VAR (Video Yardımcı Hakem Sistemi) devrim mi, delilik mi?

VAR… Video Yardımcı Hakem Sistemi nasıl uygulanacak, futbola neler katacak? FIFA, futbolun kapılarını yepyeni bir teknolojik yeniliğe açıyor.

VAR. Video Yardımcı Hakem Sistemi nasıl uygulanacak, futbola neler katacak? FIFA, futbolun kapılarını yepyeni bir teknolojik yeniliğe açıyor.

Futbol, oynanmaya başladığı 19. yüzyıldan bu yana kuralları açısından en az değişikliğe uğrayan spor dallarından birisidir. Yüzyılı aşkın bir süredir dünya futbolunun yönetimini sürdüren FIFA, kural değişikliği önerilerini değerlendirirken oyunun özgün doğasını korumaya özen göstermesiyle tanınır. Taç atışının ayakla yapılması, ofsayt kuralının değiştirilmesi, sahaya çıkan takımın oniki oyuncudan kurulu olması gibi birçok öneriyi dikkatle inceleyip geri çeviren dev kurum, 21. yüzyılın başından beri teknolojik gelişmeleri son derece dikkatle inceliyor ve oyun kurallarının daha başarılı işlemesini sağlayacak yeniliklere cesaretle yaklaşıyor.

FIFA, daha adil sonuçların elde edilmesini sağlayacağına inandığı yeni bir uygulamayla ilgili değerlendirmelerini sonuçlandırdı. 2016 yılında, Japonya’da düzenlenen Dünya Kulüpler Şampiyonası’nda yapılan denemeyle gündeme gelen video yardımcı hakem sisteminin (video assistant referee / VAR) önümüzdeki sezon çağdaş futbolun gerçekleri arasına girmesi kesinleşti. İkinci Futbol Zirvesi’ne katılmak amacıyla Türkiye’ye gelen Uluslararası Futbol Birliği Kurulu Genel Sekreteri Lukas Brud önümüzdeki sezon devreye alınması planlanan video hakem sistemi ile ilgili NTV Spor’a yaptığı açıklama oldukça ilgi çekiciydi.


“2016 yılında video yardımcı hakem sistemini kullanmaya başladık. Bu yıl 15 ülke sistemi deneyecek. Futbolcuların eleştirilerini anlıyorum ama kullandıkça onlar da faydalarını görecektir. Video Yardımcı Hakem Sistemi, her pozisyona müdahale etmiyor. Sistemi test ederken biraz daha geliştirdik ama hiçbir zaman yüzde yüz hatasız olamaz.”

Video Assistant Referee (VAR) / Video Yardımcı Hakem Sistemi hangi noktalarda kullanılacak?

Dünyanın en popüler spor dalları tarafından kullanılan video kayıt teknolojisinin futbolda kullanılmasının ne gibi etkiler doğuracağı tartışıla dursun, video yardımcı hakem sistemini FIFA’nın resmi web sayfasında (quality.fifa.com) yaptığı açıklamalar üzerinden beraber inceleyelim.

FIFA, üç tip olay ile bir tip idari kararın oyunun akışını değiştirdiğini düşünüyor. VAR, bu noktalara ilişkin yanlışlıkların azaltılmasına yönelik kullanılacak ve hakem kararlarına ilişkin doğru sayısının artışı sağlanacak.

1- Gol

Video hakemi, atılan bir golün geçersiz sayılmasını gerektirecek herhangi bir ihlal olup olmadığının saptanmasında etkin rol üstlenecek. Top kale çizgisini geçtikten sonra oyun kesildiği için oyuna doğrudan müdahalede bulunmadan görüşünü iletebilecek.

2- Penaltı kararı

Video hakemi, penaltı olma olasılığı olan bir pozisyonun hemen sonrasında kamera kayıtlarını inceleyerek penaltı verilmesi veya verilmemesi gerektiğine ilişkin görüşünü iletecek.

3- Kırmızı Kart Kararı

Video hakemi, oyun sırasında gerçekleşen herhangi bir olay sonrasında kamera kayıtlarını inceleyerek kırmızı kart verilmesi veya kırmızı kart verilmemesi gerektiğine ilişkin görüşünü bildirecek.


