“Ne yiyebilirim?” diyabet teşhisi konulan kişilerin en çok sordukları sorulardan biri. Diyabet Tabağı Yöntemi nasıl uygulanır?
Diyabet Tabak Yönetimi nedir? Nasıl uygulanır?
Günümüzde hareketsiz yaşam tarzı, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve obezite derken görülme sıklığı hızla artan Tip 2 Diyabet, vücudumuzdaki şekeri kontrol etmeyi sağlayan insülin hormonunun eksikliği veya etkisizliği nedeniyle ortaya çıkıyor.
Acıbadem Altunizade Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Müjdat Kara, kan şekeri yüksekliği ile seyreden bu önemli hastalığın kronik ve ilerleyici olduğunu, yanlış alışkanlıklar nedeniyle son yıllarda gençlerde de karşılaşıldığını belirterek “Uluslararası Diyabet Federasyonu (IDF), dünya genelinde 382 milyon yetişkinin diyabet hastası olduğunu öngörmektedir ve 2035 yılına kadar bu sayının 592 milyona ulaşması beklenmektedir” diyor.
Ciddi sonuçlara yol açabiliyor!
Diyabet, tip 1 ve tip 2 olmak üzere ikiye ayrılıyor. Tip 1 diyabet vücudumuzda bağışıklık hücrelerinin pankreas hücrelerine saldırması sonucu ortaya çıkarken, insülin eksikliği ve yükselmiş kan şekeri ile kendini belli ediyor. Tip 1 diyabetin hızla ilerlediğini ve acilen insülin tedavisine başlanılmazsa ciddi sonuçlara yol açabildiğini belirten Doç. Dr. Müjdat Kara, tüm diyabet vakalarının yüzde 5-10’unu tip 1 diyabetin oluşturduğunu söylüyor.
Tip 2 diyabeti önlemek mümkün!
Tip 2 diyabette vücudun ürettiği insülin salgısı yetersiz olup, bunun yanında insülin direnci bulunuyor. Vücudun kendi yapısından kaynaklanan Tip 1 diyabetin aksine Tip 2 diyabetin yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekirse ağızdan hap kullanımı ile kontrol edilip önlenebilen bir hastalık olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Müjdat Kara “Tüm diyabet vakalarının yüzde 90-95’ini tip 2 diyabet oluşturuyor. Tip 1 diyabet hastalarında olduğu şekilde düzenli insülin ilacı kullanımı gereksinimi olmadan, sağlıklı ve düzenli bir yaşam tarzı ile Tip 2 diyabetin kolaylıkla önüne geçilip, kişinin normal ve sağlıklı bir yaşam sürmesi sağlanabilmektedir” diyor.
Tip 2 Diyabette bu belirtilere dikkat!
Kronik ve ilerleyici bir hastalık olan diyabet bazı belirtilerle kendini göstermesine rağmen toplumsal farkındalığın az olması nedeniyle hekime başvurmada gecikiliyor. Doç. Dr. Müjdat Kara belirtileri şöyle sıralıyor: “Eğer ağzınızda sürekli bir kuruluk hissi varsa, çok sık susuyorsanız, gün içerisinde çok fazla idrara çıkma ihtiyacı duyuyorsanız diyabet hastası olabilirsiniz. Bunlara halsizlik, yorgunluk, ayaklarda karıncalanma, bulanık görme, hızlı ve istemsiz kilo değişimleri, ağızdan aseton benzeri koku gelmesi gibi diğer bulgular eşlik edebilir. Bu belirtiler varsa en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmanız gerekir.”
Tip 2 diyabetten korunmanın yolları
Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Müjdat Kara Tip 2 diyabete karşı etkili önlemler hakkında şu bilgileri veriyor: “Tip 2 diyabeti yaşam tarzı değişiklikleri ve gerekirse ağızdan hap kullanımı ile yüzde 80 oranında önlemek mümkün olabilir. Diyabetten korunmanın en etkili ve kolay yolu sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemektir. Düzenli ve dengeli beslenmek, egzersiz yapmak, her gün en az yarım saat yürüyüş yapmak, Akdeniz diyeti gibi hafif ve sağlıklı gıdalardan oluşan bir beslenme düzeni izlemek, çok yağlı ve şekerli gıdaları tüketmekten kaçınmak, sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmak, iyi bir uyku düzenine sahip olmak sizi diyabetten koruyabilir.”
Diyabet riskini artıran etkenler!
Yapılan bilimsel çalışmalar; diyabet için bir çok risk faktörü bulunmakla birlikte obezite, sağlıksız beslenme düzeni, hareketsiz yaşam tarzı, yüksek tansiyon ve ailede diyabet hastalığı hikayesi olmasının risk faktörleri arasında başı çektiğini ortaya koyuyor. Bu tür risk faktörlerini taşıyan ya da diyabetin belirtilerini hisseden kişilerin mutlaka zaman kaybetmeden sağlık kuruluşuna başvurması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Müjdat Kara, düzenli tedavi uygulanmaması ve sağlıksız yaşam tarzına devam edilmesi durumunda hastalığın ciddi sonuçlara yol açabildiği uyarısında bulunuyor.
Ne yiyebilirsiniz? Diyabet Tabak nedir?
“Ne yiyebilirim?” diyabet teşhisi konulan kişilerin en çok sordukları sorulardan biridir. American Diabetes Association (Amerikan Diyabet Birliği) paylaştığı bilgiye göre; bilim insanları, doktorlar, endokrinologlar, diyabet eğitimcileri ve diyetisyenlerden oluşan bir panel, diyabetli insanlar için hangi diyetlerin veya yeme kalıplarının işe yaradığını görmek için beş yıl boyunca 600’den fazla araştırma makalesini inceledi. Sonuçlar Beslenme Mutabakat Raporu‘nda yayımlandı.
