Emzik, birçok anne için bebekleri huzursuzlandığında ya da uykuya dalmada zorlandığında hayat kurtaran bir can simidi.
Ancak yanlış kullanılan emziğin zararları saymakla bitmiyor. Bebekler için zamanla tatlı bir alışkanlık haline gelen emzik, ağız ve diş yapısını bozmasının yanı sıra bebeği anne göğsünden de soğutabiliyor. Uzmanlar, emziğin sadece emme ihtiyacı olan bebeklerde kullanılması gerektiğini vurguluyor.
Bebekler dünyaya geldikleri andan itibaren, beslenme reflekslerinin bir gereği olarak emzikle erken safhada tanışıyor. Emzik bir süre sonra anne sütüyle beslenen bebeklerin başlıca alışkanlığı olmaya başlıyor.
Fakat belli bir aşamadan sonra bu alışkanlığın önüne geçilmezse, anneleri zorlu bir mesai bekliyor.
Diğer yandan bebeklerin diş çıkarma döneminde ne tür emziklerin tercih edilmesi gerektiği ya da emzik bırakma döneminde hangi yöntemlerin izlenmesi gerektiği gibi soruların cevapları bu alışkanlığın doğru zamanlamayla terk edilmesi adına son derece önemli.
Medical Park Gaziosmanpaşa Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Handan Kılınç, emzik kullanımıyla ilgili anneleri aydınlatacak bilgileri şu şekilde sıralıyor:
Parmak emen çocuklar emziğe yönlendirilmeli
Her bebek hayata tutunmasını kolaylaştıracak bir takım ilkel reflekslerle doğar. Bu reflekslerden biri de emme refleksidir. Emme refleksi bebeğin beslenmesi için çok önemlidir.
Erken doğan bebeklerde daha zayıf, bazı bebeklerde tatmin edilmesi zor olacak kadar güçlü olabilir. Emzik, emme refleksinin anne göğsü dışından tatmin edilmesi amacıyla icat edilmiş ve birçok çeşidi olan bir araçtır.
Beslenme dışında, bebeğin tatmin edilemeyen emme güdüsünü karşılamak için kullanılır. Memeyle beslenme sonrası huzurlu olan, ihtiyacı giderildiği anda uyuyan bebeklerde emziğe başvurmaya gerek yoktur.
Ama bazı bebekler beslenseler bile sakinleşmek için emmeye devam etme ihtiyacı hisseder ve anne göğsünden ayrılmak istemez. Bu durum anneyi emzirme eyleminden soğutacak kadar yoğun bile olabilir. Hatta göğüste doğru emzirme teknikleri uygulansa bile hasar oluşturabilir.
Emzik, bu grup bebekler için rahatlatıcı bir görev üstlenir. Ayrıca emme güdüsü güçlü olan bebeklerde kullanılmadığında başparmağı emme davranışı görülebilir. Bu durum da zamanla çene yapısını bozar.
Emme refleksi güçlü olan bebeklerde annenin emzirmeden soğumaması ve başparmağın emmek için kullanımının önlenmesinde emzik iyi bir alternatif olabilir.
İlk ay emzik kullanmayın
Emzik, anne ile olan bağın doğru kurulması için ilk ay mümkünse verilmemelidir. Çünkü emzikler anne memesi ile farklı özelliklere sahip olduğundan bebeğin emmeyi reddetmesine neden olabilir.
Ayrıca emme yorucu bir eylemdir yeni doğmuş bebeğin çok uzun süre emziği alması annenin emme süresini azaltabilir. İdeal emzik, anne göğsüne benzeyen damla formunda ve damaklıklı denen ucu daha geniştir.
Yutulmasını engellemek için ucu yukarı kıvrık veya şişkin yuvarlak şekilde olabilir. Anne göğsüne benzeyen damla formu ilk aylarda emmeyi güçlendirmesi ve farklı bir his vermemesi için tercih edilir. Daha büyük bebeklerde ise damaklıklı form önerilir. Kiraz şeklinde ucu şişik olan emzikler damak yapısını olumsuz etkilediği için kullanılmamalıdır.
