Thassos Adası, Türkçe adıyla Taşoz, bembeyaz kumları, çok lezzetli deniz ürünü ve et yemekleriyle Ege Denizi’nin kuzeyinde samimi bir Yunan adası.
Thassos Adası – Taşoz’e yolculuk
Yazılarımı takip edenler bilir, bilimsel makale yazar gibi detay, yer ve incelikler yazmaya bayılırım. Sebebi de benim gibi ilk defa gidenler için gerçekten okuduklarınız yarar sağlasın diyedir.
Gelelim yolculuğumuza. Arabayla İstanbul’dan çıktık ve 3,5 saat sonra Keromoti‘den feribotla adaya geçtik. Gümrükten sorunsuz geçtik, Türklerin geçişine alışık oldukları, ziyaretimiz hakkında tek soru bile sormadılar. Gümrükten geçerken her yerde et ürünlerinin geçişinin yasak olduğunu gösteren yazılarla karşılaştık. Zaten et alıp geçme gibi bir niyetimiz olmamasına karşın, adada ilk gittiğim markette et ve et ürünlerinin fiyatına baktım. Hakikaten Türkiye’den ucuzdu. Buna rağmen almaya yeltenmedim.
Keromoti’ye otoyolda Dedeağaç‘ı geçtikten yaklaşık yarım saat sonra girişine sapılıyor denize doğru 15 dakika daha gidilince direkt limana varılıyor. Limanda feribot işleten iki şirket var. Yaklaşık 45 dakikada bir tanesi kalktığı için bileti alması, arabayla feribota binmesi, arabadan inip güvertede oturması derken, neredeyse hiç beklememiş gibi oluyorsunuz. Gene 40-45 dakikalık yolculuk sonrası Thassos Adası‘na varıyorsunuz.
Thassos Adası’na Türkler neden Taşoz demiş?
Thassos, mermer yatakları ile ünlü bir ada. Halen açıkta işlenen birçok mermer ve taş ocağı var. Bundan dolayı Türkler Taşoz adını vermişler. Adada toprak neredeyse hiç yok. Yol kenarlarında mermer ve kaya bloklarını çok net görmek mümkün. Bununla birlikte müthiş yeşil bir ada.
Her yer büyük çam, zeytin, bambu ağaçları ile çevrili. Hal böyle olunca adada her daim kuş, cırcır böceği gibi sesleri duymak mümkün. Bir anda medeniyetten uzaklaştığınızı, doğayla buluştuğunuzu anlıyorsunuz. Limenas, feribottan iner inmez vardığınız nokta. Hemen sağ tarafında bir plaj bulunmakla birlikte, feribotların yanaştığı limana bu kadar yakınken denize girmek istemediğimiz için hiç oyalanmadan kalacağımız bölgeye nasıl gideceğimize odaklanıyoruz.
Thassos’ta konaklama
Biz Golden Beach’te kalacaktık ve navigasyonun gösterdiği en kısa yolu takip ederek otele vardık. Yol berbat ötesiydi, toprak yol hiç asfalt yüzü görmemiş ve irili ufaklı taşlardan dolayı 20 km hızla anca gidebiliyorsunuz. Neyse yolculuk kısa sürdü ve vaha gibi Golden Beach önümüzde aşağıda tüm görkemiyle uzandı. Yolu filan unuttuk, otelimiz tüm diğer ada otelleri gibi studio daire şeklinde. İkinci katta yer alan dairemizde kapı tarafında kocaman teras, içeriye girince deniz gören kocaman bir balkon, banyo, duş, sıcak su, TV, klima, panjur, tam teçhizatlı mutfak yer alıyordu.
1. Gün: Golden Beach plajı ve tesisler
İlk gün yol yorgunluğumuzu atmak için plaja indik, yürüme mesafesindeki plajda birçok tesis var. Midilli adasındaki gibi sadece birkaç şey içerek ya da yiyerek şezlong parası, şemsiye, duş ve WC hizmetlerinden yararlanabiliyorsunuz. Bize hiçbir görevli gelip “ne yiyip içersiniz?” diye sormadı. Ancak susadığımız için biz sipariş ettik ve fiyatların oldukça makul olduğunu gördük.
