Bir şeyi unutmayı seçmek, hatırlamaya çalışmaktan çok zihinsel çaba harcamak demektir. Austin’de bulunan Texas Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, beyin görüntüleme yoluyla bunu keşfetti.
Sinirbilim Dergisi’nde yayınlanan bu bulgular, istenmeyen bir tecrübeyi unutmak için daha fazla odaklanılması gerektiğine işaret ediyor. Bu şaşırtıcı sonuç, dikkatleri istenmeyen deneyimlerden uzaklaştırarak ya da hafızanın o deneyimi geri getirmesini engelleyerek istenmeyen bilgilere olan ilgiyi azaltmaya odaklanan kasıtlı unutmaya ilişkin önceki araştırmayı genişletiyor.
UT Austin’in kıdemli yazarı ve psikoloji profesörü Jarrod Lewis-Peacock “Uyumsuz tepkileri tetikleyen travmatik hatıralar gibi hatıraları zihnimizden atmak isteyebiliriz, böylece yeni deneyimlere daha adaptif yollarla cevap verebiliriz. Onlarca yıl süren araştırma, bir şeyi gönüllü olarak unutabilmemizin mümkün olduğunu, ancak beynimizin bunu nasıl yaptığını sorguladığımızı göstermiştir. Anıların nasıl zayıfladığını ve bunu kontrol etmenin yollarını bulduğumuzda, insanların kendilerini istenmeyen anılardan kurtarmasına yardımcı olmak için tedavi tasarlayabiliriz,” dedi.
Anılarımız statik değil
Anılar statik değil. Onlar, beynin düzenli olarak güncellenen, değiştirilen ve deneyimle yeniden organize edilen dinamik yapıları. Beyin bilgiyi sürekli hatırlıyor ve unutuyor – ve bunun çoğu uyku sırasında otomatik olarak oluyor.
Kasıtlı unutmaya gelince, önceki çalışmalar, prefrontal korteks gibi beynin kontrol yapılarında ve hipokampus gibi uzun süreli hafıza yapılarındaki etkinliğin “sıcak noktalarını” konumlandırmaya odaklandı. Son çalışma, bunun yerine, beynin duyusal ve algısal bölgelerine, özellikle ventral temporal kortekse ve buradaki karmaşık görsel uyaranların hafıza temsillerine karşılık gelen aktivite modellerine odaklanıyor.
UT Austin Sinirbilimi ve Dell Tıp Fakültesi’nden Lewis-Peacock, “Beyindeki dikkatin kaynağına değil, görüntüsüne bakıyoruz” dedi.
Beyin aktivite modellerini izlemek için nörogörüntülemeyi kullanan araştırmacılar, bir grup sağlıklı yetişkine her bir görüntüyü hatırlamaları veya unutmaları için yönlendiren bir görüntü gösterdi.
Kasıtlı unutmak, hatırlamaktan daha fazla beyin aktivitesi gerektiriyor
Araştırma bulguları, insanların yalnızca neyi unutacaklarını kontrol etme yeteneğine sahip olduğunu doğrulamakla kalmadı; aynı zamanda başarılı kasıtlı unutkanlık, bu duyusal ve algısal alanlarda orta düzeyde – hatırlamak için olandan daha fazla – beyin aktivitesi gerektiriyordu.
Çalışmanın yazarı Tracy Wang şöyle konuştu:
“Beynin unutkanlık mekanizması için orta derecede bir beyin aktivitesi kritik önem taşıyor. Çok güçlü ve hafızayı güçlendiriyor; çok zayıf ve değiştirmeyeceksiniz. Önemli olan, hafızanın aktivasyonunu artırır ve bu aktivasyon orta seviye hassas noktaya ulaştığında unutulmaya niyetlidir ve işte o zaman bu durum tecrübeyi unutmaya yol açar.”
Araştırmacılar ayrıca, katılımcıların, yaşadıkları sahnelerini unutmasının, daha fazla duygusal bilgi taşıma ihtimali olan yüzleri unutmasından daha mümkün olduğunu söylüyor.
Lewis-Peacock şu bilgileri paylaştı:
“Beynimizdeki bu mekanizmaların farklı türdeki bilgilere nasıl tepki verdiğini öğreniyoruz ve unutma yeteneğimizi nasıl kullanacağımızı anlamadan önce bu çalışmanın daha fazla araştırılması ve çoğaltılması gerekecek. Belirli tip hafızalara ne kadar dikkat edildiğini izlemek için neurofeedback kullanan yeni bir çalışmaya başladı. Bu, sağlığımız ve refahımız üzerinde güçlü bir etkiye sahip olabilecek, gerçekten güçlü, yapışkan duygusal hatıraları nasıl işlediğimiz ve umarım bunlardan nasıl kurtulacağımızla ilgili gelecekteki çalışmalara yol açacaktır.”
Kaynak: medicalxpress.com – rotka.org
