Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi, 27 Ekim’de Balıkesir Sındırgı’da meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki depremde, test aşamasındaki deprem erken uyarı sisteminin başarıyla çalıştığını duyurdu. Sistem, İstanbul’da sarsıntı hissedilmeden 37 saniye önce bir test grubuna uyarı sinyali gönderdi. Bu başarılı test, sistemin Marmara bölgesi için potansiyelini gösterirken, Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, Marmara’nın batısındaki Ganos Fayı için de önemli uyarılarda bulundu.
Sındırgı depreminin Simav Fay Zonu’ndan bağımsız olduğunu belirten Prof. Dr. Özel, Marmara Denizi tabanındaki deniz altı sismometresi (OBS) sistemiyle küçük sarsıntıların da izlendiğini belirtti. Ganos Fayı‘nın 1912’de büyük bir deprem ürettiğini hatırlatan Özel, bu fay kırıldığında Şarköy ve Mürefte’nin doğrudan etkilenebileceğini vurguladı. Ayrıca, Marmara için tsunami riskinin düşük olduğunu ancak 30 cm’lik bir yükselmenin bile hasar yaratabileceğini ekledi.
📌 Öne çıkanlar: Ganos Fayı uyarısı, Sındırgı depremi ve deprem erken uyarı sistemi
- Kandilli Rasathanesi Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, Balıkesir Sındırgı’daki 6.1’lik depremde, test aşamasındaki erken uyarı sisteminin İstanbul’a 37 saniye önce sinyal gönderdiğini açıkladı.
- Sındırgı depreminin, Simav Fay Zonu’ndan bağımsız bir segmentte gerçekleştiği, ancak Simav’daki gerilimin bu depremi öne çekmiş olabileceği belirtildi.
- Prof. Dr. Özel, Marmara’nın batısındaki Ganos Fayı için uyarıda bulundu: “1912’de büyük bir deprem üretti. Kırıldığında Şarköy, Mürefte, Ganos ve Gaziköy doğrudan etkilenebilir.”
- Kandilli, Japon araştırmacılarla birlikte Marmara Denizi tabanına kurduğu 9 adet deniz altı sismometresi (OBS sistemi) ile mikro depremleri ve stres dağılımını izliyor.
- Marmara’da büyük bir tsunami beklenmediği, ancak 30 cm’lik bir su yükselmesinin bile hasar yaratma potansiyeli olduğu ifade edildi.
İstanbul’a 37 Saniye Önce Sinyal Gönderildi
Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Nurcan Meral Özel, test aşamasındaki yeni deprem erken uyarı sisteminin, 27 Ekim’de Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde meydana gelen 6,1 büyüklüğündeki depremi başarıyla tespit ettiğini açıkladı.
“Sındırgı depreminde sistem mükemmel şekilde çalıştı. İstanbul, merkez üssüne 210 kilometre uzakta olmasına rağmen, sarsıntı hissedilmeden 37 saniye önce uyarı gönderildi.”
Sistemin tam anlamıyla devreye girmesiyle, kamu kurumları ve vatandaşların depreme karşı birkaç saniyelik kritik önlem alma fırsatına sahip olacağı vurgulandı. Kandilli Rasathanesi, istasyon ağını genişleterek sistemi tüm Türkiye’de etkin biçimde çalışır hale getirmeyi amaçlıyor.
‘Ganos Fayı Kırıldığında Şarköy ve Mürefte Etkilenebilir’
Prof. Dr. Özel, Marmara’nın batısındaki Ganos Fayı için önemli uyarılarda bulundu:
“Ganos Fayı, Kuzey Anadolu Fay Zonu’nun en batı ucundaki en kritik segmentlerden biridir. 1912’de büyük bir deprem üretti. Kısa vadede yeniden kırılma potansiyeli düşük görünse de, Şarköy, Mürefte, Ganos ve Gaziköy doğrudan etkilenebilir.”
🌊 Marmara’da Tsunami Riski: 30 Santimetrelik Dalga Neden Tehlikeli?
Prof. Dr. Özel, Türkiye’nin 8 bin 300 kilometrelik kıyı şeridinde tsunami erken uyarı sistemi kurulumlarının sürdüğünü belirtti. Marmara’daki riske de değinen Özel, “Marmara kapalı bir havza olduğu için büyük dalgalar beklemiyoruz. Ancak 30 santimetrelik bir su yükselmesi bile hasar yaratabilir” dedi.
Büyük bir tsunamide olduğu gibi suyun çekilmesi ve aniden geri gelmesi, limanlardaki tekneler, kıyı yapıları ve sahil şeridindeki insanlar için ciddi bir tehlike oluşturur. 30 cm’lik bir su yükselmesi, deniz seviyesindeki bir aracın sürüklenmesine veya insanların dengesini kaybedip düşmesine neden olabilir. Bu nedenle tsunami riski, dalga boyu küçük görünse de ciddiye alınmalıdır.
❓ Ganos Fayı nedir ve 1912’de ne oldu?