Kumun göz alıcı parlaklığı ve üzerimize yapışmayan avuçlarımızdan akan özelliği ile Golden Beach bizi büyüledi. Denizi ise soğuğa yakın ılık olması ile bizi şaşırttı. Biz Ege Denizi’nin en kuzeyindeki ada olduğu için, denizinin aynı Bozcaada, Assos gibi serin olmasını bekliyorduk çünkü. Akşam da sahilin hemen başlangıcında yer alan ikinci restoranda otel sahibinin önerisi üzerine gittik. Çok memnun kaldık ancak diğer restoranlar da doluydu, fark var mıydı aralarında bilemiyorum.
2. Gün: Thassos’ta alışveriş
Golden Beach sahiline paralel caddede birçok market var. Bunlardan alışverişimizi yapıp, buzdolabını doldurduk, kahvaltı için sabah sıcak ekmek alıp, aynı evdeki gibi yaptık. Yan dairemizde kalan 4 yıldır her sene aynı otel ve adaya gelen Türk ailenin ikramı olan Türk kahvelerimizi de içip, arabamıza binip yola koyulduk.
İlk istikamet Paradise Beach (cennet plajı). Upuzun sahili ve iki tesisi olan plajda, kum sahilin uzunluğu Golden Beach kadar olmasa da genişlik bakımından çok daha enli. Deniz dalgalıydı biraz hoplaya zıplaya girip çıktık. En meşhur plajlardan biri olan Alikes Beach‘e doğru yola çıktık, yol boyunca manzara müthiş. Yol ise asfalt ve sorunsuz. Alikes Beach’e yaklaştıkça burnumuza çam ağacı ve çiçek kokusu hariç başka kokular da geliyor.
Yemekte deniz ürünleri tercih ediliyor
Birkaç hafta önce çıkan yangınla adanın bu bölümü yanmış. Üç farklı yere düşen yıldırım yüzünden adanın canım ağaçları, çalıları kül olmuş, arada birkaç evde nasibini almış… Araba yolu yukarıda kaldığı için yukarıda park edip, aşağıya merdivenlerle iniyoruz, küçük bir plaj hem eni dar hem de boyu kısa, buna rağmen tıklım tıkış şezlong konmuş. Deniz kenarından ayağınız suda yürüyebiliyorsunuz ancak.
Geldiğimiz tesiste hiç yer yok, yemek yiyip denize girip başka bir koya gitmeye karar veriyoruz. Ancak tesis sahibi “önce yemek yiyin sonra denize girin” diye ısrar ettikçe ediyor, “hayır” deyip denize giriyoruz. Ortamdan çok hoşlanmasak da deniz harika… Yarım saat yüzüyor, yemeğimizi yiyip yola devam ediyoruz. Yemek deyince tabii ki deniz ürünleri yiyoruz. Thassos’ta deniz ürünleri taze ve Türkiye’den çok ucuz. Ahtapot, kalamar hem öğlen hem akşam yemeklerinde sipariş ediyoruz çünkü çok lezzetli.
Sırada Notos Beach var, kayalıklı bir girişi olan küçük bir plaj, sakinliği seven ve doğayı hissetmek isteyenler için çok iyi tavsiye ederim. Yolda Tripiti plajını da görünce girdik, denizi bulanık ve dalgalıydı. Hemen çıktık.
Tabii bu arada şöyle bir bilgi de vereyim: Thassos Adası’nın dört tarafında da denize girilebilecek koy ve plajlar mevcut. Rüzgarın yönüne göre plaj seçebiliyorsunuz yani. Mesela Golden Beach biz gelmeden önce hep dalgalıymış, buna rağmen biz adada olduğumuz müddetçe hiç dalgalı olmadı, şans bizden yanaydı…
Thealogos’ta oğlak ziyafeti
Akşam iç kesimlerde yer alan antik köy Thealogos’a gidip oğlak yiyeceğiz. Buradaki taverna için size şunu öneririm: Hemen ilk gördüğünüz tavernaya girmeyin. Yol boyunca başka tavernalar göreceksiniz. Biz köyü görelim diye epeyce gidip sonunda iyi bir seçim yapmışız. Kilo ile oğlak söyledik, üstü çıtır çıtır pişmiş oğlak geldiğinde hemencecik bitirdik. Çeşitli yağlarla ve soslarla desteklenen et çok lezzetliydi. Hatta oğlum ete doyamadı, biftek de söyledik. O da çok lezzetliydi ve kararında pişmişti. Salatalar, tatlı ikramıyla dört dörtlük bir akşam yemeği oldu bizim için.
