Obsesyon nedir? Sık sık el yıkama, evden çıkarken kapı kilidini, ocağı tekrar tekrar kontrol etme, simetri takıntısı… Bu ve benzeri takıntılı davranışlar, obsesif kompulsif bozukluğa işaret ediyor…
Hayatı zorlaştıran takıntıların süresi günde 1 saati geçiyor, kişiyi yavaşlatıyor, ilişkilerini ve işini olumsuz etkiliyorsa, bu durum obsesif kompulsif bozukluğa işaret ediyor olabilir. Memorial Ankara Hastanesi Psikiyatri Bölümü’nden Doç. Dr. Levent Sütçigil, obsesif kompulsif bozukluk ve tedavi yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Takıntılar istenmeyen davranışları doğuruyor
Obsesif kompulsif bozukluk, takıntılı düşüncelerle ve rahatsızlık veren davranışlarla seyreden bir bozukluktur. “Obsesyon” olarak adlandırılan durumlar mantık dışı olduğunu bildiğiniz halde kafanızdan bir türlü atamadığınız, hatta düşünmemeye çalıştıkça aklınıza daha fazla gelen, başka bir şey düşünmeye engel olan düşüncelerdir. Bozukluğun diğer bir parçası kompulsiyonlar ise zihnimizi obsesyon adlı düşüncelerden uzaklaştırmak amacıyla ortaya çıkan, yapmak istemeseniz de sizi yapmaya zorlayan, sürekli tekrarlayan davranışlardır. Ancak sıkıntı yaratmayan düzeyde obsesyonlar ve kompulsiyonlar birçok kişide görülebilir.
Temizlik ve simetri takıntısı en sık görülen şikayetler
Bu rahatsızlığı olan kişilerde sık görülen bazı durumlar vardır. Giysilerine ya da eşyalarına kir, mikrop ya da pis bir madde bulaştığına dair korkudan dolayı bunları sık sık değiştirme gibi temizlikle ilgili olan yakınmalar görülebilir. Bu kişilerde görülen diğer bir yakınma emin olamamadır. Bu kişiler ocağını, kapısını, penceresini, evden çıkarken evdeki prizleri ya da elektrikli aletleri kapatıp kapamadığını defalarca kontrol ederler. Genellikle bu durumu “kapattığımı biliyorum ama yine de kendimi kontrol etmekten alamıyorum” diyerek tanımlarlar. Bazı hastalar başkasına zarar vereceğine dair düşünceleri olduğundan yakınırlar. Yüksek bir yerden geçerken aşağıya atlamaktan korkma, araba kullanırken isteyerek duvara çarpmaktan korkma gibi. Abartılı bir düzen merakı, eşyaları mutlaka simetrik yerleştirmeye çalışma, bir işi yapmadan önce belirli bir sayıya kadar sayma, ileride gerekli olabilir düşüncesiyle evdeki gereksiz eşyaları biriktirme diğer sık görülen durumlardır.
Takıntılarınızın kendi kendine geçmesini beklemeyin
Bir takıntının obsesyon olduğunu özellikle de tedavi gerektiren bir durum olduğunu söylemek için bu takıntıların kişide belirgin bir sıkıntıya neden olması gerekir. Kişiler takıntılarının farkındadır ancak genelde utandıkları için bunu çevreleriyle pek konuşmak istemezler. Kişi takıntılarından dolayı sosyal yaşamdan kendisini soyutlamak isteyebilir. Takıntılı düşünce ve davranışlar, hayatı çekilmez hale getiriyorsa vakit kaybetmeden bir uzmana başvurulmalıdır. Bu psikolojik rahatsızlığın, tedavi edilmeden kendi kendine geçme olasılığı çok düşüktür.
İlaç tedavisi ve psikoterapi birlikte uygulanmalı
Obsesif bozukluğun ilaç ve psikoterapi (konuşarak tedavi) olmak üzere iki türlü tedavisi vardır. Uygun olan iki tedavinin birlikte uygulanmasıdır. Çok şiddetli olgularda beyin ameliyatı denemeleri vardır ve başarılı sonuçlar alınmaktadır.
