Hayvanların bir grup içerisinde takındığı kolektif davranışlarına yönelik yapılan yeni bir araştırmada; sürü psikolojisini mercek altına alınırken, koyun sürülerinin ortak akla ulaşıp liderlerini değiştirmeyi tercih edebildiklerini ortaya çıkarıldı.
Sputnik’in aktardığına göre; şimdiye dair yapılan araştırmalarda koyun sürülerinin toplu davranışını izah etmek için çeşitli teoriler kullanıldı. Ancak söz konusu teoriler birçok hayvan grubunun sergilediği hiyerarşik yapıyı ve yol gösterici bir ‘liderliğe’ sahip olmanın olası faydalarını dikkate almamakla eleştiriliyor.
Fransa’daki Côte d’Azur, Toulouse ve CY Cergy Paris Üniversitelerinden Luis Gómez-Nava, Richard Bon ve Fernando Peruani isimli araştırmacılar, koyun sürülerinin kollektif davranışlarını incelemek için fizik teorisini kullandı.
Elde ettikleri bulguları Nature isimli bilim dergisinde yayınlayan araştırmacılar, sürüdeki koyunlar arasında liderlik ve üyelik rollerinin değişmesinin, bir tür ‘kolektif zekaya’ ulaşıldığını gösteriyor.
Phys.org‘a konuşan Peruani, “Çoğu toplu yaşayan hayvan sisteminde, toplu hareket sürekli bir süreç değildir ve bölümler halinde meydana gelir. Toplu hareket aşamaları dinlenmek veya beslenmek gibi sebeplerle kesintiye uğrar” dedi.
Peruani ve meslektaşları deneylerinde, küçük koyun gruplarının değişen zaman aralıklarında kendiliğinden olan davranışlarını yakından incelediler.
Bireysel sürü üyelerinin yörüngelerini analiz ettiler ve hayvanların genel uzaysal düzenini ve oryantasyonunu hesaplarken, aynı zamanda bireysel hayvanların hareket ettiği hız arasındaki korelasyonları da değerlendirdiler.
Peruani, “İlk olarak, mevcut akın modellerinin veya bunların uzantılarının hiçbirinin gözlemlerimizle tutarlı olmadığını gördük” dedi. “Ardından, bilginin grup içinde nasıl dolaştığını analiz ettik, verilerle tutarlı bir etkileşim ağı belirledik ve bu ağ üzerinden hangi bilgilerin iletildiğini araştırdık.”
İlginç bir şekilde, Peruani ve meslektaşları, gözlemledikleri sürülerin davranışını temsil eden etkileşim ağının oldukça hiyerarşik olduğunu buldular. Ayrıca, bu ağ aracılığıyla yayılan tek bilginin koyunların grup içindeki konumuyla ilgili olduğunu gösterdiler.
Araştırmacılar bulgularını kullanarak, iki temel bilişsel sürece odaklanan bir kolektif hayvan hareketi modeli oluşturdular. Bu süreçler, sürüye belirli bir süre liderlik edecek bir liderin seçilmesi ve sürünün navigasyonunun altında yatan mekanizmadır.
Peruani, “Önemli olan, her toplu hareket aşamasının bir zamansal lideri vardır,” diye açıklıyor; “Ortaya çıkan toplu stratejinin avantajlarını belirlemek için ortaya çıkan modelin matematiksel özelliklerini araştırdık. Ana katkının şu olduğuna inanıyorum: Bir süre birlikte hareket etmek için hiyerarşik bir etkileşim ağı kullanmak, grubun tam kontrolünü geçici lidere verir, ancak zamansal liderlerin hızlı bir devri de vardır.”
Esasen, araştırmacıların bulguları, koyunların sürüler halinde hareket ederken lider ve takipçi rolü arasında gidip geldiğini gösteriyor. Liderler bu nedenle, grubun kontrolü başka bir koyuna aktarılmadan önce gruba yalnızca belirli bir süre liderlik ediyor.
Kaynak: Luis Gómez-Nava et al, Intermittent collective motion in sheep results from alternating the role of leader and follower, Nature Physics (2022). DOI: 10.1038/s41567-022-01769-8