Dönüş yolu karanlık ve çok virajlı. Direksiyona deneyimli birinin geçmesinde fayda var. Zira yolda virajlar oldukça keskin ve hep uçurum kenarında gidiyorsunuz. Benden söylemesi…
3. Gün: Thassos Adası Marble Beach
Üçüncü günümüzde kahvaltımızı yine otelde yapıp, otel sahibinin ikramı olan kahvemizi içiyoruz. Sonra da ünlü Marble Beach’e gitmek üzere yola çıkıyoruz. Maalesef yine kötü yola giriyoruz. İlk Marble Beach sabahın erken saatlerinde olmasına karşın epeyce dolu, tesis çok şık, arka tarafında büyük bir otopark alanı var. Tesisin ortasından araba yolu geçiyor, bir tarafta şezlonglar diğer tarafta kumsal kalıyor. Gerçek bir mermer yatağı ve ocağı burası. Halen vinçle ve kamyonlarla haldır haldır çalışma yapılmakta…
Koca blokları gözümüzün önünde kesiyorlar, bembeyaz mermerin tozu ve kırıntıları, denize ve kumsala yayılıyor haliyle; işte bu yüzden de denizin rengi ve kumsal şahane bir parlaklıkta… Kumsal göz kamaştıran bir beyazlıkla önümüzde uzanıyor, deniz ise bildiğin turkuaz… Denize girip çıkıyor ve ikincisine gidiyoruz. Bu plaj çok daha fazla rağbet edilmiş, o yüzden denizi biraz kirli. Girmeyip yola devam ediyoruz. Markryammos Beach’e doğru gidiyoruz, yol kenarında tabelasını görüp içeriye giriyoruz. Önce arabadan ücret alıyorlar, sahili gelince de şezlong ve şemsiyeler için ücret alınıyor.
Üstelik şimdiye kadar ödediğimiz en yüksek ücret. Çünkü burası lüks bir otel ve devre mülke ait bir plaj. Sahilde büyük bloklar halinde antik çağdan kalmış gibi görünen yarı yontulmuş mermerler var. Etrafı çam ağaçları ile çevrili güzel ve büyük bir koy. Yiyecekler de lezzetli, kaliteli ancak biraz pahalı. Çalınan müzik ve çevre düzeniyle 5 yıldızlı hizmet veriliyor. Bahçesinde özgürce dolaşan tavus kuşları da ortama renk katıyor.
4. Gün: Thassos Giola Lagünü
Dördüncü gün Giola denilen doğa harikası lagünü görmeye gidiyoruz. Tabeladan sonra arabayla 2 km gidip, arabayı park ediyoruz. Jiplerle servis yapıldığını duyunca beklemeye başlıyoruz. Yolun gidilemeyecek kadar kötü olduğu söyleniyor. Yine de birçok arabanın gitmeye çalıştığını görüyor ama yeltenmiyoruz. Az sonra bir jip geliyor adam başına 2 Euro’ya 2.5 km’lik yola götürüyor.
Yol boyunca birçok yürüyen kişi görüyoruz. Yakınlarında bir yerde bizi indiriyor ve link atmaya devam ediyor. Biz 300 metre daha yürüyüp, patika bir yoldan aşağıya doğru iniyoruz. Arada beyaz kireçle okları görüp, yolumuzu tayin ediyoruz. Sonunda deniz kenarına varıyoruz. Dalgaların etkisiyle kayaların ortasında büyük bir delik açılmış. Bu delik, deniz suyuyla dolmuş ve göl görünümü kazanmış.
