Emzirme rehberi: Doğru bilinen yanlışlar ve etkili teknikler

Yazar:

29 Ağustos 2025

Emzirme, bir bebek için sadece beslenme değil, anne ile sağlıklı ve güvenli bir bağ kurma sürecidir. Ancak kulaktan dolma, nesilden nesile aktarılan hatalı bilgiler, bu en doğal döngüyü anneler için endişe ve stres kaynağına dönüştürebiliyor. Doğru bilinen yanlışlar, birçok annenin emzirme yolculuğunu gereksiz yere zorlaştırıyor.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Gülçin Demirdöven, “Toplumda aktarılan hatalı bilgiler annelerde gereksiz endişelere yol açıyor. Bilimsel bilgilerle bu mitleri çürütmek, annelere güven vermek gerekiyor” diyor.

En yaygın kaygılardan biri olan “sütüm yetmiyor” düşüncesinden, su içmenin sütü azalttığına dair inanışlara kadar birçok mit, annelerin kendine olan güvenini sarsabiliyor. Oysaki her annenin emzirme süreci kendine özeldir ve doğru bilgiyle desteklendiğinde başarıyla yönetilebilir. Bilgi kirliliğini ortadan kaldırmak ve anneleri bilimsel gerçeklerle güçlendirmek, hem anne hem de bebek sağlığı için atılacak en önemli adımlardan biridir.

📌 Öne çıkanlar

🔺 “Sütüm Yetmiyor” Kaygısı: Annelerin en yaygın endişesidir, ancak genellikle bebeğin sık emme refleksiyle karıştırılır.
🔺 Su İçme Miti: Sanılanın aksine, bol su içmek (günde 2,5-3 litre) süt üretimini azaltmaz, tam tersine artırır.
🔺 Stres Sütü Bozmaz: Stres sütün kalitesini bozmaz, sadece geçici olarak süt salınımını yavaşlatabilir.
🔺 Göğüs Boyutu Önemli Değil: Süt üretimini göğsün boyutu değil, meme dokusunun işlevi belirler.

🔎 En çok merak edilenler: Emzirme hakkında doğru bilinen yanlışlar

🔹 “Sütüm yetmiyor” düşüncesi doğru mu?
Genellikle yanlıştır. Bebeğin sık emmek istemesi süt yetersizliği değil, sağlıklı bir reflekstir. Her annenin sütü kendi bebeğinin ihtiyacına göre ayarlanır.
🔹 Su içmek sütü azaltır mı?
Bu tamamen yanlıştır. Tam tersine, emziren bir annenin süt üretimini desteklemek için günde en az 2,5-3 litre su içmesi gerekir.
🔹 Stresliyken emzirmek bebeğe zarar verir mi?
Hayır. Stres sütün kalitesini bozmaz, sadece oksitosin hormonunu baskılayarak sütün memeden çıkışını geçici olarak yavaşlatabilir.
🔹 Küçük göğüslü annelerin sütü az mı olur?
Yanlıştır. Süt üretim miktarı göğsün boyutuyla değil, içindeki süt üreten dokuyla ilgilidir. Küçük göğüsler de bebeğe yetecek kadar süt üretebilir.
🔹 Bebek her ağladığında mama verilmeli mi?
Hayır. Özellikle ilk 6 ay, doktor önermediği sürece mama verilmemelidir. Her ağlama açlık demek değildir ve erken mama desteği emzirme sürecini olumsuz etkiler.

🤱 Adım adım doğru emzirme tekniği: Başarılı bir başlangıç

Emzirmenin başarısındaki en kritik faktörlerden biri, bebeğin memeyi doğru kavraması ve rahat bir pozisyonda olmasıdır. Op. Dr. Gülçin Demirdöven, doğru tekniğin önemini vurguluyor.

