Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu büyük önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 10 Kasım 1938’de ebediyete intikali sadece Türk medyasının değil, dünyanın da gündemindeydi. O dönem dünyanın dört bir yanında neler yazıldı?
10 Kasım 1938’de dünya gazetelerinde manşetler:
10 Kasım 1938’de, Türkiye’nin kurucusunu, Ata’sını, kaybetmesi ardından gazeteler, “Babamızı Kaybettik”, “Büyük Matemimiz” gibi başlıklarla çıktı. Fakat matem sadece Türkiye ile sınırlı değildi. Son posta gazetesinin dediği gibi, “Onun arkasından yalnız Türk yurdu değil, bütün dünya ağladı.”
“MUCİZEVİ BİR ADAMDI”
Fransız gazetesi Le Figaro bu kaybı birinci sayfadan duyuruyor, “Andre Pogni” imzalı haber Atatürk’e özel yer ayırıyordu. “Doğu’nun güzel ışıklarına çelik grisi gözlerini kapatan ne mucizevi bir adamdı” denilen yazıda, Atatürk’ün diktatör olmadığı vurgulanıyordu. Atatürk’ün adının, Türkiye’nin gerçek babası olduğu için kendisine verildiğini belirten gazeteye göre, Yeni Türkiye’nin yaratıcısı diktatör değil, halkının öğretmeniydi.
Gazetede, Atatürk’ün askeri başarılarından övgüyle söz ediliyor, son olarak İskenderun Sancağı yani Hatay için Paris ile yaşanan krizin de sona erdiği vurgulanıyordu. Makalenin sonunda bir vurgu vardı: “Ebediyete intikal eden bu büyük insanın halefleri, hayata geçirilen bu işin devamını getirebilecek mi? İşte en büyük sorun bu.”
“MODERN TÜRKİYE’NİN KURUCUSU”
Bir başka Fransız gazetesi Excelsior ise “Modern Türkiye’nin kurucusu Kemal Atatürk, dün sabah vefat etti” başlıklı haberinde, dört cumhurbaşkanı adayı olduğunu yazıyordu. Bu isimlerin ilki Eski Başbakan İsmet İnönü, ikincisi Milli Mücadele’yi yeniden organize edenlerden Mareşal Fevzi Çakmak, üçüncüsü Türkiye’nin Londra Büyükelçisi Fethi Okyar ve dördüncüsü ise mevcut Başbakan Celal Bayar’dı.
“ASKERİ KAHRAMAN”
ABD’den New York Times da Atatürk’ün vefat haberine ilk sayfada yer veriyordu. Haberle birlikte yayınlanan yorum yazısının başlığı, “Atatürk, bir milleti ayağa kaldıran askeri kahramandı.” Gazete, Atatürk’ün yenilen ve parçalanan Osmanlı İmparatorluğu’nun arta kalanlarından 1923’te silahlanmış, sanayileşmiş bir cumhuriyet ve güçlü bir ulus yarattığını yazıyordu. Yazıda kadın haklarına verdiği değerden övgüyle bahsedilen Atatürk için, “Lozan Anlaşması’nı kazanması, 200 yıl sonra yaşlı Asya’nın Avrupa karşısındaki ilk zaferi olmuştu” deniliyor ve şöyle devam ediyordu:
“Başarıları, O’nun büyük bir askeri lider ve devlet insanı olduğunu kanıtlıyordu.” New York Times, Atatürk’ün vefatının tüm Türkiye’ye, 14 milyonluk halka bir darbe gibi indiğini, yas ilan edildiğini yazıyordu.