Gölün içi berrak, durgun ve derin… Arada gelen dalgalarla su kenardan aşıyor ve lagünün içindekileri sürüklüyor. İnsanlar yukarıdan çeşitli atlama teknikleriyle suya dalıyorlar. Herkes fotoğraf çektirme derdinde, biz ise 10 metre yukarıdan atlamaya cesaret edemediğimiz için kenardan girmeye çalışıyoruz. Su mağaranın içinde yüzer gibi sakin ve durgun. Denizden çıkmaya karar verdiğimizde bir dalgayla kendimizi kayalara yapışmış buluyoruz. Her yerimiz kanadı, yol kenarındaki kafeden aldığımız buzlarla pansuman yapmama karşın bir ay boyunca büyük morluklar ve yaralarla dolaştım… Bu kez dönüş yolunu yürüyoruz, üstelik arabayla daha kötü yollara girdiğimizi düşündükçe boşuna 6 Euro verdiğimizi anlıyoruz. Siz vermeyin direkt ya yürüyün ya da arabanızı yola sokun.
Thassos’un en ünlü restoranı Karambosa
Akşam adanın en ünlü restoranına gideceğiz. İki gün önceden rezervasyon yaptırdık. Adı Karambosa, hakikaten adamlar yok satıyor. Bir önceki gün gelip yarım saat beklemiş ve masaların hiç boşalmadığını gözlerimizle görmüştük. Denize sıfır, muhteşem manzaralı, hızlı servisli ve yemekleri lezzetli bu restoranda Arnavut sahibi gelip beğenip beğenmediğimizi sordu. 10 üzerinden 10 bence… Ününü hak ediyor. Tabi her zamanki gibi tatlılar müesseseden…
5. Gün: Kinira plajı, Skala Potamia
Beşinci günümüzde Kinira plajına gelince duruyoruz, doğal bir plaj, küçücük samimiyet sevenler için ve tesis yok, Skala Potamia’ya gideceğiz. Az sonra varıyoruz, kocaman bir sahil ve sahilde birbirinden güzel ve farklı kafe ve tavernalar kumsala hizmet veriyor. Müzik bangır bangır, etrafta çok Türk var, çocuklar için ideal bir plaj çünkü denizi yavaş yavaş derinleşiyor. Bu kumsalın cazibesine biz de kapılıyor bulduğumuz en öndeki şezlonga oturuyoruz, denizi ılık ve kumlu, hiç yosun yok ve tertemiz. Akşama kadar burada kalıyoruz, güneş tam karşımızda batarken keyifle soğuk içeceklerimizi yudumluyoruz.
Akşam yine oğlak çevirme yemeğe gideceğiz, ünlü ve eski Panagia köyündeki Elena Tavernası hakkında çok şey duyduk, saat 18.00’de orada olmamıza karşılık 20 dakika masa bekledik, ağzına kadar dolu, pek bir revaçta anlayacağınız. Yemekleri çok lezzetli, arabayı orada bırakıp, köyü keşfediyoruz, köyün ortasından geçen küçük ırmak çok şirin ve evler onun etrafında yapılmış, yol yok, evlerin kenarlarından tutunarak geçiyor ve köyün meydanındaki erkek kahvesinde dinleniyoruz, köşedeki pastaneden aldığımız kekler çok güzel çıktı, kahvelerimizle afiyetle yiyoruz. Muhakkak bu köye gidin derim, tüm evler ortaçağdan kalmışçasına orijinalliğini korumuş, başka bir yüzyıla gelmiş gibi sokaklarında yürüyorsunuz.
6. Gün: Limenas
Adanın Limenas bölgesine gideceğiz, limana doğru yola çıkıyoruz, arkadaşlarımızdan duyduğumuz Tartanos adlı tesise gideceğiz, kolaylıkla buluyoruz. Tesis turkuaz, lacivert ve beyaz ile tüm düzenlemeyi yapmış, süsleme ve renk uyumu şahane, hamaklar, tüllü şezlonglar, büyükçe bir bar, kocaman minderli rahat koltuklar egzotik çiçekler … Her şey güzel… 2 saat sonra bundan sonraki koyda acaba ne var, diye tekrar yola çıkıyoruz.
