Göz alerjisi neden olur? Göz kaşıntısı, sulanma ve alerjik konjonktivit belirtileri

Sonbaharın gelmesiyle birlikte artan polenler ve değişen hava koşulları, birçok kişi için rahatsız edici bir göz alerjisi sezonunu da başlatıyor. Gözlerde kaşıntı, sulanma ve kızarıklıkla kendini gösteren alerjik konjonktivit, tedavi edilmediğinde ve sürekli göz ovuşturma alışkanlığıyla birleştiğinde, görme kaybına yol açabilen keratokonus gibi ciddi riskler taşıyor. Özellikle kontakt lens kullanıcıları, bu dönemde daha dikkatli olmalı.

Dünyagöz Etiler Hastanesi’nden Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Sezer Hacıağaoğlu, göz alerjisinin hafife alınmaması gereken bir sağlık sorunu olduğunu vurguluyor. Konjonktivit tedavisinde kullanılan antihistaminik damlalar ve kortizonlu damlalar gibi yöntemler bulunsa da, en doğru yaklaşım için mutlaka bir uzmana danışmak gerekiyor. Göz kaşıntısı gibi belirtiler, bazen viral konjonktivit veya bakteriyel konjonktivit gibi daha bulaşıcı durumlarla da karışabilir.

📌 Öne çıkanlar: Göz alerjisi (alerjik konjonktivit) ve görme kaybı riski

• Op. Dr. Sezer Hacıağaoğlu, tedavi edilmeyen ve sürekli göz ovuşturmaya neden olan alerjik konjonktivitin, korneayı deforme ederek keratokonus hastalığına ve görme kaybına yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
• Göz alerjisinin en belirgin belirtisi, diğer konjonktivit türlerinden farklı olarak, dayanılmaz ve baskın bir kaşıntı hissidir.
• Gözü sürekli ve sert bir şekilde ovuşturmak, korneanın mekanik yapısını zayıflatarak incelmesine ve öne doğru sivrilmesine (keratokonus) neden olabilir.
• Kontakt lensler, polen ve diğer alerjenler için bir yüzey oluşturarak alerji riskini artırır. Alerji mevsiminde “günlük kullan-at” lensler tercih etmek veya gözlüğe geçmek önerilir.
• Alerji tedavisinde kullanılan antihistaminik damlalar belirtileri hızla baskılarken, kortizonlu damlalar sadece şiddetli vakalarda ve mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır.

🔎 En çok merak edilenler

• Gözümdeki kızarıklığın alerji mi, mikrop mu olduğunu nasıl anlarım?
  En temel ayrım kaşıntı ve akıntının tipidir. Alerjide dayanılmaz bir kaşıntı ve berrak, ip gibi bir akıntı olur. Bakteriyel konjonktivitte ise sabahları göz kapaklarını yapıştıran, sarı-yeşil renkli, iltihaplı bir çapaklanma görülür. Viral konjonktivit ise genellikle tek gözde başlar ve grip benzeri belirtilerle birlikte olabilir.
• Gözümü ovuşturmak neden bu kadar tehlikeli?
  Çünkü kornea, gözün en hassas ve en önemli kırıcı yüzeyidir. Onu sürekli olarak ovalamak, bir araba camını zımpara kağıdıyla çizmeye benzer. Bu mekanik travma, korneanın lifli yapısını zayıflatır ve zamanla şeklini bozarak kalıcı görme bozukluğuna (keratokonus) yol açabilir.
• Alerji mevsiminde lens kullanabilir miyim?
  Riskleri vardır. Lensler polenleri bir mıknatıs gibi çeker. Eğer kullanmak zorundaysanız, “günlük kullan-at” lensler en hijyenik seçenektir, çünkü her gün yeni ve temiz bir lens takarsınız. Ayrıca, lenslerinizi takmadan önce ellerinizi çok iyi yıkamanız ve asla lensle uyumamanız gerekir.
• Alerji damlasını sürekli kullanabilir miyim?
  Antihistaminik içeren damlalar genellikle uzun süreli kullanım için daha güvenlidir. Ancak kortizon içeren damlalar, uzun süreli ve kontrolsüz kullanıldığında göz tansiyonu (glokom) ve katarakt gibi ciddi yan etkilere yol açabilir. Bu nedenle kortizonlu damlalar sadece doktorun belirlediği kısa sürelerde kullanılmalıdır.

