Günlük kullanımda vatandaşlar, pek çok mal ve hizmet için çok yüksek tutarlarda vergi ödüyor. 7 liraya satılan 1 paket sigaranın 5,47 lirasını, 3,65 lira ödediğimiz 1 litre benzinin 2,44 lirasını, her 3 liralık cep telefonu faturasının da 1 lirasını vergiler oluşturuyor. Peki neye ne kadar vergi ödüyoruz?
Neye ne kadar vergi ödüyoruz?
AA muhabirlerinin yaptığı hesaplamalara göre, dolaylı vergilerin yüksekliği, günlük yaşama olumsuz etkilerinin yanı sıra vergideki adaletsizliği de artırıyor. Mevcut uygulamada çok kazananlar genellikle az, az kazananlar da çok vergi ödemek zorunda kalıyor.
Bu tablo içinde, en adil vergileme araçları olan gelir ve kurumlar vergisi tahsilatı düşerken, katma değer vergisi, özel tüketim vergisi, özel işlem vergisi gibi vergiler de ise sistemde çok daha fazla yer tutmaya başlıyor.
Neye ne kadar vergi ödüyoruz?
1- Bu yıl da, Gelir Vergisi’nden 42 milyar 927 milyon lira gelir elde edilmesi hedefleniyor. Bunun çok büyük bölümünü de işçi ve memur ödüyor. Holding sahipleri, doktor, avukat gibi serbest meslek erbabı, faiz geliri elde edenler ve diğer beyannameli gelir vergisi mükelleflerinin ödemeleri beklenen vergi ise 2 milyar 283 milyon lira düzeyinde kalıyor.
2- 2010 yılı içinde toplanması öngörülen kurumsal vergisi tutarı da 20 milyar 71 milyon lira olarak belirleniyor. Buna karşılık, devlet sadece akaryakıt ürünleri ve doğal gaz kullanımıyla vatandaştan 30 milyar 695 milyon lira Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) almayı planlıyor.
3- ÖTV tahsilatının tütün mamullerinde 16 milyar 417 milyon lira, motorlu taşıtlarda 3 milyar 803 milyon lira, alkollü içkilerde de 2 milyar 166 milyon lira olması bekleniyor.
4- Devletin bu yıl için öngördüğü Özel İletişim Vergisi de bütçede 4 milyar 829 milyon 820 bin lira olarak yer alıyor. Bu durumda, vatandaşın cep ve sabit telefon konuşmalarıyla ödediği Özel İletişim Vergisi bile beyannameli Gelir Vergisi mükelleflerinden alınan verginin neredeyse 2 katını buluyor.
5- Sigaranın zehiri tiryakiye, zenginliği devlete
Yapılan hesaplamalara göre, ülkemizde sigara üzerindeki vergi yükü yüzde 78,25’e ulaşıyor. Halen 7 liraya satılan bir paket sigara için vatandaş, 4,41 lira ÖTV, 1,067 lira da KDV ödüyor. Böylece 7 liranın 5,4775 lirası vergilere gidiyor.
Vergi tutarı, 5 liralık sigarada 3,9125 lira, 4,5 liralık sigara da 3,5212 lira olarak belirleniyor.
29,9 liraya satılan 70’lik rakıdan da 12,474 lira ÖTV, 4,559 lira KDV alınıyor. Böylece rakıda, toplam vergi tutarı 17,033 lirayı, vergi yükü ise yüzde 56,97’yı buluyor.
6- Arabanın da yakıtın da vergisi çok yüksek
KDV ve ÖTV tutarları, motorlu taşıtlar ve akaryakıt fiyatları içinde de önemli bir yekün tutuyor.
Motorlu taşıtlardaki vergi yükü yüzde 38 ile 47 arasında değişiyor. 1600 motor hacimli bir otomobilin vergi öncesi 30 bin 221 lira olan fiyatı, vergi sonrası 49 bin 600 liraya yükseliyor.
Bu otomobil için vatandaş 11 bin 181,9 lira ÖTV, 7 bin 452,6 lira KDV ödüyor. 324 liralık Motorlu Taşıtlar Vergisi de (MTV) dahil edildiğinde, söz konusu araçtaki toplam vergi miktarı 18 bin 958,5 liraya ulaşıyor. Böylece, bu aracın satış fiyatının yüzde 38,2’si vergi olarak devlete aktarılıyor.
2000 motor hacimli bir otomobilde ise vergi yükü yüzde 47’lere çıkıyor. Vergi öncesi fiyatı 54 bin 69 lira olan bir otomobil için vatandaş, 48 bin 910 lira vergi ödüyor.