Rapordaki “ana bulgu” herkesin vücudunun farklı yiyecek ve diyet türlerine farklı tepki verdiği; bu nedenle diyabet için tek bir “sihirli” diyet olmadığı yönünde. Ancak kan şekerinizi yönetmenize yardımcı olmak için sizin için neyin işe yaradığını öğrenmek için birkaç basit yönergeyi takip etmeniz mümkün.
Diyabet Tabağı Yöntemi nedir?
Diyabet Tabağı Yöntemi, kan şekerini yönetmeye yardımcı olabilecek sağlıklı yemekler yaratmanın en kolay yoludur. Bu yöntemi kullanarak, herhangi bir sayma, hesaplama, tartma veya ölçme gerekmeden sağlıklı bir sebze, protein ve karbonhidrat dengesi ile mükemmel şekilde porsiyonlanmış öğünler oluşturabilirsiniz. Tek ihtiyacınız olan bir tabak!
Diyabet Tabak nasıl uygulanır?
Tabağınızın yarısını salata, yeşil fasulye, brokoli, karnabahar, lahana gibi nişasta içermeyen sebzeler; dörtte birini et, tavuk, hindi, balık, peynir, yumurta gibi protein kaynakları; dörtte birini de kurubaklagiller, tam tahıllı ekmek gibi karbonhidrat kaynakları ile doldurun.
Glisemik indeksi yüksek gıdaları tercih etmeyin
Beyaz un, pirinç, şeker, mısır, patates gibi glisemik indeksi yüksek besinler kan şekerinizi hızla yükseltir, hızla da düşürür dolayısıyla sizi daha çok acıktırır ve daha fazla yemenize neden olur. Bunlar yerine tam buğday unu, bulgur, kurubaklagiller, sebzeler gibi lif oranı yüksek karbonhidratları tercih etmelisiniz.
Karbonhidrat kaynağı olarak tam tahıllı ekmek tercih edin
1 kepçe çorba, 3 yemek kaşığı pilav/makarna/bulgur karbonhidrat içeriği açısından 1 dilim ekmeğe eşdeğerdir ancak ekmekten daha fazla yağ içerirler. Karbonhidrat kaynağı olarak sıklıkla çorba, pilav, makarna, bulgur vb tercih ederseniz kilo vermekte zorlanabilirsiniz. Bu nedenle öğünlerinizde karbonhidrat kaynağı olarak tam buğday unlu ekmek, çavdar gibi ekmekleri tercih edin.
Meyvenizi tek başına tüketmeyin
Meyveleri tek başına tükettiğinizde daha çok acıkabilirsiniz bu nedenle meyvenizin yanına süt, yoğurt, kefir, ayran veya badem, fındık, fıstık, ceviz gibi protein ve yağ içeren bir besin ekleyin.
Doymuş ve trans yağlara dikkat!
Haftada 2 defa balık tüketerek ve beslenmenize ceviz, keten tohumu, semizotu gibi besinleri ekleyerek omega-3 alımınızı artırın. Tereyağı yerine zeytinyağı kullanın ve cips, hazır kekler, atıştırmalıklar gibi trans yağ içeren gıdalardan uzak durun.
Beslenme düzeni çok önemli
Diyabet hastalığının tedavisinde en önemli etkenlerden birinin sağlıklı beslenme olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Müjdat Kara “Çünkü kan şekerini oluşturan asıl kaynak tükettiğimiz besinlerdir. Sağlıklı ve dengeli beslenme açısından temel olarak Akdeniz diyeti önerilmektedir. Diyabet hastaları rafine şeker, glikoz, reçel, bal, pancar, beyaz ekmek, beyaz undan yapılan gıdalar, kek, poğaça, makarna, pirinç, bisküviler, patates, patates püresi, patates kızartması, mısır, cipsler, kraker ve mısır gevreği gıdalardan uzak durmalıdır.
Buna karşın yoğurt, yeşil yapraklı sebzeler, kepek ekmeği, çavdar ve tam buğday ekmeği, şekersiz tahıl ürünleri, kuru baklagiller, greyfurt, fındık, ceviz, badem, kivi ve elma gibi besinler tüketilebilir. Tatlı isteğini aşırıya kaçmamak kaydıyla meyve tüketerek karşılamak doğru olacaktır” diyor.
Seyahat ederken bu önerilere dikkat!
İnsülin kullanan diyabet hastalarının seyahat edecekleri zaman yolculuk öncesi iyi bir hazırlık yapması gerekiyor. Doç. Dr. Müjdat Kara, hem Tip 1 diyabet hem de insülin kullanan Tip 2 diyabet hastalarının seyahate çıkmadan önce ve seyahat esnasında dikkat etmeleri gerekenleri şöyle anlatıyor:
“Yanınızda seyahat süresince kullanmanız gereken miktarda hatta yedek ilaç almanız, kan şekeri ölçüm cihazı ve temel ilk yardım malzemelerini yanınızda bulundurmanız, ihtiyaç durumunda irtibata geçilecek kişilerin ve takibinizi yapan doktorun iletişim bilgilerini üzerinizde taşımanız, diyabetli olduğunuzu belirten kimlik kartı/bileklik benzeri belirteçler bulundurmanız, havaalanı gibi yerlerdeki kontrol noktalarında insülin iğnesi taşımanız gerektiğini beyan eden ve doktor tarafından onaylı bir belge bulundurmanız rahat ve sağlıklı bir seyahat geçirmeniz için büyük önem taşımaktadır.”