Göz Alerjisi Görme Kaybına Sebep Olabilir

Hava değişimi ve sonbahar mevsimi, alerjileri de beraberinde getiriyor. Gözleri de olumsuz etkileyen alerjiler; kaşıntı, sulanma, yanma, batma, çapaklanma gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Dünyagöz Etiler Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Sezer Hacıağaoğlu, zamanında tedavi edilmeyen alerjik konjonktivit vakalarında, gözün ovuşturulması ve korneanın deforme olması sonucunda görme kaybı yaşanabileceğini söyledi.

Alerjik konjonktivitin en belirgin belirtileri; gözlerde aşırı sulanma, kaşıntı, çapaklanma, kızarıklık ve sabah uyanıldığında kirpiklerde yapışıklık ve kabuklanma oluşmasıdır. Zamanında tedavi edilmeyen vakalarda, sürekli göz ovuşturulması sonucu korneanın deforme olması, keratokonus adı verilen hastalığa neden olabilir.

Kontakt lens kullanıcılarının alerjilere karşı çok daha dikkatli olması gerektiğini belirten Dr. Hacıağaoğlu, UV korumalı güneş gözlüklerinin de alerjenlerden korunmada önemli bir rol oynadığını ekledi. Konjonktivit tedavisi için antihistaminik ve kortizon içeren damla tedavisi uygulandığını belirtti.

📋 Kırmızı göz alarmı: Alerjik, viral ve bakteriyel konjonktivit arasındaki farklar (Tablo)

“Kırmızı göz” veya “göz nezlesi”, konjonktiva tabakasının iltihaplanmasıdır ancak nedeni her zaman aynı değildir. Doğru tedavi için bu üç tipi ayırt etmek önemlidir.

👁️ Göz ovuşturmak korneaya nasıl zarar veriyor? Keratokonus ilişkisi

Göz ovuşturmak, alerjinin neden olduğu kaşıntıyı geçici olarak rahatlatır, çünkü bu eylem sinir uçlarını uyararak kaşıntı sinyalini geçici olarak bastırır. Ancak bu masum görünen hareketin, özellikle sürekli ve sert bir şekilde yapıldığında, kornea üzerinde yıkıcı etkileri olabilir. Kornea, gözün en önündeki saydam, saat camı gibi kavisli tabakadır ve görme işlevinin büyük bir kısmını üstlenir. Sürekli olarak ovuşturmak, bu hassas doku üzerinde mekanik bir stres yaratır. Bu durum, korneanın yapısını oluşturan kollajen liflerinin zayıflamasına, incelmesine ve zamanla öne doğru koni şeklinde sivrilmesine neden olabilir. Bu hastalığa “keratokonus” denir. Korneanın şekli bozulduğu için, görme kalitesi ciddi şekilde düşer ve bu durum ilerleyen aşamalarda görme kaybına kadar gidebilir. (Kaynak: National Keratoconus Foundation)

Kontakt lens kullananlar için alerji mevsimi rehberi: 4 altın kural

Kontakt lens kullanıcıları, alerji mevsiminde çift kat risk altındadır, çünkü lens yüzeyi havadaki polen ve alerjenler için adeta bir “mıknatıs” görevi görür. Bu dönemde göz sağlığını korumak için şu kurallara dikkat etmek hayati önem taşır:

1. Mümkünse Gözlüğe Geçin: Alerjilerin yoğun olduğu günlerde lense ara verip gözlük kullanmak, gözlerinizi dinlendirmenin ve alerjen temasını en aza indirmenin en güvenli yoludur.
2. “Günlük Kullan-At” Lensleri Tercih Edin: Eğer lens kullanmaya devam edecekseniz, günlük kullan-at lensler en hijyenik seçenektir. Her gün yeni ve steril bir lens taktığınız için, üzerinde alerjen birikme riskini ortadan kaldırırsınız.
3. Asla Lensle Uyumayın veya Ovuşturmayın: Gözünüzde lens varken uyumak veya gözünüzü ovuşturmak, alerjenlerin korneaya daha fazla zarar vermesine ve ciddi enfeksiyonlara (korneal ülser) zemin hazırlar.
4. Doktor Onayı Olmadan Damla Kullanmayın: Her göz damlası lenslerle uyumlu değildir. Lens kullanırken, sadece doktorunuzun önerdiği suni gözyaşı veya alerji damlalarını kullanın. (Kaynak: American Optometric Association)

💊 Göz alerjisi tedavisi: Antihistaminik ve kortizonlu damlalar ne zaman kullanılır?