İyi ki çıkmışız oradan yoksa adanın en güzel koyunu ve denizi göremeyecekmişiz bu son günümüzde…
Glyfoneri adlı yeri arıyoruz, birkaç km sonra küçücük bir tabelayı görüp, yan yola sapıyoruz, 300 metre çeşitli otel ve pansiyonlarını geçip, özel bir mülkün arazisinin ardından bir Tavernanın önüne geliyoruz. Müthiş güzel bir görüntü, ağaçların arasında tamamı ağaçtan yapılmış bir restoran, önünde rengârenk çiçekler, merdivenlerle inince küçük ama enli bir plaj… Tüm ağaçlar denize doğru eğilmiş, gölgesi denize vurmuş, müthiş bir turkuaz renk denize hakim olmuş. Bu kadar gizli olmasına rağmen 50 kişi kadar var, vaha görmüş gibiyiz, herkes acayip mutlu ve relaks…
Deniz kucak açmış gibi bizi çağırıyor, soğukla ılık arası, tuzlu değil ve tertemiz. 1 saat yüzüyoruz. Çıkınca doğal kaynak suyuyla duş alıp tavernada sipariş veriyoruz, yiyecekler çok ucuz ve lezzetli. Tüm masalar dolduğu için hizmet biraz aksıyor, “olsun o kadar” deyip, etrafı inceliyoruz, cırcır böcekleri, kuşlar hep birlikte şarkı söylüyorlar, müziğimiz onlar bugün.
Dönüşte hipermarketin önünden geçerken, uzolarım (Barbayanni marka ), peynir çeşitlerimizi (Adam ve Gouda marka çok ucuz burada) ve yerel şaraplarımızı almak için içeriye giriyoruz. Et ve et ürünleri çok ucuz olmasına karşın, gümrükte sorun çıkmaması için almıyoruz.
7. Gün: Thassos’ta Limenaria bölgesi ve Simi Restaurant
Limenaria bölgesini gezip, biraz hediyelik alacağız ve yemek yeyip, ülkemize dönüşe geçeceğiz. Bu bölgede çok fazla taverna, cafe, hediyelik eşya satan dükkân seçeneği var. Dolaşarak kendi seçiminizi yapın derim. Symi Restaurant en ünlülerinden birisi. Tavsiye edilir…
Liman gelince biletimizi alıyoruz, her yarım saatte bir feribot kalkıyor. Acele etmeye gerek yok, birini kaçırırsan diğerine binersin…
Hoş, keyifli hatıralarla adadan ayrılıyoruz, iyi ki geldik ve tekrar geleceğim dediğim yerlerden biri oluyor Thassos adası. Adada karşılaştığımız liseden arkadaşım 7 yıldır geliyormuş, hayıflanıyorum içten içe ‘keşke bende daha önce keşfetseydim’ diyorum. Kim bilir belli mi olur, 2017 yazında karşılaşırız sizinle orada…
Thassos (Taşoz) Adası tarihçesi
Tarihçi Herodot, Thasos Adası’nda altın madenlerini işleten eski bir Fenike yerleşmesinden söz ettiyse de bu yönde yeterince kanıt bulunmamaktadır. M.Ö. 7’nci yüzyılda Paros’tan gelen Yunanlar Pangaion Dağı’daki altın ve gümüş madenlerini işletmek için erken bir tarihte Taşoz’a yerleşmişler. O dönemde adanın kendisi de bağları ve zeytinlikleri sayesinde çok zengin durumdaymış.
Yunanlar Taşoz’da altın madenlerini işletmişler ve bir heykelcilik okulu kurmuşlar. M.Ö. 491’de Persler adayı işgal etmiş ve taarruzda surlarını yıkmış. Med Savaşlarının ardından Taşoz, Atina konfederasyonuna girmiş. M.Ö. 465’te ise birlikten çıkmak isteyen adaya, M.Ö. 462’de Kimon boyun eğdirmiş.
Daha sonra Peloponisos Savaşı (M.Ö. 431-404) boyunca Thassos Adası; Sparta ile Atina arasında el değiştirmiş. M.Ö. 389’da yeniden Atinalılarla ittifak kurularak İkinci Atina Birliği’nin sürekli üyesi olmuş. M.Ö. 202’de Makedonya’ya bağlanmış, M.Ö. 196’da ise Roma egemenliğine girmiş.
395 (MS) yılında Roma İmparatorluğu’nun ikiye bölünmesi üzerine Thassos Adası, Doğu Roma İmparatorluğu’nun topraklarına dahil olmuş. 1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Konstantinopolis’i (İstanbul) ele geçirerek Latin İmparatorluğu’nu kuran katolik devletlerden Venedik Cumhuriyeti’ne bağlanmış. 1261’de Bizanslılar tarafından geri alınmış.