Doğru Kavrama (Latch-on): Bebeğin sadece meme ucunu değil, etrafındaki kahverengi alanın (areola) büyük bir kısmını ağzına alması gerekir. Bebeğin dudakları dışa dönük olmalı ve çenesi memeye değmelidir. Yanlış kavrama, hem bebeğin yeterince süt alamamasına hem de annenin meme uçlarının ağrımasına neden olur.
Yaygın Emzirme Pozisyonları:
- Beşik Pozisyonu: En yaygın pozisyondur. Bebeğin başı dirseğinizin iç kısmına gelecek şekilde, tüm vücuduyla size dönük olarak tutulur.
- Çapraz Beşik Pozisyonu: Özellikle ilk haftalarda bebeğin başını daha iyi kontrol etmek için idealdir. Bebeği emzireceğiniz memenin tersindeki kolunuzla desteklersiniz.
- Futbol Topu (Koltuk Altı) Pozisyonu: Sezaryen sonrası veya ikiz bebek emziren anneler için uygundur. Bebek, koltuk altınızda, ayakları arkanıza doğru uzanacak şekilde tutulur.

🥗 Emziren anne beslenmesi: Süt kalitesini ve miktarını artıran gıdalar

“Emzirirken su içilmez” mitinin aksine, sıvı alımı hayati önem taşır. Annenin beslenmesi, hem kendi sağlığı hem de sütünün kalitesi için kritiktir.

Sıvı Tüketimi: Emziren bir annenin günde en az 2,5–3 litre su içmesi hedeflenmelidir. Sıvı alımı azaldıkça vücut süt üretimini sınırlar.
Süt Artıran Gıdalar (Galaktogoglar): Yulaf, arpa, dereotu, rezene, koyu yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak, karalahana), havuç ve hurma gibi besinlerin süt üretimini desteklediği bilinmektedir.
Dengeli Beslenme: Annenin diyeti protein, sağlıklı yağlar (avokado, ceviz, zeytinyağı), vitamin ve mineraller açısından zengin olmalıdır. Tek tip beslenmekten kaçınılmalıdır.
Kaçınılması Gerekenler: Aşırı kafein, alkol ve sigaradan kesinlikle uzak durulmalıdır. Bazı bebekler inek sütü, lahana, brokoli gibi gaz yapıcı gıdalara karşı hassasiyet gösterebilir; bu durumda annenin kendi diyetini gözlemlemesi önemlidir.

🩹 Sık karşılaşılan zorluklar ve çözümleri

Emzirme sürecinde bazı fizyolojik zorluklar yaşanabilir. Bunları bilmek ve hazırlıklı olmak, süreci daha kolay yönetmenizi sağlar.

Ağrılı ve Çatlak Meme Uçları: Genellikle bebeğin memeyi yanlış kavramasından kaynaklanır. Her emzirme sonrası memeyi havalandırmak ve anne sütünden birkaç damla meme ucuna sürmek iyileşmeye yardımcı olabilir.
Süt Kanalı Tıkanıklığı: Memede sert, ağrılı bir şişlik olarak hissedilir. Tıkanan bölgeye sıcak kompres yapmak, o bölgeye nazikçe masaj yapmak ve bebeği sık sık, özellikle çenesi tıkalı bölgeye gelecek şekilde emzirmek kanalların açılmasına yardımcı olur.
Mastit: Tıkanıklığın ilerlemesiyle oluşan bir meme enfeksiyonudur. Memede kızarıklık, şiddetli ağrı ve grip benzeri semptomlarla (ateş, titreme) kendini gösterir. Bu durumda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır.

🌐 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ne diyor?

Bilgi kirliliğine karşı en güvenilir kaynaklar, uluslararası sağlık otoriteleridir. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF’in emzirme konusundaki önerileri nettir:

İlk 6 Ay Sadece Anne Sütü: Bebeklere hayatlarının ilk altı ayında su dahil hiçbir ek gıda verilmeden sadece anne sütü ile beslenmeleri önerilir.
2 Yaş ve Ötesine Devam: Altıncı aydan sonra uygun ek gıdalara başlanarak, emzirmenin 2 yaş ve ötesine kadar sürdürülmesi teşvik edilir.
İsteğe Bağlı Emzirme: Bebeğin her istediğinde, gece ve gündüz ayrımı yapmaksızın, açlık belirtileri gösterdiğinde emzirilmesi önemlidir. Bu, süt üretiminin devamlılığını sağlar.