7- Kurşunsuz benzinin satış fiyatının yüzde 67,07’sini, motorinin yüzde 58,16’sını, gaz yağının yüzde 46,16’sını, otogazın da yüzde 79,79’unu vergiler oluşturuyor.
Ankara’da satış fiyatı 3,65 lira olan 95 oktan kurşunsuz benzin için vatandaş, litre başına 1,8915 lira ÖTV, 0,5566 lira KDV ödüyor. Böylece kurşunsuz benzindeki toplam vergi yükü 2,4481 liraya çıkıyor.
3,04 liraya satılan motorinde de ÖTV tutarı litre başına 1,3045 lira, KDV tutarı ise 0,4636 lira olarak belirleniyor.
8- Kullanım ücreti 1 lira, fatura ise 17 lira
Cep ve sabit telefonlarda da KDV ve Özel İletişim Vergisi vatandaşın belini büküyor.
Bu ay ödemesi yapılacak bir sabit telefonda kullanım ücreti 1,33 lira, fatura tutarı ise 17,10 lira olarak hesaplanıyor. Söz konusu abonenin faturasında aylık ücret 11,15 lira, diğer ücretler de 0,38 lira şeklinde yer alıyor. Bu faturanın KDV tutarı 2,31 lira, Özel İletişim Vergisi tutarı da 1,93 lira olarak tespit ediliyor. Bu şekilde 1,33 liralık konuşma yapılan fatura için vatandaşın cebinden 4,24 lira vergi çıkıyor.
110 liralık bir cep telefonu faturasında ise 72,96 liralık kullanım ücretine karşılık aboneden 13,70 lira KDV, 19,03 lira Özel İletişim Vergisi alınıyor. Diğer vergi, harç ve fonlar adı altında da aboneye 1 liralık ek maliyet çıkarılıyor. Buna göre, söz konusu faturadaki vergi yükü yüzde 30,72’yi buluyor.
Neye ne kadar vergi ödüyoruz?
9- Tütün mamülleri:
7 liralık sigaralar
-ÖTV tutarı: 4,41 TL
-KDV tutarı: 1,067 TL
-Toplam vergi: 5,4775 TL
-Vergi yükü: Yüzde 78,25
5 liralık sigaralar
-ÖTV tutarı: 3,15 TL
-KDV tutarı: 0,7625 TL
-Toplam vergi: 3,9125 TL
-Vergi yükü: Yüzde 78,25
4,5 liralık sigaralar
-ÖTV tutarı: 2,835 TL
-KDV tutarı: 0,6862 TL
-Toplam vergi: 3,5212 TL
-Vergi yükü: Yüzde 78,25
10- Alkollü içkiler:
70’lik rakı
-Satış fiyatı: 29,90 TL
-ÖTV tutarı: 12,474 TL
-KDV tutarı: 4,559 TL
-Toplam vergi: 17,033 TL
-Vergi yükü: Yüzde 56,96
11- Akartakıt ürünleri:
Kurşunsuz benzin
Litre-95 oktan
-Satış fiyatı: 3,65 TL
-ÖTV tutarı: 1,8915 TL
-KDV tutarı: 0,5566 TL
-Toplam vergi: 2,4481 TL
-Vergi yükü: Yüzde 67,07
Motorin-Litre
-Satış fiyatı: 3,04 TL
-ÖTV tutarı: 1,3045 TL
-KDV tutarı: 0,4636 TL
-Toplam vergi: 1.7681 TL
-Vergi yükü: Yüzde 58,16
Fuel oil 6-Kilogram
-Satış fiyatı: 1,45 TL
-ÖTV tutarı: 0,2240 TL
-KDV tutarı: 0,2211 TL
-Toplam vergi: 0,4451 TL
-Vergi yükü: Yüzde 30,69
Gazyağı-Litre
-Satış fiyatı: 2,46 TL
-ÖTV tutarı: 0,7605 TL
-KDV tutarı: 0,3751 TL
-Toplam vergi: 1,1356 TL
-Vergi yükü: Yüzde 46,16
Otogaz-Kilogram
-Satış fiyatı: 1,98 TL
-ÖTV tutarı: 1,2780 TL
-KDV tutarı: 0,3019 TL
-Toplam vergi: 1,5799 TL
-Vergi yükü: Yüzde 79,79
Neye ne kadar vergi ödüyoruz?
