Her yıl dünya genelinde yaklaşık 17 milyon kişi inme geçiriyor ve bu durum ani gelişerek acil tıbbi müdahale gerektiriyor. Hayatını kaybedenlerin sayısı 6 milyonu bulurken, 5 milyon kişi kalıcı engellerle yaşamını sürdürmek zorunda kalıyor.
Uzmanlar, ilk 4,5 saat içinde uygulanacak tedavilerin, beyin hasarını sınırlayarak hayatta kalma ve iyileşme şansını artırabileceğini vurguluyor. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Dilek Necioğlu Örken, inme belirtileri ve risk faktörlerini anlattı.
⚠️ İnme belirtileri: Erken müdahale hayat kurtarıyor
İnme, beyin damarlarında tıkanıklık ya da kanama nedeniyle beyin dokusunda hasar oluşmasıyla meydana geliyor. Hasarın bulunduğu bölgeye göre farklı klinik bulgular görülüyor. Bu bulgular arasında:
- Yüzde felç,
- Kolda veya bacakta güç kaybı,
- Konuşma bozukluğu ya da konuşamama,
- Anlama güçlüğü,
- Dengesizlik,
- Görme bulanıklığı veya çift görme,
- Uyuşma ve hissizlik,
- Ani başlayan ve hayat boyu yaşanan en şiddetli baş ağrısı
⚠️ Bu belirtilerden herhangi biri görüldüğünde, zaman kaybetmeden 122 Acil Çağrı Merkezi‘ni arayarak acil sağlık hizmetine başvurulması gerekiyor.
Risk erkeklerde daha yüksek
İnme riski değiştirilebilen ve değiştirilemeyen faktörlerden etkileniyor. Yaş, cinsiyet, genetik yatkınlık gibi değiştirilemeyen faktörler arasında özellikle 55 yaş sonrası riskin her 10 yılda iki kat arttığı belirtiliyor. Ayrıca, inme erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülüyor.
Değiştirilebilir risk faktörleri neler?
🔸 Yüksek tansiyon: Damar tıkanıklığına (iskemik inme) ve beyin kanamasına (hemorajik inme) neden olabiliyor. Bu nedenle tansiyonun düzenli kontrolü büyük önem taşıyor.
🔸 Şeker hastalığı: İnmeye yakalanma riskini 6 kata kadar çıkarabiliyor. Kan şekerinin dengede tutulması hayati bir koruyucu önlem.
🔸 Kalp hastalıkları: Özellikle atrial fibrilasyon gibi ritim bozuklukları, beyne pıhtı atmasına yol açabiliyor.
🔸 Kolesterol yüksekliği: Damar duvarlarında bozulmaya ve inflamasyona neden olarak damar tıkanıklığına zemin hazırlıyor.
🔸 Sigara ve alkol: Sigara hem damar tıkanıklığına hem de damar yırtılmasına bağlı kanamalara zemin hazırlarken, aşırı alkol tüketimi de riski artırıyor.
🔸 Yaşam tarzı: Hareketsiz yaşam, fazla kilo, işlenmiş gıdalarla beslenme gibi alışkanlıklar riski ciddi şekilde yükseltiyor.
Acil müdahalede 112 ile hastaneye ulaşım hayati önem taşıyor
İnme belirtileri fark edildiğinde hastanın kendi imkanlarıyla hastaneye götürülmesi önerilmiyor. 112 ambulans sistemi, hastayı uygun inme merkezlerine yönlendiriyor ve merkeze önceden haber vererek tedaviye hazırlık yapılmasını sağlıyor. İlk 4,5 saat içinde uygulanan ilaç tedavileri ile hastaların üçte biri tamamen iyileşebiliyor.
Gelişen tedaviler umut veriyor
Günümüzde inmenin tedavisinde ilaçlı müdahalenin yanı sıra, 6-8 saate kadar uygulanabilen anjiyografik yöntemlerle pıhtının çıkarılması gibi ileri teknikler de kullanılıyor. Bu tedaviler, yalnızca yaşam kurtarmakla kalmıyor, aynı zamanda hastaların yaşam kalitesini ciddi biçimde artırıyor.
⚠️ Bayılma veya bilinç kaybı, göğüs ağrısı veya kalp krizi belirtileri, zorlukla nefes alma veya solunum durması, nöbet veya kriz geçirme gibi acil müdahale gerektiren durumlarda hemen 112 Acil Çağrı Merkezi‘ni arayın. 🚑 Sakin olun, konumunuzu net bir şekilde bildirin ve olayın detaylarını açıkça anlatın. 📞
