Otizm (OSB), down sendromu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) ve öğrenme güçlüklerine Yoga Terapi uygulamalarının faydaları neler?
Down sendromu, otizm spektrum bozukluğu, dikkat eksikliği ve özgül öğrenme yetersizliği gibi özel ihtiyaçları olan çocuklara yoga ve duyu bütünleme terapileriyle destek sağlanıyor. Yogaterapist Serap Korkmaz, yoga terapinin çocukların fiziksel ve zihinsel gelişimlerini desteklerken, onların hayata daha kolay adapte olmalarına katkıda bulunduğunu söyledi.
Özel çocukların, yoga terapi ve duyu bütünleme terapileri sayesinde uzun süre oturma alışkanlığı kazandığını ve düzenli nefes almayı öğrenerek taklit ve sözel dil becerilerini geliştirdiğini belirten Kokrmaz, “Böylece çocuklar diğer terapilere daha kolay adapte olabiliyor ve edindikleri becerileri farklı ortamlarda uygulama imkanı buluyor” Dedi.
Uzman Korkmaz, bu terapilerin çocukların hayata katılımlarını ve vücut farkındalıklarını artırmada çok faydalı olduğunu belirterek, “Otizmli çocuklarda sıkça rastlanan yemek yeme problemleri, duyu bütünleme terapisiyle çözülüyor; çocuklar çiğneme becerisi kazanıyor ve bu alışkanlıkları günlük hayatlarına yansıtıyor.” şeklinde konuştu.
Dikkat Eksikliği ve Hiperativite Bozukluğu’na Yoga terapi
Yogaterapi ile çocukların eğlenerek öğrendiğini ve bu şekilde terapiden mutlu ayrıldığını ifade eden Korkmaz, verilen eğitimin çocukların akademik başarılarını da olumlu etkilediğini söyledi. Otizm, Down sendromu ve Serebral Palsi gibi gelişimsel bozuklukları olan çocuklar düzenli olarak yoga yapmaktan faydalanabileceklerine dikkat çeken Korkmaz, öğrenme güçlüğü, Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) olan çocukların da yoga derslerine katılmaları gerektiğini vurguladı.
Yoga Vücut Farkındalığını Geliştirir
Korkmaz, fiziksel büyümelerini etkileyen bozuklukları olan çocuklar için yoganın, vücut farkındalığını artırmaya yardımcı olduğunu kaydederek şöyle devam etti:
“Çocuklar için yoga derslerine küçük yaşlardan itibaren başlanabilir ve birçok kişi, bebeklerin ve yürümeye başlayan çocukların bile yoganın sağlayabileceği beden farkındalığından faydalanabileceğine inanır. Dikkat eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) ve diğer öğrenme güçlükleri olan çocuklar da düzenli olarak yoga yapmanın sağladığı gelişmiş konsantrasyondan faydalanabilirler. Konsantrasyonunuzun arttığına dair belirtileri görmeniz biraz zaman alabilir ancak tüm bu egzersizler öğrenme güçlüğü çeken çocuklar için önemlidir.”
Her büyüyen çocuğun özel ihtiyaçları olsun ya da olmasın egzersiz yapması gerektiğini savunan Korkmaz, yüzme veya düşük etkili aerobik gibi bazı aktivitelerin bazı çocuklara fayda sağlayabilirken, yoganın bu aktiviteler kadar riskli olmadığını söyledi.
Korkmaz, “Çoğu çocuk yogadan faydalanabilirken, Serebral Palsi gibi bazı rahatsızlıkları olan çocukların daha yavaş bir tempoda hareket etmesi gerekebilir ve yoganın daha zorlayıcı kısımlarının yasak olabileceği.” uyarısında bulundu.
Araştırmalar ne diyor?
- 2018 yılında yapılan bir çalışma; yoga egzersizlerinin Down sendromlu bireylerde fiziksel fonksiyon üzerindeki potansiyel faydalarını gösteriyor. Bulgular, yoganın bir egzersiz programı olarak kullanılmasının, Down sendromlu yetişkinlerin rehabilitasyonunu artırmak için uygulanabilir ve faydalı olduğunu göstermektedir.[1]
- Yoga terapi uygulamalarının otizmli çocuklar için terapötik olabileceğini gösteren giderek artan kanıtlar var.[2]
- 5 ila 8 yaş aralığındaki 210 çocuk üzerinde yapılan bilimsel bir çalışmada ise yoganın terapi olarak kullanılmasının ve meditasyonun, özellikle başlangıçta daha yoğun semptomlar yaşayan çocuklarda DEHB semptomlarını iyileştirdiği sonucuna varmış durumda.[3]
- 2020 yılında yapılan bir araştırmada ise yoganın beyin fonksiyonlarını iyileştirdiği, beyin aktivitesini yükselttiği ve ayrıca kendini uyarıcı ve tekrarlayan davranışlar ile dikkat ve duygu düzenlemesi gibi kendi kendini düzenleyici mekanizmaların geri kazanılmasına yardımcı olduğu sonucuna varıldı.[4]
Otizmli çocuklar için yoga terapisinin faydaları
1- Yoga terapisi öz düzenlemeyi teşvik eder
Otizmli çocuklar, hem dış hem de iç uyaranları kullanma ve bunlara yanıt verme yeteneğimizi ifade eden öz düzenleme veya duyusal bütünleşme konusunda zorluklar yaşama eğilimindedir. Bunun bir çocuğun ruh hali ve davranışı üzerinde olumsuz etkileri vardır. Yoga bu konuda yardımcı olabilir, çünkü çalışmalar yoga pozları ve nefes egzersizlerinin birleşiminin öz düzenlemeyi ve başa çıkma becerilerini geliştirdiğini, ruh hali ve davranış sorunlarını azalttığını göstermektedir.
