Avrupalı meteorologlar, 2025-2026 kış sezonu için endişe verici bir tablo çiziyor. Zayıflayan kutup girdabı (polar vortex) nedeniyle kıtanın, 1978-1979 yıllarında yaşanan ve “asrın kışı” olarak bilinen dondurucu soğuklarla karşı karşıya kalabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, özellikle yılbaşından sonra Arktik hava kütlesinin doğrudan Avrupa’ya inebileceği konusunda uyarıyor.
ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) ve Avrupa Meteoroloji Merkezi verilerine göre, La Niña etkisinin de devreye girmesiyle birlikte kışın ikinci yarısı oldukça çetin geçecek. Peki, bu atmosferik olaylar Türkiye’yi ve Avrupa’yı nasıl etkileyecek?
📌 Öne çıkanlar: Asrın kışı uyarısı
- Meteorologlar, zayıflayan kutup girdabı nedeniyle Avrupa’da 1979 kışına benzer tarihi soğukların yaşanabileceğini öngörüyor.
- Noel ve yılbaşı döneminin görece ılık geçmesi beklenirken, asıl soğuk dalgasının Ocak ayı itibarıyla başlaması tahmin ediliyor.
- Kutup girdabının zayıflaması, Arktik bölgedeki soğuk havanın güneye, yani Avrupa ve potansiyel olarak Türkiye’ye inmesine neden olabilir.
- 1978-1979 kışı, Avrupa’da hayatı durma noktasına getiren kar fırtınaları ve rekor düşük sıcaklıklarla “yüzyılın kışı” olarak kayıtlara geçmişti.
- NOAA verilerine göre, 2026 başına kadar sürecek olan La Niña etkisi, Batı Avrupa’da daha yağışlı ve soğuk bir kışa zemin hazırlıyor.
- Uzmanlar, ani atmosferik bozulmaların (Stratosferik ısınma) soğuk hava deposunun kapılarını açan anahtar olabileceğini belirtiyor.
- Özellikle Orta Avrupa’da gündüzleri sakin, geceleri ise şiddetli don ve yoğun sis olaylarının yolları buz pistine çevirebileceği uyarısı yapılıyor.
❄️ Kutup girdabı zayıflıyor: Soğuk hava serbest kalabilir
Avrupalı meteorologlar, zayıflayan kutup girdabı nedeniyle kıtanın bu kış olağanüstü soğuk hava dalgalarıyla karşılaşabileceği konusunda uyarıyor. Euronews’in aktardığına göre uzmanlar arasında görüş ayrılıkları bulunsa da Arktik soğuklarının özellikle Noel sonrası Avrupa’yı vurma ihtimali yüksek görünüyor.
“Aynı atmosferik koşullar, 1978–1979 yıllarında Avrupa’da ‘asrın kışı’ olarak kayıtlara geçen tarihi fırtınaları tetiklemişti.”
Tahminlere göre bu yılki kutup girdabı, normal kışlara kıyasla çok daha zayıf bir yapıda. Aynı atmosferik koşullar, 1978–1979 yıllarında Avrupa’da “asrın kışı” olarak kayıtlara geçen tarihi fırtınaları tetiklemişti. Normal şartlarda güçlü bir kutup girdabı, soğuk havayı Kuzey Kutbu üzerinde hapseder. Ancak bu girdap zayıfladığında veya bozulduğunda, soğuk hava kütlesi güneye doğru “sızmaya” başlar.
📅 Yılbaşı ılık, sonrası dondurucu
Meteorolojik modeller, Noel döneminde görece yumuşak bir hava öngörüyor. Ancak: Avrupa Meteoroloji Merkezi, yılbaşı sonrasında soğukların bastırmasını bekliyor. ABD NOAA ise Aralık ayının genelinde sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyredeceğini ancak bunun kısa vadeli ılıman hava nedeniyle oluştuğunu, ilerleyen haftalarda sert soğukların mümkün olduğunu belirtiyor.
“Uzmanlara göre bu koşullar yolları uzun süre buzla kaplayabilir.”
Ocak ayı için çoğu model değişken ve ılıman bir tablo çizse de EFFIS sistemine göre Avrupa’nın bazı bölgelerinde daha düşük sıcaklıklar ve daha az yağış ihtimali ağır basıyor. Bu durum, özellikle Orta Avrupa’da gündüz sakin, ancak geceleri şiddetli don ve yoğun sis anlamına geliyor. Uzmanlara göre bu koşullar yolları uzun süre buzla kaplayabilir.