4- Doğru Oyuncuyu Belirleme

Video hakemi, ceza kararları ile ilgili destekleyici bir rol üstlenecek. Özellikle çok sayıda oyuncu arasında yaşanan gerginliklerde cezalandırılması gereken oyuncuların saptanmasında son derece yararlı olacak.

Video Assistant Referee (VAR) / Video Yardımcı Hakem Sistemi nasıl uygulanacak?

Orta hakem ile video hakeminin oyun sırasında sürekli olarak iletişim halinde hareket etmesi bekleniyor.

  1. Adım: Olay gerçekleşir.

Orta hakem, video hakeminden kamera kayıtlarını inceleyerek olayı gözden geçirmesini ister veya video hakemi, orta hakeme olayın kamera kayıtları aracılığıyla gözden geçirilmesini önerir.

2. Adım: Video hakemi video kayıtlarını inceler ve öneride bulunur.

Video hakemi, video görüntüsünü inceler ve olaya ile ilgili görüşünü kulaklık aracılığıyla orta hakeme iletir.

3. Adım: Karar alınır.

Orta hakem, video hakeminin verdiği bilgiyi doğru kabul ederek kararını verir veya orta hakem video kaydını futbol sahasının kenarından kendisi izler ve pozisyon ile ilgili kararını verir.

Video Yardımcı Hakem Sistemi (VAR) futbola neler katabilir?

VAR, uzun yıllardır futbolun yaşadığı en önemli yeniliklerden birisi olarak göze çarpıyor.

Herhangi bir kural değişikliği getirmemekle birlikte belli kuralların işletilmesini kolaylaştıracağı gibi hakemlerin doğru karar verme oranınında artış sağlayacaktır. Sportmenliğe yakışmayan, hakemi aldatmaya ve rakibi kışkırtmaya yönelik davranışların önüne geçme olanağı tanıması nedeniyle son derece yerinde bir uygulama olacağını düşünüyorum.

Öte yandan, oyun anında oyuncular ve teknik adamlar tarafından her pozisyonun video hakemi tarafından incelenmesi yönünde çok fazla itiraza neden olması, video kayıtlarının incelenmesi sırasında oyunda yaşanan duraklamaların oyunun hızının kesilmesine yol açması, kamera kayıtlarının çekim yapılan açıdan doğru görüş yansıtamaması gibi noktalar VAR’ın olası olumsuz sonuçları arasında sayılabilir.


VAR, önümüzdeki yıllarda teknolojinin futbolun içerisinde ne derece etkili ve yaygın olacağı konusunda da belirleyici bir etkiye sahip olacaktır. Başarıya ulaştığı takdirde hemen arkasından yepyeni teknolojik adımların geleceğini düşünüyorum. VAR’ın çağdaş futbol adına çok önemli bir yenilik olduğunu kanısındayım. Önümüzdeki sezon hep beraber izleyip göreceğiz…

Altyapılardan futbolcu yetişip yetişmediği nasıl anlaşılır?


Koray Erdivanlı
1975 yılında İstanbul’da doğdu. 1993 yılında Özel Işık Lisesi’nden mezun olduktan sonra 1998 yılında Marmara Üniversitesi Kamu Yönetimi (Fransızca) bölümünden lisans derecesi aldı. Western Michigan University ve İstanbul Teknik Üniversitesi’nde MBA dalında yüksek lisans yaptı. 2021 yılında Hacıbektaş Belediyesi tarafından düzenlenen kısa öykü yarışmasında 'Üç Öğüt' adlı öyküsüyle birincilik ödülü; 2022 yılında 25. OŞYAD Geleneksel Şiir Yarışması'nda 'Gurbet' adlı şiiriyle özendirme ödülü kazandı. 2022 yılında 'Yeşil Güller' adlı öykü kitabı ve 'Öfkeli Dargınlık' adlı tiyatro oyunu, 2023 yılında 'Dantelli Tuzak' adlı romanı yayınlandı. Başlıca uğraşlarından biri olan filateli alanında 'Çanakkale Savaşı' ve 'İbn-i Sina' temalı koleksiyonlarıyla beş madalya kazandı. Özel sektörde insan kaynakları alanında yönetici olarak çalışmaktadır. Tarih, spor, sinema ve müzik başlıca ilgi alanları arasındadır.