Son günlerde özellikle İstanbul’da yaşanan elektrik kesintilerini Türkiye ile Rusya arasındaki krize bağlamak ne kadar doğru olur bilinmez ancak Rus gazı 15 gün kesilirse ciddi sorunlar yaşanabilir.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, Rus gazının kesilmesi ihtimaline karşı alternatif kaynakların devreye sokulacağını söylemişti ve bu konuda toplumun fedakarlık göstereceğine vurgu yapmıştı.
Peki Rusya gazı keserse Türkiye nasıl etkilenir?
Türkiye’ye gelen doğalgazın yarısından fazlasını Rusya sağlıyor. Elektrik üretimi ve sanayiyi besleyen gazın kesilmesi, ekonomiye ciddi olumsuzluklar getirebilir. Rus gazının en yakın alternatiflerinin devreye girmesinin ise en az 2 yıl sürebileceği belirtiliyor.
Türkiye’nin enerji açısından dışa bağımlılığı en büyük tartışma konularından biri. Ancak son dönemde yaşanan siyasi kriz ile Rus gazına bağımlılık daha fazla sorgulanmaya başladı. Üstelik Rusya’nın yaptırımları henüz Türkiye ile olan ilişkilerinin temelini oluşturan enerji ticaretine dokunmadı bile.
Türkiye’ye ekonomik yaptırımlar uygulayan Rusya gazı keser mi kaygısı çokça dillendiriliyor. Kısa vadede Rus doğalgazının alternatifi yok. Ancak 2 ila 3 yıl içinde yeni doğalgaz kaynaklarının Türkiye’ye gelebileceği belirtiliyor.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Başbakan Davutoğlu’nun Katar ve Azerbaycan temasları, “Rusya doğal gazına alternatif kaynaklar bulma arayışı mı? sorusunu akıllara getiriyor. Türkiye’nin özellikle sıvılaştırılmış doğalgaz olan LGN ve doğalgaz deposu konusunda hamleler yapabileceği düşünülüyor. Ayrıca kömür ve petrol stoklaması ile olası bir kesintinin olumsuz etkileri de azaltılabilir.
Rusya gazı keserse ne olur? Elektrik kesintileri yaşanır mı? Vatandaş soğuk kış günlerinde ısınma sorunu yaşar mı?
Rusya’nın keyfi biçimde vanaları kapatmasının sıfıra yakın bir ihtimal olduğu düşünülüyor. Anlaşma gereği Türkiye’ye sağlamakla yükümlü olduğu bir gaz miktarı var; bunu geçerli bir neden göstermeden keserse, Türkiye’ye yüklü bir tazminat ödemek zorunda kalabilir. Lakin Rusya’nın uçak krizini bahane ederek, tıpkı Ukrayna’ya yaptığı gibi “teknik arıza” gibi mücbir sebeplerle kesmesi halinde, Türkiye’de bazı elektrik santrallerinde üretimin durması, sanayinin yavaşlaması ve konutların soğukta kalması gibi ihtimaller ortaya çıkabilir. Türkiye, elektrik üretiminin yaklaşık yüzde 50’sini doğalgaz santrallerinde tükettiği doğalgazla sağlıyor.
Rus gazı 15 gün kesilirse kış şartlarında sorun olabilir
Hürriyet‘in haberine göre doğalgaz temsilcileri 10 ila 15 gün arasında kesinti olursa, kış şartlarında vatandaşın elektrik ve doğalgaz kesintileriyle karşı karşıya kalabileceğine dikkat çekiyor:
“LNG kaynakları ve depolarla birlikte Türkiye’nin sisteme sokabildiği gaz miktarı günlük 200 milyon metreküp. Doğalgaz tüketimi geçen kış günlük 230 milyon metreküpe kadar çıkmıştı. BOTAŞ, geçen yıl aradaki bu 30 milyon farkı kesinti ve kısıntılarla idare edebilmişti. Rus gazının gelmemesi 3-5 gün olursa idare edilebilir. Fakat soğuk kış şartlarında 10-15 günü bulacak olursa, gazın konforuna alışmış olan vatandaş çile çekmekle kalmaz, elektrik üretimi azalır ve elektrik kesintileri artabilir.