🌪️ Kutup Girdabı (Polar Vortex) nedir ve nasıl çalışır?
Kutup girdabı, Dünya’nın kutuplarında (hem kuzey hem güney) yer alan, stratosfer tabakasında saat yönünün tersine dönen devasa bir düşük basınç ve soğuk hava alanıdır. Bu sistem, kış aylarında güçlenir ve soğuk havayı kutup dairesi içinde tutan bir “kafes” görevi görür.
Ancak “zayıflayan kutup girdabı” terimi, bu sistemi çevreleyen rüzgarların (Jet Stream) yavaşlaması ve dalgalanması anlamına gelir. Bu dalgalanma sonucunda:
- Sıcak hava kuzeye (kutuplara) doğru ilerler.
- Kutuplardaki dondurucu soğuk hava kütlesi ise güneye (Avrupa, Kuzey Amerika ve Asya) doğru kaçar.
Bu yılki endişenin kaynağı, girdabın stabilitesinin normalden daha kırılgan görünmesi ve “kaçak” yapma ihtimalinin yüksek olmasıdır.
📜 1978-1979 Kışı: Neden “Asrın Kışı” deniliyor?
Meteorologların referans verdiği 1978-79 kışı, modern meteoroloji tarihinin en sert dönemlerinden biriydi. Kuzey Avrupa’da başlayan ve hızla güneye yayılan soğuk hava dalgası, Almanya, Polonya ve Britanya’da hayatı felç etmişti.
O dönemde:
- Sıcaklıklar bir gecede 20 derece birden düşmüştü.
- Kar kalınlıkları metreleri bulmuş, köylerin dünyayla iletişimi kesilmişti.
- Enerji hatları donmuş ve geniş çaplı elektrik kesintileri yaşanmıştı.
Bugünkü atmosferik modellerin 1979 yılındaki basınç dizilimlerine benzerlik göstermesi, uzmanların “tedbirli olunmalı” uyarısını yapmasına neden oluyor.
🌊 La Niña etkisi ve ani stratosferik ısınma
NOAA’nın açıklamalarına göre yıl, La Niña etkisi altında geçiyor ve bu durum 2026 başlarına kadar sürecek. La Niña genellikle Batı Avrupa’da daha düşük sıcaklıklar, daha nemli ve yağışlı hava koşulları getiriyor. Bu, özellikle Alpler için şiddetli kar yağışı ihtimalinin artması anlamına geliyor.
Buna ek olarak, meteorologların takip ettiği bir diğer kritik olay “Ani Stratosferik Isınma”dır (Sudden Stratospheric Warming – SSW). Stratosfer tabakasındaki sıcaklığın aniden yükselmesi, altındaki kutup girdabını parçalayabilir veya yönünü değiştirebilir. Meteorologlar ayrıca, kış ortasında yaşanabilecek bu ani atmosferik bozulmaların Arktik soğuğu doğrudan Avrupa’ya taşıyabileceğini söylüyor. Bu mekanizma geçmişte, 2018’deki meşhur “Doğudan Gelen Canavar” (Beast from the East) gibi birçok ağır kışın başlangıcı olmuştu.
🔎 En çok merak edilenler
Kutup girdabı Türkiye’yi etkiler mi?
Evet. Eğer kutup girdabı zayıflar ve soğuk hava dalgası Avrupa üzerinden Balkanlar’a inerse, Türkiye de (özellikle batı ve kuzey kesimleri) sert kış koşullarından ve kar yağışından etkilenebilir.
Asrın kışı ne zaman başlayacak?
Tahminler, Aralık ayının sonuna kadar mevsim normallerinde veya üzerinde sıcaklıklar öngörürken, asıl sert soğukların Ocak 2026 ve Şubat aylarında etkili olacağını işaret ediyor.
La Niña kışı daha mı soğuk yapar?
La Niña’nın etkisi bölgeye göre değişir. Avrupa için genellikle daha değişken, kuzeyden gelen soğuk ataklara açık ve yağışlı bir patern (desen) oluşturur.
Ani Stratosferik Isınma nedir?
Atmosferin üst katmanlarında (10-50 km yukarıda) sıcaklığın birkaç gün içinde 50°C kadar artması olayıdır. Bu durum, yeryüzündeki hava akımlarını bozarak yaklaşık 2 hafta sonra sert soğukların yere inmesine neden olur.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- İsviçre Alpleri’nde bir köy buzul felaketiyle yok oldu
İklim değişikliğinin yarattığı erime ve doğal afetlerin yerleşim yerleri üzerindeki yıkıcı etkisi. - Avrupa’daki elektrik kesintileri Türkiye’yi etkiler mi?
