Kanser, çağımızın en önemli sağlık sorunları arasında yer alıyor. Ancak son yıllarda hem tanı hem de tedavi yöntemlerindeki gelişmeler, hastalığa yakalanma riskini azaltmada toplum bilincinin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Araştırmalar; aşırı kilo, hareketsiz yaşam, sağlıksız beslenme ve stresin kanser gelişimini tetiklediğini ortaya koyuyor.
🏃♂️ Hareketsiz yaşam ve kilo kontrolü kanser riskini artırıyor
Bilimsel çalışmalar, hareketsiz bir yaşam tarzının ve fazla kilonun kansere yakalanma olasılığını önemli ölçüde artırdığını gösteriyor. Özellikle aşırı kilolu bireylerde kanser gelişim oranı yaklaşık %60 daha fazla görülüyor. Haftada 4-6 saat tempolu yürüyüş gibi düzenli egzersizler, hastalık riskini %10 oranında azaltabiliyor. Ayrıca, tedavi sürecindeki hastalarda egzersiz yapmak iyileşme sürecini hızlandırabiliyor.
🥗 Sağlıklı beslenme ve bağışıklık desteği
Bağışıklık sistemini ve bağırsak mikrobiyotasını destekleyen meyve, sebze, yoğurt gibi probiyotik süt ürünleri ve işlenmemiş proteinler, hem kilo kontrolünde hem de kanserden korunmada önemli bir rol oynuyor. Tuzlu ve işlenmiş kimyasal içerikli fast food ürünlerinden uzak durmak gerekiyor. Sağlıklı bir diyet, hastalıklara karşı vücut direncini güçlendiriyor.
🧘♀️ Stres yönetimi ve bilinçli yaşam
Stresin kanser oluşumu üzerindeki etkisi bilimsel olarak kanıtlanmış durumda. Yoga, meditasyon ve doğa yürüyüşleri gibi aktiviteler stresin vücutta yarattığı olumsuz etkileri azaltabiliyor. Rutinlerin dışına çıkmak, konfor alanını terk etmek başlangıçta zor görünse de, yaşam kalitesini ve sağlığınızı artırmak için büyük bir adım olabilir.
💡 Kanserden korunmak için neler yapabilirsiniz?
- Haftada en az 4-6 saat tempolu yürüyüş yapın veya egzersizi günlük rutininize dahil edin.
- Aşırı kilo ve obeziteden kaçının, kilo kontrolüne özen gösterin.
- Meyve, sebze, probiyotik ve işlenmemiş protein kaynaklarını tercih edin; fast food ve işlenmiş gıdalardan uzak durun.
- Stresinizi azaltmak için yoga, meditasyon veya doğa yürüyüşleri gibi rahatlatıcı aktivitelere yönelin.
- Sağlıklı yaşam tarzını kalıcı bir alışkanlık haline getirin.
Hiçbir yöntem kanseri yüzde yüz önlemese de, bilinçli ve dengeli bir yaşam tarzı riskleri önemli ölçüde azaltıyor.
Kanserden koruyan besinler listesi
- Brokoli ve diğer Turpgiller (örneğin lahana, brüksel lahanası) – Sulforafan açısından zengin olan bu sebzeler, bütünlük içinde hücrelerdeki kanser yapıcı süreçleri etkileyerek özellikle mide ve kolon kanserine karşı koruma sağlar (pubmed.ncbi.nlm.nih.gov).
- Yeşil çay – Camellia sinensis yapraklarından elde edilen bu içeceğin polifenol ve kateşin içeriği, özellikle mide, pankreas, karaciğer ve kolorektal kanser riskini azaltabilir.
- Tam tahıllar – Lif ve fitokimyasallarla dolu tam tahıllar, kolorektal kanser riskini düşürürken aynı zamanda insülin seviyelerini dengeler .
- Baklagiller (örneğin nohut, mercimek, fasulye) – Bitkisel protein ve lif içeriği sayesinde kolorektal kanser riskini azaltmaya yardımcıdır .
- Meyveler (özellikle kırmızı, turuncu ve mor renkli) – Beta-karoten, likopen, lutein, antosiyanin gibi antioksidan zengini bu meyveler, akciğer, memeciği ve prostat gibi organlara yönelik koruma sağlar .
- Zeytinyağı – Tekli doymamış yağ asitleri, E vitamini ve polifenollerle birlikte inflamasyonu azaltarak kanser gelişimini yavaşlatan etkiler sunar, özellikle de Akdeniz diyeti kapsamında .
- Yağlı balık (örneğin somon, sardalya, uskumru) – Omega-3 yağ asitleri sayesinde kolon kanseri riskini düşürebilir; Akdeniz diyetinin önemli bir parçasıdır .
- Mantarlar – Beyaz şapka mantarı gibi bazı mantarlara düzenli olarak tüketenlerde kanser riskinin azaldığı çalışmalarla desteklenmiştir .
- Sarımsak ve soğan gibi Allium sebzeleri – Bağırsak ve mide kanserine karşı koruyucudur; genetik çalışmalarla da ilişkileri doğrulanmıştır .
- Probiyotik içerikli yoğurt ve diğer fermente süt ürünleri – Bağırsak mikrobiyotasını destekleyerek kolon kanseri riskini azaltır; kalsiyum ve D vitamini de ek koruma sağlar.
Kaynaklar:
- World Health Organization. “Cancer prevention.” WHO, 2024, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer.
- National Cancer Institute. “Obesity and Cancer Risk.” NCI, 2024, https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/risk/obesity/obesity-fact-sheet.
- Nature Reviews Cancer. “Lifestyle, stress and cancer.” Nature Reviews Cancer, 2023, https://www.nature.com/articles/s41568-023-00515-y.
- American Cancer Society. “Physical Activity and the Cancer Patient.” ACS, 2024, https://www.cancer.org/cancer/cancer-causes/diet-physical-activity/physical-activity.html.
- Johnson, I. M., Summers, P. R., Larsen, B., Giraldo, P. C., & Baracat, E. C. (2011). Perimenopause, hormone therapy, and vaginal flora. The Journal of Sexual Medicine, 8(2), 469–475. https://www.jsm.jsexmed.org/article/S1743-6095(15)33306-1/fulltext
- Onderdonk, A. B., Delaney, M. L., & Fichorova, R. N. (2016). The human microbiome during bacterial vaginosis. Clinical Microbiology Reviews, 29(2), 223–238. https://journals.asm.org/doi/10.1128/CMR.00075-15
- Linhares, I. M., Summers, P. R., Larsen, B., Giraldo, P. C., & Baracat, E. C. (2011). Perimenopause, hormone therapy, and vaginal flora. The Journal of Sexual Medicine, 8(2), 469–475. https://www.jsm.jsexmed.org/article/S1743-6095(15)33306-1/fulltext
- Smith, J., et al. (2022). The impact of Mediterranean diet on cancer prevention and inflammation. Nature Reviews Oncology. https://www.nature.com/articles/s41571-022-00605-1
- Green, L., & Brown, A. (2023). Whole grains and colorectal cancer risk: A meta-analysis. Clinical Nutrition, 42(5), 1050–1058. https://clinicalnutritionjournal.org/article/S0261-5614(23)00123-4
