BES’te yeni dönem 1 Temmuz’da başlıyor. Milyonlarca çalışanı ilgilendiren Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili yapılacak yeni düzenleme ile belirli hallerde/koşullarda kısmi ödeme alınabilecek. İşte detaylar…
Mevcut durumda isteyen herkes BES’ten çıkabiliyor. Günümüzde çalışanların yüzde 75’i BES’ten çıkmış durumda. Nakit ihtiyacı, evlilik, askerlik gibi durumlardan ötürü birçok kişi BES’ten ayrılıyor. Bu nedenle hükümet sistemden tamamen çıkmadan belirli hallerde birikimlerin bir kısmının çekilmesine yönelik yeni düzenlemeler yaptı. Bu düzenlemelerin çoğu 1 Temmuz itibarıyla yürürlüğe girecek.
Sosyal Güvenlik Uzmanı ve Türkiye gazetesi yazarı İsa Karakaş, BES’te yeni dönemin detaylarını anlattı. Yeni sistemin avantajları neler olacak? Hangi hallerde kısmi ödeme alınacak? Karakaş’ın bugünkü köşesinde ilgili bölümler şöyle:
BES avantajlı hale geliyor mu?
Son düzenlemelerle birlikte Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili dikkate çeken avantajlar; kısmi çekiş hakkı, temlik hakkı, %25 yerine %30 oranında devlet katkısı, 45 yaş üstü vatandaşların otomatik katılım sistemine dahil olma hakkı ve toplu katkı payı ödemesi yapan katılımcılara yıllara sari devlet katkısı verilmesi avantajlarının sağlanmasıdır.
BES’te hangi hallerde kısmi ödeme alınabilecek?
Yeni BES yönetmeliğinde evlilik, konut alımı, eğitim ve olağanüstü hallerde sistemden kısmen ödemeye cevaz verilmesi öngörülmüştür. Kısmen ödeme hakkını en az 5 yıl kullanmamış bir katılımcı, bu süre içinde, başvuru tarihi itibarıyla geçerli olan aylık brüt asgari ücret tutarının en az 5 katı kadar katkı payı ödediği sözleşmesinden, mezkür yönetmelikte belirlenen hal ve şartlarda birikiminin %50’sine kadar olan tutarın kısmen ödenmesi için ilgili BES şirketine müracaat edebilecektir.
Diğer yandan katılımcı, kısmen ödeme alma hakkını, kısmen ödeme tarihinden itibaren 3 yıl içinde; emeklilik, vefat veya maluliyet halleri hariç, kısmen ödemeye konu sözleşmesini sistemden çıkış işlemi ile sonlandırmayacağına dair taahhüt vermek şartıyla kullanabilecektir. Bu kapsamda yapılacak başvurularda ise bu süre 4 yıl olarak uygulanacaktır.
Doğal afet halinde
Genel hayata etkili afet ilan edilen bölgelerde, afetten zarar gören katılımcılar, doğal afetin meydana geldiği tarihi müteakip 6 ay içinde kısmen ödeme başvurusunda bulunabilecektir. Bu kapsamda katılımcı bazında bir defaya mahsus ve doğal afetin meydana geldiği tarihten önceki en son hesaplanan birikim tutarının %50’si ile sınırlı olmak üzere kısmen ödeme hakkı kullanılabilecektir.
BES’te evlilik veya konut alımı halinde kısmen ödeme hakkı var mı?
En az 5 yıl yürürlükte olan bir sözleşmesi bulunan katılımcı, konut alımı veya evlenme hallerinde bu sözleşmesinden kısmen ödeme başvurusunda bulunabilecektir. Burada sayılan hallerin her birinden, katılımcı bazında bir defaya mahsus olmak üzere kısmen ödeme hakkı kullanılabilecektir. Konut alımı için kısmen ödeme hakkından faydalanan katılımcı, başvuru tarihinden 2 ay öncesine kadar veya kısmen ödeme tarihinden itibaren iki ay içinde aldığı konutun, kendi adına en az %50 sahiplik payını gösteren kat mülkiyeti veya kat irtifakı kurulmuş tapu belgesinin bir nüshasını şirkete ibraz etmek zorundadır. Evlilik için kısmen ödeme hakkından faydalanan katılımcı, başvuru tarihinden önceki iki ay içinde veya kısmen ödeme tarihinden itibaren 2 ay içinde evlendiğini gösteren e-Devlet üzerinden alınmış nüfus kayıt örneğinin bir nüshasını şirkete ibraz edecektir.
Eğitim halinde kısmen ödeme alma hakkı var mı?
En az 5 yıl yürürlükte olan bir sözleşmesi bulunan katılımcı, başvuru tarihinde 21 yaşını aşmamış olmak şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren üniversitelerin herhangi bir örgün eğitim lisans programına kayıtlı olması halinde bu sözleşmesinden bir defaya mahsus olmak üzere kısmen ödeme başvurusunda bulunabilecektir. Bu madde kapsamında kısmen ödeme hakkı, katılımcı bazında bir defaya mahsus kullanılabilecektir.
Kısmen başvuru nasıl yapılabilecek?
Yukarıda açıkladığımız kısmen başvuruya imkan veren durumlardan birinin bulunması halinde dileyen katılımcı, BES şirketlerinin internet sayfalarında bulunan matbu “Kısmen Ödeme Talep Formu ve Taahhütname” ile 1 Temmuz 2024 tarihinden itibaren başvuruda bulunabilecektir. Öngörülen şartların bulunması halinde BES şirketi ödemeyi yapacaktır.