Osmanlı İmparatorluğu dönemi
İstanbul’un fethinden (1453) hemen sonra Hamza Bey komutasındaki Türk donanmasınca ele geçirilen (1455) Thassos Adası, Midilli’nin Ceneviz dukası Rodrigo’nun idaresine bırakılmış. 1456’da Sadrazam Mahmut Paşa tarafından doğrudan Osmanlı topraklarına katılmış. 1457’de Limni ile birlikte Papalık donanmasının işgaline uğrayan ada, 1458 yılında Fatih Sultan Mehmet’in Mora seferi sırasında Osmanlı donanmasınca geri alınmış.
1463-1479 Osmanlı – Venedik Savaşı’nda iki taraf arasında sürekli el değiştiren ve sonunda Osmanlı Devleti’nin egemenliğinde kalan Taşoz (Thassos), daha sonra Cezayir-i Bahr-i Sefid Eyaleti adını alan Kaptanpaşa Eyaleti’ne bağlanmış.
Yunan İsyanı
Thassos Adası, 1820’lerde patlak veren ve modern Yunanistan’ın kurulduğu Yunan İsyanı sırasında Osmanlılar adına isyana müdahale eden Kavalalı Mehmet Ali Paşa‘ya bırakılmış. Taşoz, bu tarihten İkinci Meşrutiyet’e (1908) kadar Mısır’ın yönetiminde kalmış. 1912 yılında Balkan Savaşları’nda Yunan kuvvetleri tarafından ele geçirilerek Osmanlı yönetiminden tamamen çıkmış.
Thassos ve arkeoloji
Antik yerleşim alanlarındaki kazılar 1862-1863’te başlamış ve 1911’de yeniden canlandı. 1948’den sonra İÖ 7-2. yüzyıllar arasında yapılmış birçok anıt açığa çıkarılmış.
Kazılar sonucu Taşoz kentinin büyük bölümü, özellikle de dinsel yaşamın yoğunlaştığı Theoroslar Geçidi ortaya çıkarılmış. Burada yer alan büyük sunak Apollon ve Musalar‘ı betimleyen klasik dönem başlarına ait kabartmalarla süslenmişti. Bugün Paris’te Louvre Müzesi’nde sergileniyor. Dinsel görevliler olan Theoros’ların isimlerinin kazılı olduğu uzun listelerle kaplıydı. Kentte önemli tapınaklar yer alıyordu: Artemis Tapınağı‘ndan güzel heykeller ve çeşitli atölyelerden çıkma doğu üslubunda vazolar bulunmuş.
Kazılarda ayrıca agora, kentin siyasal yaşamına ilişkin yapılar ve konutların bulunduğu birçok semt gün ışığına çıkarılmış. Kent, büyük bölümü mermerden yapılmış olan sur duvarıyla övünüyordu; surun kapıları büyük boy kabartmalarla süslüydü: Silenos Kapısı, Zeus Kapısı, Herakles Kapısı (kabartması İstanbul’da).
Thassos’ta ekonomi ve turizm
Adada yetişen çamlarla tekne yapımı, balıkçılık ve turizm, başlıca ekonomi kaynakları arasında. Çinko çıkarımı I. Dünya Savaşı’ndan sonra canlandırılmış ve Limenaria adlı yeni bir yerleşim merkezi oluşmuş. Taşoz 1970’lerin başlarından sonra Kuzey Ege’deki petrol aramalarının üssü haline gelmiş. 1973’te adanın çevresindeki Yunan sularında petrol bulunması Ege Denizi’ndeki ekonomik haklar konusundaki Türk-Yunan anlaşmazlığının derinleşmesine katkıda bulunmuş.
Yabancılardan çok Yunanlar için bir sayfiye yeri olan adaya en yakın havalimanı Kavala Havalimanı’dır. Anakaraya 12 km mesafede olan adaya, Keramoti‘yle yapılan feribot seferleri ile ulaşım sağlanıyor. Thassos Adası’nda turizm gelişmiş durumda. İç kısımlarda kalan dağ köyleri ve kıyı şeridi yaz aylarında ilgi görüyor. Ada üzerinde plaj, dağ köyleri ve bazı tarihi yerler gibi otuzu aşkın gezi noktası bulunuyor.