Sisteme giren 200 milyon metreküp gazın, 90 milyon metreküpü borularla Rusya’dan geliyor. Batı Hattı özellikle kritik çünkü Marmara’dan Eskişehir’e, sanayi ve elektrik santrallerinin yoğun olduğu bölgeyi besliyor. Batı Hattı’nın kesilmesi halinde takviye yapabilecek yalnızca Marmara Ereğlisi LNG terminali ve Silivri deposu var. Kesilen günlük 42 milyon metreküp, 20-20 buralardan karşılanabilir. Ancak o da Trakya’da tüketilir.
Yalnızca İstanbul’un günlük gaz çekişi 40 milyon metreküp civarında. LNG ve depodan gelen gaz Trakya ve Avrupa yakasında tüketildikten sonra, Anadolu yakasına geçmez. İnşallah Rusya öyle bir şeye yeltenmez.”
Gaz kesintisi olursa en çok ne etkilenir?
İthal edilen gazın yüzde 92’si elektrik üretimi, konut ve sanayide tüketiliyor. Türkiye ile Rusya arasındaki gerginliğin ekonomiye yansıması, en çok bu üç alanı etkileyebilir. Rus gazının sistem dışı kaldığı bir tabloda, kısa vadede alternatif bir kaynak olmaması muhtemel bir sıkıntıyı içinden çıkılmaz hale getirebilir.
Rus gazına bağımlılık nasıl ortadan kaldırılabilir?
Doğalgaz sektöründen yetkililer, Türkiye’nin alternatif enerji konusunda elini çabuk tutması gerektiğini ifade ediyorlar. Bu krizde Rusya’nın elinin güçlü olmasının sebebi, gazın yüzde 60’ını kendilerinin veriyor olması. Türkiye 50 milyar metreküp gaz tüketirken, sisteme yine 50 bcm gaz giriyor. Halbuki 70 bcm girse ve gazın gazla rekabeti sağlansa, Rusya da pazar payını kaybetme telaşı yaşayacak. Doğalgaz konusunda Türkiye’nin önündeki en önemli alternatifler TANAP ile gelecek Azeri gazı, Doğu Akdeniz gazı ve Kuzey Irak’tan gelecek gaz.
Rusya gazına alternatifler
TANAP nedir?
Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi – TANAP, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye’ye, ardından Avrupa’ya taşınmasını amaçlıyor..
TANAP’ın faaliyete geçmesiyle 2018 yılı itibariyle Türkiye’ye 6 bcm gaz girecek. Kuzey Irak’tan 2020’lerin başında 20 bcm gazın gelmesi bekleniyor. İsrail gazı için çalışmalar bugün başlasa en erken 2019’da Türkiye’ye gelebileceği söyleniyor. Buradaki kapasite de 10 bcm olarak düşünülüyor. Yani toplamda 36 milyar metreküp (bcm) gazın bu kaynaklardan alınabileceği öngörülüyor.
Rusya’nın gazı kesmesi zor ama yine de bir ihtimal
REUTERS’a konuşan Türk yetkililer, Rusya’nın Türkiye’ye sattığı doğalgazı kesme ihtimalinin küçük de olsa bulunduğunu dile getirerek, Başbakan Davutoğlu’nun Azerbaycan ziyaretinde Rus doğalgazının payının azaltılması yönündeki kaynak çeşitlendirmeyi ele alacağını dile getirdiler.
Ak Parti İstanbul Milletvekili Ahmet Berat Çonkar, “Rusya’nın gazı kesmesi zordur ama ihtimaldir. Çünkü rasyonel tepkiler vermiyorlar. Uluslararası hukuktaki yaptırımları göze alıp gazı kesme ihtimaline karşı Türkiye temkinli davranmalıdır. Başbakan’ın Azerbaycan ziyareti de çeşitlendirme çabasının yoğunlaştığı bir ortam olacaktır” ifadelerini kullandı. Türkiye yıllık 50 bcm gaz ihtiyacının, 6 bcm’ini Azerbaycan’dan karşılıyor.
İlgili yazılar
- Rusya Gazı Keser mi? Rus Turist Yazın Gelir mi?
- Beşar Esad Türkiye – Rusya krizine ne yorum yaptı?
- Anadolu Kartalları Rus Ayılarına Karşı
- Neden Nükleer Korku?
