıklı bir iletişim eksikliğinden kaynaklanabilir. Uzman desteği, aile bireylerine birbirlerini anlamaları ve sağlıklı iletişim kurmaları konusunda yardımcı olabilir.
- Riskli davranışlardan korunma: Ergenlik döneminde bazı gençler, çevresel etkiler nedeniyle riskli davranışlar sergileyebilir. Psikolojik destek, gençlerin bu tür davranışların sonuçlarını fark etmelerini ve daha sağlıklı seçimler yapmalarını sağlar.
- Geleceğe dair farkındalık kazanma: Üniversiteye giriş, kariyer planlaması gibi önemli kararlar, gençler için belirsizlik yaratabilir. Psikolojik danışmanlık, hedeflerini belirlemelerine ve geleceklerini bilinçli bir şekilde planlamalarına yardımcı olur.
- Sağlıklı ilişkiler kurma: Ergenlik sürecinde arkadaşlık ilişkileri ve sosyal etkileşimler ön planda olur. Psikolojik destek, gençlere kendilerini doğru ifade etme ve ilişkilerde sağlıklı sınırlar oluşturma konusunda rehberlik eder.
Ergenlik, bireyin karakterinin şekillendiği, kendini tanıdığı ve geleceğe hazırlık yaptığı bir dönemdir. Bu süreçte profesyonel destek almak, gençlerin daha bilinçli, güçlü ve mutlu bireyler olmalarına katkı sağlayabilir. Eğer bir ergenin bu tür bir desteğe ihtiyacı olduğunu düşünüyorsanız, bir uzmana danışmak en iyi adım olabilir.
Kaynaklar:
- Mental health of adolescents
- Long-term effects of psychosocial interventions for adolescents on depression and anxiety: a systematic review and meta-analysis – PMC
- The efficacy of psychological treatments on adolescent psychopathology: a narrative review – PMC
- Frontiers | Children and Adolescents Mental Health: A Systematic Review of Interaction-Based Interventions in Schools and Communities
