İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu İstanbul’da 750.000 boş ev bulunduğunu belirterek evini boş tutanlardan daha fazla vergi alınması gerektiğini belirtti. Peki ‘boş ev vergisi’ nedir? Bu uygulamayla hem ev sahiplerini evlerini kiraya vermeye teşvik ederek konut arzını artırmak hem de sosyal konut projelerine yeni finansman sağlanması hedefleniyor.
Boş ev vergisi nedir?
Söz konusu vergi ilk olarak 2017 yılında Kanada’nın British Columbia eyaletinde ‘boş ev ve spekülasyon vergisi’ olarak uygulamaya kondu. Eyaletin en büyük şehri Vancouver’da bu vergi sayesinde boş ev sayısı 2017-2020 yılları arasında yüzde 26 düştü.
Söz konusu vergi evin değeri üzerinden alınıyor. Gelecek yıl Vancouver’da evini 6 aydan uzun süre boş tutanlar evlerinin değeri üzerinden eyalete yüzde 1, belediyeye ise yüzde 5 vergi ödemek zorunda kalacak. Bu 1 milyon dolarlık boş evi bulunan bir vatandaşın ek 60.000 dolar vergi ödemesi gerektiği anlamına geliyor. Söz konusu vergiyle elde edilen gelirler sosyal konut yapım bütçesine aktarılıyor. Kanada’da uygulama diğer eyaletlere de yayılırken İrlanda Hükümeti gelecek yıldan itibaren ülke genelinde yüzde 0.3’lük boş ev vergisi toplamaya karar verdi.
Ekrem İmamoğlu açıkladı
Dün akşam Habertürk TV’de Serap Belet ve Kürşad Oğuz’un sorularını yanıtlayan İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) Başkanı Ekrem İmamoğlu, şehirde artan kira fiyatlarıyla mücadele için yeni bir öneride bulundu.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu “Adresinde konut olan, boş olan konut sayısı 750 bin. Evi var, boş tutuyor. Ondan daha fazla vergi almak zorundayız. Dünyada bu uygulamalar var. O vergiyi biz konut fonuna aktaracağız, konut üreteceğiz” açıklamasında bulundu.
2017’de uygulamaya başlandı
Boş ev vergisi konusunda Kanada’nın British Columbia eyaleti sahip. Söz konusu vergi boş ev ve spekülasyon vergisi ismiyle ilk olarak 2017 yılında getirildi. Bir önceki takvim yılında 6 aydan uzun süre evi boş kalanlar bu vergiyi ödemek zorunda kalıyor. Eyalet genelinde yüzde 1’lik boş ev vergisi uygulanırken, belediyeler bu oranın yanında ‘spekülasyon vergisi’ ismiyle ek vergi alma yetkisine sahip.
Boş ev vergisi, evin değeri üzerinden hesaplanıyor
Eyaletin en büyük şehir olan Vancouver’da yüzde 1 ile başlayan boş ev vergisi geçen yıl yüzde 3’e, gelecek yıl için ise yüzde 5’e yükseltildi. Bu vergi oranı evin değerlemesi üzerinden alınıyor. Buna göre Vancouver’da 1 milyon dolar değerinde bir eve sahipseniz ve evinizi boş tutuyorsanız gelecek yıl 50.000 dolar ek vergi ödemek zorunda kalacaksınız. Bunun yanında eyalet de 2023 için ek yüzde 1’lik boş ev vergisi alma kararı aldı. Yani 1 milyon dolarlık bir ev için 50.000 dolarlık ödemenin yanında eyalete de 10.000 dolar vergi ödenecek. Böylece toplam ödeme 60.000 dolara çıkacak.
Kanada’da uygulama ile boş ev sayısı 3 yılda yüzde 26 düştü
Vancouver Belediyesi söz konusu uygulamayla 662 bin nüfuslu şehirde boş ev vergisi sayesinde 2017-2020 yılları arasında şehirdeki boş ev sayısının yüzde 26 düştüğünü bildirdi. Vancouver Belediye Başkanı Kennedy Stewart sadece geçen yıl boş ev vergisini yüzde 1’den yüzde 3’e yükselterek 4.000 konutu piyasaya geri döndürdüklerini, sosyal konut bütçesine de 32 milyon dolarlık ek katkı sağladıklarını açıkladı. Söz konusu vergiyi gelecek yıl yüzde 5’e çıkarma kararı almanın yanında yüzde 10’a yükseltmelerinin olası etkilerini de araştırdıklarını açıkladı.