Diş çıkarma döneminde kauçuk emzik tercih edin
Silikon emzikler şeffaf ve pürüzsüz yüzeylidir. Temizlenmesi daha kolaydır ve yüksek sıcaklıklara dayandığı için daha kolay sterilize edilir. Kauçuk emzikler ise dayanıksızdır ve renkleri değişmeye başladığında (yaklaşık 4 hafta) değiştirilmelidir.
Kauçuk emzikler daha dayanıklı olduklarından diş çıkarma dönemlerinde tercih edilebilir. Tüm bunlara rağmen bebeğin emziği tercih hakkı olduğu unutulmamalıdır.
Emziğin bisphenol A içermediğinden emin olunmalıdır. Emzikler bebeğin büyüyen damak yapısına uygun olarak 2-3 ayda bir değiştirilmelidir. Emzikte yıpranma, yapısında bozulma söz konusuysa bu süre beklenmemelidir.
Sakinleştirmek için emzik vermek yerine sırtını sıvazlayın
Emzik, bebekte alışkanlık yapan bir araçtır. Alışkanlığı teşvik edecek davranışlardan uzak durulması gerekir. Bir gün bırakılması gerektiği göz önünde tutularak kullanılmalıdır.
Her stres anında emziğe başvurmak yerine önce kucağa alma, hafifçe sırtını sıvazlama sakinleştirici tonda sözler veya şarkı söyleme denenmeli sonuç alınamazsa emziğe başvurulmalıdır.
Emzik tek başına uykuya dalma ritüeli olarak bırakılmamalı bebeğin uyumaya çalışırken ek bir rahatlatıcı nesneye, bu bir battaniye veya yumuşak bir oyuncak olabilir, bağlanmasının sağlanması emziği bırakırken uyku bozuklukları oluşmasını azaltabilir ve bebeğin daha az stres yaşamasını sağlayabilir.
Emziği şekere, bala batırmayın
Emzik bebeğe verilirken asla şeker, bal, reçel veya mamaya bulaştırılarak verilmemelidir. Bunlar hem ağız-diş sağlığını olumsuz etkiler hem de bebeğin emziği beslenme aracı olarak görmesine neden olarak başarılı emzirme eyleminin önünde engel oluşturur.
Emzik kullanımının enfeksiyon oluşumuna neden olduğuna dair kesin veriler yok. Ancak hassas bebeklerde emzik kullanımının 6 aydan sonra orta kulak enfeksiyonlarını artırdığına işaret eden yayınlar var. Bu nedenle tekrarlayan orta kulak enfeksiyonlarında bebeğin yatarak beslenmediğinden emin olunduktan sonra ek bir risk olmadığı biliniyorsa, emziğin bırakılması denenmeli.
Emziği bıraktırmak için sakin bir dönem seçin
Emzik, bebeğin hareket kabiliyetinin arttığı ve kendisini oyalayabilecek şeylere ulaşabilme kapasitesini kazandığı 1 yaş civarında bıraktırılmalıdır. Bu işlem ani ve zorlu bir şekilde yapılmamalı, bebekte stres yaratmamalıdır.
Stres rahatlama eylemi olan emme eylemine ihtiyacı dolayısıyla emziğe ihtiyacı arttırır. Bıraktırma için bebeğin büyük değişiklikler yaşamadığı (kardeş doğumu, kreşe başlama, ev değişikliği, vs.) nispeten sakin ve sağlıklı olduğu bir dönem tercih edilmelidir.
Öncelikle emziğin göz önünde bulunmaması sağlanır. Emzik sayısının hep tekte tutulması bu nedenle önerilir. Bebekte ilk kullanımdan itibaren kolay ulaşılan olmazsa olmaz elzem ihtiyaç imajı yaratılmamalıdır. Gün içinde erişim azaltılır bu arada bebek meşgul tutularak aklına gelmesinin önüne geçilir. Alternatif uyku ritüelinin olması bu dönemde çok yardımcı olur.
