AKP, oy verme sisteminin değişmesi üzerinde çalışıyor: Zarfsız pusula ve e-oylama (elektronik oy) gibi sistemleri önermeyi düşünüyoruz.
2023 seçimlerinde uygulanmak üzere Seçim ve Siyasi Partiler Yasası değişikliği ile ilgili çalışmasını sürdüren Adalet ve Kalkınma Partisi’nde (AKP), teknolojik gelişmelere göre oy verme sisteminin de gözden geçirilmesi de tartışılıyor. Bu çerçevede öne çıkan görüş ise oy pusulalarının konulduğu zarfın kaldırılması oluşturuyor.
Parti kaynakları, partide seçim uygulamasıyla ilgili bir süredir “Teknoloji ne getiriyor? Sistemi nasıl dönüştürebiliriz?” çalışmaları yapıldığına işaret ederek, “Yurt dışı örnekler inceleniyor. Yeni, teknolojinin nimetlerinden daha çok faydalandığımız, daha az maliyetli bir sistem kurgusunu konuşuyoruz, tartışıyoruz” ifadelerini kullanıyor.
Milliyet’in haberine göre; seçim sisteminde yapılacak her değişikliğin “Seçimi kaybedeceklerini anladılar; o yüzden sistemi değiştiriyorlar” algısı yaratabileceği endişesini de dillendiren kaynaklar, “Bu yönde düzenlemelerin seçimlerden hemen sonra yapılması uygun. Bu çalışma da 2023 seçimlerine değil daha sonraki seçimlere yönelik. Kimsenin endişesi olmasın. Türkiye’nin en iyi yaptığı işlerden biri seçimlerdir. Hiçbir şaibe yok. En güvenilir sistem, şu anda kullandığımız sistem” yorumunu yapıyor.
Zarfsız pusula
AKP’nin “teknoloji uyumlu” yeni “oy verme sistemi” çalışmasına göre, oy pusulalarının, içine konularak sandıklara atıldığı zarflar tarihe karışacak. Türkiye’nin dünyada oy verme sırasında zarf kullanan iki ülkeden biri olduğuna işaret eden kaynaklar, “Oy pusulaları verilen oyun gizliliği sağlanarak kapatılacak ve sandıklara atılacak. Böylece her seçimde ortaya çıkan mühürlü-mühürsüz oy, zarf ve pusula sayısı birbirini tuttu-tutmadı tartışması da bitecek” görüşünü dillendiriyor.
E-oylama (elektronik oylama)
Yeni çalışmada yer alan bir diğer düzenleme ise elektronik oylama. Yeni çipli kimlik kartları üzerinden kurgulanan modele göre, vatandaşlar seçim gününde her sandık başına kurulacak kiosk’larda parmak izi okutarak oy kullanacak. Kullanılan oyun sistem kapatılmadan iptal edilebilmesi ya da değiştirilebilmesine de imkân tanıyacak modelde, vatandaşın kullandığı oy hem sisteme kaydedilecek hem de kiosk’tan pusulanın çıktısı alınarak kurulan sandıklara atılacak. Böylelikle oy kullanan her vatandaşın oyu iki taraflı olarak teyit edilmiş olacak.
AKP’li yetkililer, “Bu yöntemle özellikle Doğu ve Güneydoğu’da başkasının yerine oy kullanma, turnike sistemi gibi problemlerin önüne geçilebilir” değerlendirmesini yapıyor.
“AKP, MHP’nin itirazıyla Siyasi Partiler ve Seçim Kanunu’nda bazı düzenlemelerden vazgeçti”
AKP’nin 7 milletvekili ile sınırlandırılmak istenen daraltılmış bölge, il veya ilçe seçim kurulu başkanlarının en yaşlı üyeler dışında da belirlenebilmesi gibi düzenlemelerden vazgeçtiği iddia ediliyor.
Konuyla ilgili olarak bugün (15 Ekim 2021) bir köşe yazısı kaleme alan Habertürk yazarı Muharrem Sarıkaya “Cumhur İttifakı bileşenleri AK Parti, MHP ve BBP bir süredir Siyasi Partiler ve Seçim kanunları üzerinde mekik dokuyor. AK Parti’nin hazırladığı metnin bazı maddelerine MHP itiraz etmiş ve metin AK Parti’ye dönmüştü. MHP’nin itirazlarını 7 milletvekili ile sınırlandırılmak istenen daraltılmış bölge, il veya ilçe seçim kurulu başkanlarının en yaşlı üyeler dışında da belirlenebilmesi gibi konular bulunuyor. Anlaşılan o ki AK Parti de bu düzenlemelerden vazgeçmiş…” ifadelerini kullandı.
Türkiye barajının %7’ye indirilmesi konusunda ise AKP ve MHP arasında bir uzlaşı olduğunu ancak buna da BBP’nin itirazının bulunduğunu dile getiren Sarıkaya, “Görünen o ki Cumhurbaşkanı ve AK Parti lideri Erdoğan ile MHP lideri Bahçeli, bu konuda bir adım atmak istemiyor; %7 konusu ‘tescillenmiş’ bulunuyor.
Buna karşın Destici, umudunu koruduğunu belirtti ve barajın en azından %3’e inmesi gerektiğinin altını çizerken, ‘Bizim için sıfır olması daha doğrudur’ dedi. İkinci konu ise daha önce de buradan vazgeçildiğini aktardığım daraltılmış bölge sistemi…
AK Parti daha önce 5 milletvekili ile sınırlandırılmasını istemişti. Ancak MHP’den itiraz gelince bunun 7’ye çıkarılması görüşü dile getirildi. Ancak bundan kesinlikle vazgeçilmiş görünüyor. Vazgeçilen bir diğer madde de seçim kurullarının başkanlarının o il veya ilçedeki en yaşlı hakim olması konusunda AK Parti’nin getirmek istediği düzenlemeye de MHP’nin olumlu bakmaması üzerine vazgeçildi.” diye yazdı.
Sarıkaya şunları kaydetti:
“Üzerinde çalışılan son taslağa göre metinde barajın %7’ye indirilmesiyle birlikte üzerinde uzlaşı sağlanan iki konu daha var. Bunlardan biri seçimlere giderken daha önce CHP’nin İYİ Parti’ye milletvekili aktarımında olduğu gibi, “milletvekili transferiyle grup kurulmasının” önüne geçilmesine yönelik düzenleme var. Buna göre seçime katılmak için partilerin TBMM’de grubu bulunmasının yeterli olacağına ilişkin hüküm metinden çıkarılıyor. Grubu bulunan partilerin seçime katılma hakkını doğrudan kazanmasının önüne geçiliyor. Bunun yanı sıra milletvekili transferlerine de bir düzenleme getirilmesi üzerinde durulduğundan söz edildi. MHP’nin de desteklediği düzenlemede, bir başka partinin listesinden seçime girip kazananların en az bir yıl o partinin milletvekili olarak görev yapmakla yükümlü olması kuralı getirilmesi isteniyor.”