Diğer bölgelerde de başladı
Vancouver’da alınan sonuçların ardından Kanada’da merkezi hükümet söz konusu vergiyi bu yıl ilk kez ülke geneline yayma kararı aldı. Ülkenin nüfus olarak en yoğun eyaleti olan Ontario’da boş ev vergisinin oranı yüzde 1 olarak belirlendi. Bu eyalette yer alan Toronto’da belediye gelecek yıl için kendi vergi oranını da yüzde 1 olarak belirledi. Böylece evini boş tutan ev sahiplerinin ödeyeceği vergi oranı yüzde 2 olarak belirlenmiş oldu.
İrlanda ilk kez gelecek sene uygulamaya başlayacak
Kanada’nın yanında konut fiyatlarının son yıllarda hızlı bir artış gösterdiği İrlanda’da da hükümet gelecek yıldan itibaren boş ev vergisini uygulamaya alacağını duyurdu. 2023 bütçe sunumunda yer alan bilgiye göre İrlanda genelinde son 1 yılda 30 günden az süre kullanılmış konutlardan konut değeri üzerinden yüzde 0.3’lük ek emlak vergisi alınacak. İrlanda hükümeti bu yolla yaklaşık 3-4 milyon Euro ek vergi geliri elde edileceğini belirterek amacın gelirleri artırmak değil ev sahiplerini evlerini kiraya vermeye teşvik etmek olduğunu açıkladı.
İstanbul’da kiralar 1 yılda yüzde 144 arttı
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun açıklaması İstanbul’da kiralardaki fahiş artışlara yönelik şikayetlerin artması üzerine geldi. Endeksa verilerine göre İstanbul’da konut kiraları son bir yılda yüzde 144, son iki yılda ise yüzde 319 yükseldi. İstanbul genelinde ortalama metrekare kira bedeli 94 lira, ortalama kira ise 10 bin 229 TL oldu.
| İlçe | Ortalama kira (TL) |
| Sarıyer | 28.500 |
| Beşiktaş | 22.200 |
| Kadıköy | 17.040 |
| Bakırköy | 16.320 |
| Beyoğlu | 15.555 |
| Şişli | 14.725 |
| Beykoz | 12.015 |
| Adalar | 11.500 |
| Eyüpsultan | 11.500 |
| Başakşehir | 11.040 |
| Zeytinburnu | 10.925 |
| Üsküdar | 10.890 |
| Kağıthane | 10.455 |
| Beylikdüzü | 10.220 |
| Ataşehir | 10.165 |
| Maltepe | 9.200 |
| Büyükçekmece | 8.710 |
| Kartal | 8.505 |
| Gaziosmanpaşa | 8.400 |
| Küçükçekmece | 8.360 |
| Esenler | 8.200 |
| Fatih | 8.075 |
| Şile | 8.040 |
| Ümraniye | 8.000 |
| Avcılar | 7.810 |
| Bağcılar | 7.695 |
| Güngören | 7.560 |
| Bahçelievler | 7.400 |
| Çekmeköy | 7.154 |
| Tuzla | 7.100 |
| Bayrampaşa | 6.935 |
| Pendik | 6.800 |
| Sancaktepe | 6.572 |
| Esenyurt | 6.435 |
| Sultangazi | 5.900 |
| Sultanbeyli | 5.300 |
| Arnavutköy | 5.035 |
| Çatalca | 4.950 |
| Silivri | 4.620 |
İlçelere bakıldığında ise Sarıyer ortalama 28.500 TL ile en yüksek kira bedelinin ödendiği ilçe oldu. Sarıyer’i 22.200 TL ile Beşiktaş ve 17.040 lira ile Kadıköy takip etti.
