İleri yaşlarda daha sık görülse de unutkanlık, yalnızca yaşlanmanın doğal sonucu değil. Uzmanlara göre stres, vitamin eksiklikleri, yoğun diyetler ve psikiyatrik durumlar da hafızayı olumsuz etkileyebiliyor. Peki unutkanlıkla nasıl baş edilir? Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Uzmanı Uz. Dr. Özden Yener Çakmak, yaşam kalitesini düşüren bu soruna karşı uygulanabilecek yöntemleri anlattı.
📌 Öne çıkanlar:
- Unutkanlık her yaşta görülebilir mi?
- Hangi durumlarda hafıza sorunları tehlikelidir?
- Unutkanlık neden olur?
- Hafızayı güçlendirmek için neler yapılmalı?
- Spor ve beslenme nasıl etkiler?
- Hangi unutkanlık belirtileri için doktora gidilmeli?
Unutkanlık sadece yaşlılık belirtisi mi?
Memorial Antalya Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Özden Yener Çakmak, hafıza sorunlarının yalnızca yaşlılıkla ilişkili olmadığını vurguluyor: “Her yaşta zaman zaman bir şeyleri unutmak normaldir. Ancak günlük yaşamı zorlaştıran, örneğin eve dönüş yolunu bulmakta zorlanmak gibi belirtiler ciddi bir soruna işaret edebilir.”
🔍 Beyin de yaşlanıyor
İnsan vücudu gibi beyin de zamanla değişiyor. Bilgileri hatırlamak zorlaşabiliyor, fakat bu her zaman hastalık belirtisi değildir. Ancak araba kullanmak, telefonla konuşmak, fatura ödemek gibi gündelik işlevleri etkileyen unutkanlık, profesyonel destek gerektirebilir.
🔹 Genç yaşta unutkanlık neden olur?
Ağır diyetler, B12 gibi vitamin eksiklikleri, guatr, depresyon, bazı ilaçlar ve stres genç yaşta da unutkanlığa neden olabilir. Erken dönemde alınacak önlemlerle hafıza kaybı riski azaltılabilir.
🔹 10 etkili öneriyle unutkanlığa karşı önlem alın
- Yeni hobiler edinin
- Görevlerinizi planlayın, listeler yapın
- Eşyalarınızı her zaman aynı yere koyun
- Hem zihinsel hem fiziksel aktiviteler yapın
- Sosyal ilişkileri canlı tutun
- Geceleri ortalama 8 saat uyuyun
- Dengeli beslenin ve egzersiz yapın
- Tansiyon kontrolünü ihmal etmeyin
- Alkol tüketimini sınırlayın
- Uzun süren depresyonda profesyonel destek alın
Spor ve beslenme hafızayı nasıl etkiler?
Uz. Dr. Çakmak’a göre düzenli egzersiz, beynin oksijenlenmesini artırarak hafızayı olumlu etkiliyor. Yüzme, yürüyüş, yoga gibi aktiviteler tavsiye edilirken, aşırı efor gerektiren sporlardan uzak durulması öneriliyor. Beslenmede ise B vitamini ve Omega 3 açısından zengin gıdalar ön planda olmalı.
🔍 Hafıza oyunları ve kaliteli uyku şart
Bulmaca çözmek, hafıza oyunları oynamak gibi zihinsel aktiviteler de unutkanlığa karşı koruyucu etkiler sağlar. Uyku kalitesi de bellek için kritik öneme sahiptir.
🔹 Bu belirtiler varsa doktora başvurun
- Aynı soruları tekrar tekrar sormak
- Bildik yerlerde kaybolmak
- Tarif ve talimatları anlayamamak
- Zaman ve kişilerle ilgili kafa karışıklığı
- Kişisel bakımda ciddi ihmal ve güvenli olmayan davranışlar
Tedavi nedene göre belirlenmeli
Unutkanlığın tedavisinde ilaçların yanı sıra bilişsel terapi, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi gibi yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Altta yatan nedenin erken tespiti çoğu zaman olumlu sonuç verir. Ancak bu önlemlerle sonuç alınamıyorsa mutlaka nöroloji uzmanına başvurulmalıdır.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Kadın sağlıkında hayati risk oluşturabilen 7 belirti
- Unutkanlık ne zaman tehlikeli? – Hafıza sorunları ne zaman alarm verir?
- Unutkanlığa karşı güçlü bir hafıza için 11 öneri
- Unutkanlığı tetikleyen 8 neden
- Psödodemans nedir? Unutkanlık ne zaman tehlikeli hale gelir?
Kaynaklar:
- Petersen, R. C., Caracciolo, B., Brayne, C., Gauthier, S., Jelic, V., & Fratiglioni, L. (2014). Mild cognitive impairment: A concept in evolution. Journal of Internal Medicine, 275(3), 214–228. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24605806/
- Erickson, K. I., Voss, M. W., Prakash, R. S., Basak, C., Szabo, A., Chaddock, L., … & Kramer, A. F. (2011). Exercise training increases size of hippocampus and improves memory. Proceedings of the National Academy of Sciences, 108(7), 3017–3022. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21282661/
- Nyberg, L., Lövdén, M., Riklund, K., Lindenberger, U., & Bäckman, L. (2012). Memory aging and brain maintenance. Trends in Cognitive Sciences, 16(5), 292–305. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22504385/
- Memory loss: 7 tips to improve your memory. Mayo Clinic.
- Risk reduction of cognitive decline and dementia: WHO guidelines. World Health Organization.