Ganos Fayı, Kuzey Anadolu Fayı’nın (KAF) Marmara Denizi içinden geçen ana kolunun batıdaki son parçasıdır. Saros Körfezi’nden başlar, Gelibolu Yarımadası’nın kuzey kıyılarını takip ederek Mürefte ve Şarköy üzerinden Marmara Ereğlisi’ne doğru uzanır.
Bu fayın en çok korku yaratmasının nedeni, 1912 yılında ürettiği “Mürefte Depremi”dir. 9 Ağustos 1912’de meydana gelen 7.4 (Mw) büyüklüğündeki bu deprem, Ganos Fayı’nın kırılmasıyla oluşmuş ve tüm Trakya ile Marmara kıyılarında muazzam bir yıkıma yol açmıştır. Deprem, Şarköy ve Mürefte’yi neredeyse tamamen haritadan silmiş ve büyük bir tsunamiye neden olmuştur. Prof. Dr. Özel’in uyarısı, bu tarihi depremin yaşandığı segmentin sismik potansiyeline dikkat çekmektedir.
🌐 Deprem Erken Uyarı Sistemi Nasıl Çalışır? P Dalgası ve S Dalgası Farkı
Deprem erken uyarı sisteminin İstanbul’a 37 saniye önce haber vermesi, bir mucize değil, deprem dalgalarının fiziğine dayanan bir teknolojidir. Bir deprem meydana geldiğinde, iki ana dalga türü yayılır:
- P Dalgası (Primer/Birincil Dalga): Çok hızlı hareket eder (saniyede ~6-8 km) ve genellikle hissedilmez, yıkıcı değildir. Sadece sismometreler tarafından algılanır.
- S Dalgası (Sekonder/İkincil Dalga): Daha yavaş hareket eder (saniyede ~3-4 km) ancak asıl “yıkıcı” ve “sarsıcı” olan dalgadır.
Erken uyarı sistemi, deprem merkez üssüne yakın istasyonlarda, hızlı gelen ancak zararsız olan P dalgasını yakalar. Sinyali ışık hızıyla (saniyede 300.000 km) merkeze iletir. Merkez, depremin büyüklüğünü anında hesaplar ve tehlikeli (yıkıcı) olan S dalgası henüz şehre ulaşmadan, saniyeler önce bir uyarı sinyali gönderir. 37 saniyelik bu süre, P ve S dalgaları arasındaki hız farkından kazanılan “altın zaman”dır.
⏳ 37 Saniye Hayat Kurtarır mı? Erken Uyarı Sinyali Alındığında Ne Yapılmalı?
Bir depremde 37 saniye, hayati önem taşıyan eylemleri gerçekleştirmek için yeterli bir süredir. Bu sistemin amacı paniği değil, otomatik ve bilinçli eylemi tetiklemektir:
- Bireysel Eylem: Alarmı duyar duymaz, en yakındaki güvenli noktada derhal Çök-Kapan-Tutun pozisyonu almak için yeterli bir süredir.
- Otomatik Sistemler: Bu sinyal, şehirlerin kritik altyapılarına entegre edilebilir. 37 saniye içinde;
- Doğalgaz ve petrol boru hatlarının vanaları otomatik olarak kapatılabilir.
- Trenler ve metrolar yavaşlatılabilir veya durdurulabilir.
- Asansörler en yakın kata yönlendirilip kapıları açılabilir.
- İtfaiye istasyonlarının kapıları otomatik olarak açılabilir.
Bu süre, yıkımdan hemen sonra başlayacak ikincil afetleri (yangınlar, gaz patlamaları) önlemede kritik bir rol oynar.
🗺️ Sındırgı Depremi Neden Oldu? Simav Fayı ile Bağlantısı Var mı?
Prof. Dr. Özel, Sındırgı depreminin (6.1) ve Simav çevresindeki sarsıntıların aynı tektonik rejim (Batı Anadolu’daki açılma) altında bulunduğunu, ancak bağımsız fay sistemlerinde meydana geldiğini vurguladı.
Sındırgı segmenti, yaklaşık 36 km uzunluğunda bir hattır ve Simav Fay Zonu’nun kuzeybatısında yer alır. Prof. Dr. Özel’e göre, bu fayın Marmara’daki Kuzey Anadolu Fayı ile doğrudan bir bağlantısı yoktur. Yani, Sındırgı’daki deprem, beklenen büyük İstanbul depremini doğrudan “tetiklemez”. Ancak Prof. Dr. Özel, “Simav’daki mevcut gerilimin Sındırgı’daki depremin zamanlamasını öne çekmiş olabileceğini, ancak iki fay arasında doğrudan bir tetiklenme ilişkisi bulunmadığını” belirterek, bölgesel stres transferinin etkili olabileceğini ifade etti.
🔎 En çok merak edilenler
- Sındırgı depremi İstanbul depremini tetikler mi?