Enerji arz güvenliği, enterkonnekte sistemler ve olası kesintilerin bölgesel etkileri. - Güçlü kategoride X sınıfı güneş patlaması Pasifik’i vurdu
Uzay havası olaylarının yeryüzündeki iletişim sistemleri ve radyo frekansları üzerindeki etkisi. - DNA hasarını onarabilen ilaç TY1: Doku onarımı
Hücresel düzeyde onarım sağlayan ve kalp krizi sonrası iyileşmeyi hızlandıran yeni ilaç teknolojisi. - Yapay zeka yönetici dönemi başlıyor
İş dünyasında karar alma süreçlerinde yapay zekanın rolü ve insan yöneticilerin geleceği. - İş Kapısı platformu nedir? İş arayanlar için yeni dönem
Kamu ve özel sektör iş ilanlarını tek çatı altında toplayan dijital istihdam platformunun detayları. - Zeki Paşa Yalısı: İstanbul Boğazı’nın en pahalı tarihi yapısı
Boğaziçi’nin simge yapılarından Zeki Paşa Yalısı’nın mimari özellikleri ve satış değeri. - Doğal gaz sayacı değiştirme zorunluluğu: 10 bin TL ceza
Belirli bir kullanım yılını dolduran sayaçların değiştirilmesine yönelik yönetmelik ve cezai şartlar. - Ganos fayı uyarısı: Kandilli deprem erken uyarı sistemi
Marmara Bölgesi’ndeki sismik hareketlilik ve deprem riskine karşı geliştirilen uyarı teknolojileri. - Marmara Denizi: İklim değişikliği ve kıyı erozyonu
Deniz seviyesindeki yükselme ve değişen hava koşullarının kıyı şeridi üzerindeki etkileri. - Sürdürülebilirlik belgelendirme ekonomisi ve yeşil algı
Şirketlerin çevresel taahhütleri, sertifikasyon süreçleri ve “greenwashing” (yeşil aklama) riski. - Şehirlerde doğa-insan dengesi: Yavaş Şehir (Cittaslow)
Hızlı kentleşmeye karşı sakin yaşamı ve yerel kültürü savunan Cittaslow hareketi. - WWF Türkiye: Plastik kirliliğini önlemede bu son şansımız olabilir
Küresel plastik anlaşması müzakereleri ve çevre kirliliğini durdurmak için atılması gereken adımlar. - İnsanlar fosil yakıt ile gezegeni yanlışlıkla soğutuyordu
Hava kirliliğinin güneş ışınlarını engelleyerek küresel ısınmayı maskeleme etkisi üzerine bilimsel veriler. - Dünya Okyanus Günü Fotoğraf Yarışması kazananları
Okyanusların güzelliğini ve kırılganlığını gözler önüne seren ödüllü su altı fotoğrafları. - Günlük hayatınızda enerji masraflarını nasıl kısabilirsiniz?
Elektrik ve doğalgaz faturalarını düşürmek için evde uygulanabilecek pratik tasarruf yöntemleri. - Yeni felaket kapıya dayandı: Kritik kuraklık uyarısı
Su kaynaklarının azalması ve yağış rejimindeki düzensizliklerin yarattığı kuraklık tehlikesi. - Daha az enerji harcamak için evinizi kışa nasıl hazırlamalısınız?
Isı yalıtımı, kombi bakımı ve radyatör temizliği gibi kış öncesi hazırlık ipuçları. - Çevreye duyarlı mühendis nasıl olunur?
Sürdürülebilir mühendislik uygulamaları ve yeşil teknolojiler üzerine kariyer tavsiyeleri.
🔗 Kaynaklar:
- NOAA Climate Prediction Center – NOAA Winter Outlook
- European Centre for Medium-Range Weather Forecasts – ECMWF Reports
- Is the winter of the century coming? Experts see chance of Arctic cold spells | Euronews
| 🎯 | Sponsorlu içerik ve tanıtım yazısı fırsatlarımızı keşfedin. İndigo Dergisi’nde tanıtım yazısı yayınlatın; asla silinmeyen/süresiz içeriklerle markanızı yüz binlerce okura ulaştırın. 👉 Reklam paketlerini incele |