Göz alerjisi tedavisinde amaç, belirtileri kontrol altına almak ve kaşıntıyı durdurmaktır. Bu amaçla kullanılan iki ana damla grubu vardır:

• Antihistaminik Damlalar: Alerjik reaksiyon sırasında vücudun salgıladığı “histamin” adlı kimyasalın etkisini bloke ederler. Kaşıntı, kızarıklık ve sulanmayı hızla giderirler ve çoğu alerjik konjonktivit vakası için ilk tercih edilen tedavi yöntemidir. Uzun süreli kullanımları genellikle daha güvenlidir.
• Kortizonlu Damlalar (Steroidli Damlalar): Çok güçlü anti-inflamatuar (iltihap giderici) etkiye sahiptirler ve sadece şiddetli, diğer tedavilere yanıt vermeyen alerjik reaksiyonlarda kullanılırlar.

⚠️ Hekim Uyarısı: Kortizonlu damlalar, bilinçsizce ve uzun süre kullanıldığında göz tansiyonunu (glokom) yükseltme, katarakt oluşumunu hızlandırma ve göz enfeksiyonlarına yatkınlığı artırma gibi çok ciddi yan etkilere sahiptir. Bu nedenle, kortizonlu damlalar kesinlikle bir göz hekiminin reçetesi ve takibi olmadan kullanılmamalıdır.

🤧 Alerjenlerden korunma yolları: Göz alerjisini tetiklememek için neler yapılabilir?

Tedavinin yanı sıra, alerjenlere maruziyeti azaltmak da belirtileri kontrol altına almanın en etkili yollarından biridir:

• Polen Seviyelerini Takip Edin: Polenlerin en yoğun olduğu sabah saatlerinde ve rüzgarlı günlerde mümkün olduğunca dışarı çıkmaktan kaçının.
• Dışarıdan Gelince Duş Alın: Dışarıdan eve geldiğinizde duş almak ve kıyafetlerinizi değiştirmek, saçınıza ve giysilerinize yapışan polenleri temizler.
• Pencereleri Kapalı Tutun: Polen mevsiminde, özellikle geceleri, ev ve araba pencerelerini kapalı tutun. Ortamı havalandırmak için klima kullanmayı tercih edin.
• Güneş Gözlüğü Takın: Dışarıdayken geniş çerçeveli bir güneş gözlüğü takmak, polenlerin gözünüze doğrudan temas etmesini engelleyen fiziksel bir bariyer oluşturur. (Kaynak: Asthma and Allergy Foundation of America)

🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:

• Gözlerde alerjik durum nasıl tedavi edilir?
• Göz ağrısı neden olur? Gözde ağrıya neden olan hastalıklar!
• Göz alerjisi olanlar ne yapmalı?
• Kırmızı göz salgını: Konjonktivit kalıcı hasar bırakabilir!
• Gözü ovuşturmak görme kaybına yol açabilir: Keratokonus hastalığı nedir?
• Beyin hastalıklarının göz belirtileri: Şaşılık, çift görme ve görme kaybı
• Konjonktivit göz enfeksiyonundan korunmanın yolları
• Gözlük değiştirip hala net göremiyor musunuz? Keratokonus nedir?
• Kontakt lens göz alerjisi yapar mı? Alerjik Konjonktivit nedir?

🔗 Kaynaklar:

• Op. Dr. Sezer Hacıağaoğlu – Dünyagöz Etiler Hastanesi (2025)
• Eye Rubbing and Keratoconus – National Keratoconus Foundation (2023)
• Contact Lenses and Allergies – American Optometric Association (2024)
• Control Allergens to Reduce Allergic Reactions – AAFA (2023)