Prof. Dr. Nurcan Meral Özel’e göre, Sındırgı depreminin olduğu fay sistemi ile Marmara’daki sistem (Kuzey Anadolu Fayı) arasında doğrudan bir bağlantı bulunmuyor. Dolayısıyla beklenen İstanbul depremini doğrudan tetiklemesi beklenmez. - Kandilli’nin deprem erken uyarı sistemi nedir?
Depremin yıkıcı olmayan P dalgasını ilk algılayıp, yıkıcı olan S dalgası şehre ulaşmadan saniyeler önce sinyal gönderen bir sistemdir. Sındırgı depreminde İstanbul’a 37 saniye önce haber vermiştir. - Ganos Fayı nerede, neden tehlikeli?
Kuzey Anadolu Fayı’nın en batıdaki kritik segmentidir. Tekirdağ’ın Şarköy ve Mürefte ilçelerinin hemen güneyinden geçer. 1912 yılında 7.4 büyüklüğünde yıkıcı bir deprem ürettiği için bölge için yüksek risk taşımaktadır. - Marmara Denizi’nde tsunami olur mu?
Prof. Dr. Özel, Marmara’nın kapalı bir havza olması nedeniyle büyük dalgalar beklemediklerini, ancak 30 cm’lik bir su yükselmesinin bile kıyı yapıları için hasar yaratıcı olabileceğini belirtiyor.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- Sığınak zorunluluğu geri geldi: AVM, stadyum ve millet bahçeleri yönetmelikle kapsama alındı
Yeni yönetmelikle toplu alanlarda sığınak inşa zorunluluğu getirildi; afet hazırlıklarında yeni dönem başlıyor. - Prof. Dr. Osman Bektaş’tan Sındırgı depremi uyarısı
Jeoloji uzmanı Bektaş, bölgedeki fay hattının aktifleştiğini ve yeni kırılmaların olası olduğunu belirtti. - Türkiye’de 30 fay için kritik uyarı: Deprem üretme zamanı geldi
AFAD ve MTA verilerine göre 30 aktif fay hattı uzun süredir sessiz; enerji birikimi kritik seviyede. - İTÜ’den İstanbul depremi raporu: Riskli bölgeler ve senaryolar
İstanbul Teknik Üniversitesi’nin hazırladığı raporda zemin türüne göre hasar dağılımı ve tahliye planları ele alınıyor. - Sokağınızın deprem risk analizi: AFAD Türkiye Deprem Tehlike Haritası
AFAD’ın güncel haritasıyla mahalle bazlı risk düzeyleri ve yapı stoğu değerlendirmeleri erişime açıldı. - Naci Görür: Son depremler tehdidi daha da artırdı
Bilim Kurulu üyesi Görür, ardışık depremlerin stres transferiyle yeni kırılmaları tetikleyebileceğini vurguladı. - İstanbul’da 7.5 büyüklüğündeki depreme göre 23 tahliye noktası belirlendi
Valilik ve AFAD koordinasyonuyla belirlenen tahliye alanları, olası büyük deprem senaryosuna göre güncellendi. - Deprem uyarı sistemi: Yakındaki deprem uygulaması nasıl açılır?
Android ve iOS cihazlarda aktif hale getirilebilen erken uyarı sisteminin kurulumu adım adım anlatılıyor. - Deprem anında hayat kurtaran mobil uygulamalar
Konum paylaşımı, acil durum rehberi ve tahliye yönlendirmesi sunan uygulamalar listeleniyor. - AFAD Deprem Bilim Kurulu’ndan İstanbul depremi açıklaması
Bilim Kurulu, Marmara fay hattındaki gerilimin arttığını ve hazırlıkların hızlandırılması gerektiğini duyurdu. - Naci Görür: Yedisu fayı kırıldı/kırılacak, deprem eli kulağında
Doğu Anadolu’daki Yedisu segmenti için Görür’ün yaptığı uyarı, bölgesel hazırlıkların önemini vurguluyor. - AFAD ve MTA’dan Ege depremleri ve volkanik hareketler açıklaması
Ege Bölgesi’nde artan sismik hareketlilik ve volkanik izleme verileri kamuoyuyla paylaşıldı. - Santorini patlarsa etkileri nasıl olur? Deprem sonrası tsunami olur mu?
Santorini volkanının olası patlamasında Ege ve Akdeniz kıyılarında tsunami riskleri değerlendiriliyor.
🔗 Kaynaklar:
- İstanbul Deprem Hızlı Müdahale ve Erken Uyarı Sistemi | Boğaziçi Üniversitesi Deprem Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Sistem ilk uyarıyı yolladı: Kandilli’den İstanbul’a 37 saniye önce 6,1’lik deprem sinyali | NTV Haber
- Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü http://www.koeri.boun.edu.tr/
- MTA (Maden Tetkik ve Arama) Fay Haritası
| 🚀 | Markanızın hikayesini yüz binlerce okurumuza ulaştırın. Sunduğumuz tanıtım yazısı ve backlink fırsatlarını inceleyerek SEO gücünüzü ve marka prestijinizi artırabilirsiniz. |