12- Motorlu taşıtlar:
400 motor 1 otomobil
-Vergi öncesi fiyat: 18.406,53 TL
-ÖTV tutarı: 6.810,42 TL
-KDV tutarı: 4.539,05 TL
-ÖTV KDV: 11.349,47 TL
-Motorlu Taşıtlar Ver: 324,00 TL
-Plaka: 420,00 TL
-Toplam vergi: 11.673,47 TL
-Vergi yükü: Yüzde 38,27
-Satış fiyatı: 30.500,00 TL
1.600 motor 1 otomobil
-Vergi öncesi fiyat: 30.221,45 TL
-ÖTV tutarı: 11.181,94 TL
-KDV tutarı: 7.452,61 TL
-ÖTV KDV: 18.634,55 TL
-Motorlu Taşıtlar Ver: 324,00 TL
-Plaka: 420,00 TL
-Toplam vergi: 18.958,55 TL
-Vergi yükü: Yüzde 38,22
-Satış fiyatı: 49.600,00 TL
2000 motor 1 otomobil
-Vergi öncesi fiyat: 54.069,65 TL
-ÖTV tutarı: 32.441,79 TL
-KDV tutarı: 15.572,06 TL
-ÖTV KDV: 48.013,85 TL
-Motorlu Taşıtlar Ver: 896,50 TL
-Plaka: 420,00 TL
-Toplam vergi: 48.910,35 TL
-Vergi yükü: Yüzde 47,3
-Satış fiyatı: 103.400,00 TL
Neye ne kadar vergi ödüyoruz?
13- Telefon konuşma ücretleri:
110 liralık bir cep telefon faturası
-Konuşma ücreti: 72,96 TL
-Aylık ücret: 2,65 TL
-Diğer ücretler: 0,51
-Ücretler toplamı: 76,12 TL
-KDV tutarı: 13,70 TL
-Özel İletişim Ver.: 19,03 TL
-Diğer vergi, harç ve
fonlar: 1,00 TL
-Toplam vergi: 33,73 TL
-Vergi yükü: Yüzde 30,72
-Toplam fatura: 109,80 TL
48 liralık bir cep telefon faturası
-Konuşma ücreti: 7,89 TL
-Aylık ücret: 24,47 TL
-Diğer ücretler: 0,51 TL
-Ücretler toplamı: 32,87 TL
-KDV tutarı: 5,92 TL
-Özel İletişim Ver.: 7,89 TL
-Diğer vergi, harç ve
fonlar: 1,00 TL
-Toplam vergi: 14,81 TL
-Vergi yükü: Yüzde 31,04
-Toplam fatura: 47,70 TL
17 liralık bir ev telefonu faturası
-Kullanım ücreti: 1,33 TL
-Aylık ücret: 11,15 TL
-Diğer ücretler: 0,38 TL
-Ücretler toplamı: 12,86 TL
-KDV tutarı: 2,31 TL
-Özel İletişim Ver.: 1,93 TL
-Toplam vergi: 4,24 TL
-Vergi yükü: Yüzde 24,80
-Toplam fatura: 17,10 TL
Bazı mal gruplarındaki ÖTV gelir hedefi
2010 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile bazı mal gruplarında öngörülen ÖTV geliri rakamları şöyle:
. ÖTV HEDEFİ
MAL GRUPLARI (Bin TL)
——————-
Tütün mamulleri 16.417.469
Alkollü içkiler 2.166.762
Motorlu taşıt araçları 3.803.146
Petrol ve doğalgaz ürünleri 30.695.331
Sosyal güvenlik primlerini saymazsak, ortalama olarak Türkiye’de toplam vergilerin %65’ini dolaylı, %35’ini de dolaysız olarak ödüyoruz. Dolaysız vergi, stopaj, ücretlerden ve faiz gelirlerinden alınan gelir vergisi vb yollarla tahsil edilen vergi. Dolaylı vergi ise, fiyatın içinde olan vergi.
Özetle toplumumuz, ödediği vergilerin yaklaşık olarak %85’inin farkında dahi olmuyor.
Hal böyle olunca da “Ne vergisi? Biz vergi ödemiyoruz ki, zenginler düşünsün” şeklinde yaygın bir anlayış var.
İşte tam da bu sebeple, belediyelerin veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının yaptığı hizmeti de bir lutuf gibi görülüyor. Ayrıca vatandaşa hizmetle görevlendirilmiş ve her bir vatandaşın vergileriyle görevli çalışanlarca hor görülüp azarlanıp kötü muameleye maruz bile kalabiliyor halk.
