Kariyer planlamak, hayatı planlamaktır! Aşk hayatın, hobilerin, yalnızlığın, başarıların, boş vermişliklerin, yeteneklerin, eğitimin, yatkınlıkların… Seninle alakalı her ne varsa bu senin kariyerine dahildir. Meslekten ibaret olan veya meslek üzerinden tanımlanan kariyer anlayışının bitişinin üzerinden yıllar geçti. Pek çok insanın işini robotlara kaptırmaya başladığı bir çağda kariyeri meslekle tanımlayanların vay haline!
Kariyer planlama meselesi
“Şükriye hanımların oğlu kariyer yapmış, senin kariyer sahibi olduğunu görmek istiyorum, ben kariyerime odaklanacağım” gibi cümleleri duymaya alışkınız. Kariyer planlama kavramı, özellikle, karantina sürecinde toplumun daha geniş bir kesimi tarafından hissedilen dijital dönüşümün etkisiyle doğru anladığımıza emin olmamız gereken bir kavram. Hazır üniversite sınavı da yaklaşırken kariyer kavramına bu sefer teorik olmayan bir çerçeveden bakmak istedim.
Kariyer Planlamak, meslek seçimi değildir!
Bir defa kariyer planlama yaklaşımının da değiştiğini söyleyerek başlamak isterim. Kariyer planlama, meslek seçimi ve meslekte ilerleme ya da iş dediğimiz şeyle bir oranda ilgilidir. Ama bundan ibaret değildir. Eğitim de keza kariyer planlama açısından önemlidir ama kariyer planlamanın çoğunu eğitim de oluşturmaz. Karantina döneminde sayısız online eğitime katılan pek çok genç iş insanı şu an o sertifikalarla ne yapacağına bilemiyor. Meslek, iş, deneyim, hobi, eğitim, duygu, statü… Bunlar hep kariyer planlamanın onlarca unsurlarından birkaçı.
İnsanlar işlerini robotlara kaptırmaya başladı!
Bir motivasyon konuşmacısı olarak eğitimlerimde sıklıkla işlediğim bir konu bireysel sorumluluk yani kişisel gelişim. Bir iş ve işlem yapmadan dönüp bunun kendi bilinçaltımız ve derinlerimizden gelen sesle ne kadar ilişkili olduğunu sorgulamak en eksik yanlarımızdan biri. Kariyer kavramı da bu sebeple biraz sığ anlaşılıyor.
Kariyer planlamak, hayatı planlamaktır! Aşk hayatın, hobilerin, yalnızlığın, başarıların, boş vermişliklerin, yeteneklerin, eğitimin, yatkınlıkların… Seninle alakalı her ne varsa bu senin kariyerine dahildir. Meslekle ibaret olan veya meslek üzerinden tanımlanan kariyer anlayışının bitişinin üzerinden onlarca yıl geçti. Artık pek çok insanın işini robotlara kaptırmaya başladığı bir çağda meslek ile kariyeri tanımlayanların vay haline!
Kariyer, ana rahmine düştüğümüz andan itibaren önce bizim adımıza yapılan her yatırım sonra bizim kendimize yaptığımız her yatırım, kendimize kattığımız her şey, kendimizde bıraktığımız her iz, her deneyimimizin bir bileşkesi, bir toplamıdır. Kariyer planlama da bu serüvende geminin dümenini elimizde tutma çabamızdır.
Örnekse, elli yaşında emekli olmuş ama yaptığı sosyal sorumluluk çalışmaları ile tüm ülkede iz bırakan bir insanın bu çalışmalarını kariyerinin içerisinde değerlendirmeyeceğiz mi? Ya da mesleği ne olursa olsun insanlara her daim kendisini iyi hissettirmiş olan, her daim öğretici ve yol gösteren bir profesyonelin işi hariç bu çabalarının aslında onun yükselmesi ve başarılı olması, destek görmesinde ne kadar önemli olduğunu yadsıyabilir bunu kariyerinden gayri düşünebilir miyiz?
Ya da mesleki olarak başarılı olduğu kadar özel hayatında başarısız olan bir iş insanının bu başarısızlığını kariyerinden düşmeyecek miyiz? Acaba özel hayatında da mükemmelliği yakalasa iş hayatında da daha başarılı olur muydu? Yoksa bilakis özel hayatı daha yolunda olsaydı mesleğini bu kadar hırs yapmaz mıydı?
Sen kimsen, kariyerin de o!
Görüldüğü üzere, kariyer ve kariyer planlama bir rehber öğretmenle güzel bir üniversite seçmek, kariyer merkezlerinden destek alarak bir işe yerleşmek, deneyim kazanmak ve mesleğini düzgün icra etmenin çok ötesinde artık. On yıl sonranın dünyasında bugün iş olarak yapılan şeylerin kim bilir kaçı duruyor olacak?
Böyle bir ortamda kariyer planlamanın birinci ve hem de en önemli adımı kendini keşfetmektir. Toplumun onaylaması için yaptığın davranışlar ve aldığın kararları bir kenara bıraktığında sen kimsin? Yatkınlıkların neler? En önemlisi önceliklerin neler? Bunları belirledikten sonra yapmak istediğin mesleği değil uğraşmak istediğin, gayret göstermek istediğin işi bul! Meslekten ziyade; yardım etmek, ürün geliştirmek, oyun yazmak, insanları sevindirmek, alkışlanacak projeler geliştirmek gibi. Ancak bu adımdan sonra bunları sana sunabilecek meslekleri belirleme aşamasına geçebilirsin.
Bu meslekleri seçerken de mümkünse 5-10 yıl içerisinden tamamen yapay zekaya devredilemeyecek bir mesleği seçmeye çalış. Ve tüm bunları yaparken, acılar, hayaller, saçmalamak istediğin alanlar, kendine tanıyacağın ödüller, hobiler, artık kendine itiraf etmen gereken bastırılmış duyguların gibi hayatın iş dışında kalan bölümünü de kariyer planının içerisinde değerlendir ve yorumla. İşte bütüne yönelik yaptığın bu yorum senin kariyer planlaman olacaktır.
Yaşamda denge meselesi!
Ne kendini keşfetmek bir defa olup bitecek ne de kendinle ilgili yorumların. Madem biz canlı varlıklarız o zaman bize canlılık yani değişim ve dönüşüm yakışır. Kariyerin de bu dönüşümden nasibini alır. Kendinle alakalı farkına varmaların günlük rutinini etkilediğinde, mesleğinde daha başarılı hale dönüşebilirsin ya da açıklarını fark edebilirsin.
Kendini geliştirmen gereken teknik yenilikleri yakaladığında bu eksiklerini tamamlayabilirsin, bırakıp gidebilirsin, olduğun halinle kalmayı seçebilirsin. Fakat günün sonunda kişisel gelişimin ve hayatının meslek harici bölümü kariyerinden hiçbir zaman ayrı olamayacak. Bir tren rayı gibi paralel olarak ilerleyecek. Bu bir denge meselesi, hangi tarafı ihmal edersen bu denge bozulur…