2- Yoga terapisi dengeyi iyileştirir
Otizmli çocuklar genellikle sınırlı vücut farkındalığı nedeniyle denge ve denge sorunları yaşarlar. Yoga, çocukları vücut parçaları ve yapılandırılmış hareketlerle tanıştırdığı için bu sorunu gidermede etkilidir. Yoga terapisi, bu çocukların özellikle pozlar hem proprioseptif (eklemlere ve kaslara girdi) hem de vestibüler (vestibüler sisteme girdi) aktiviteleri içerdiğinde daha fazla vücut farkındalığı ve kontrolü duygusu geliştirmelerine yardımcı olur. Bu özellikler aslında çoğu yoga aktivitesinin tipik özellikleridir.
3- Yoga terapi, kaba motor becerilerini geliştirir
Bozulmuş motor gelişimi ve taklit davranışlarındaki zorluklar genellikle otizm spektrum bozukluklarıyla ilişkilendirilir. Bu, motor becerileri gelişimin tüm alanlarında rol oynadığı için diğer sosyal ve davranışsal beceriler üzerinde kademeli bir etkiye sahip olabilir. Yoga, otizmli çocukların yaratıcı yoga seanslarında hareket kalıplarını taklit etmeyi daha kolay bulmaları nedeniyle bu senaryoda da etkili bir terapötik araç olabilir. Physical Therapy dergisinde yayınlanan yakın tarihli bir çalışma, yoganın otizmli çocuklarda hem kaba motor becerilerini hem de taklit davranışını geliştirebileceğini öne sürüyor.
4- Yoga terapi, kaygı ve stres seviyelerini azaltır
Bozulmuş duyusal bütünleşme nedeniyle, otizmli çocuklar genellikle yüksek düzeyde stres ve kaygı yaşarlar. Yoga, stresi ve kaygıyı azaltmada etkili olmasıyla yaygın olarak tanınır ve genellikle yaygın kaygı, kronik stres ve depresif bozukluklar için psikolojik tedavi programlarına entegre edilir. Yogadaki nefes egzersizleri ve farkındalık temelli egzersizler de otizmli çocuklarda sakinleştirici bir etkiye sahip olabilir ve stres tepkilerini önemli ölçüde iyileştirebilir.
5- Duyguların ifade edilmesine yardımcı olur
Otizmli çocuklar duygularını ifade etmekte ve bunlara yanıt vermekte zorluk çekebilir ve bu da çöküntülere veya istenmeyen davranışlara yol açabilir. Yoga terapisi çocuklara zor duygularını yapıcı bir şekilde ve güvenli bir alanda, sonuçlarından korkmadan ifade etmeleri için bir çıkış yolu sağlar. Bazı pozlar ve nefes egzersizleri kaygı ve öfke gibi olumsuz duyguların yoğunluğunu da azaltabilir.
6- Özgüveni ve özsaygıyı geliştirir
Özsaygı ve özgüven, en iyi koşullarda bile çocuklar için sorunlu olabilir, ancak otistik çocuklar için daha da zordur. Ağaç pozu ve savaşçı pozları gibi denge ve ayakta durma pozları sadece eğlenceli olmakla kalmaz, aynı zamanda güçlendirici olabilir ve özgüven oluşturmaya yardımcı olabilir. Otizmli çocuklarla çalışan yetenekli bir yoga terapisti, pozları çocuğun yeteneklerine uyacak şekilde sezgisel olarak değiştirebilir ve uyarlayabilir. Bu, bir çocuğun başarılı olmasını ve bir başarı duygusu hissetmesini kolaylaştırabilir.
7- Yoga terapisi disiplini korur
Otizm için yoga terapisi, özel ihtiyaçları olan çocuklara uyum sağlamak için çok daha esnek olsa da, yine de oldukça disiplinli bir yapı izler. Seanslar genellikle belirli saatlerde, belirli bir yerde ve aynı eğitmenle yapılır. Bu rutin duygusu, otistik çocuklar ani değişiklikler ve rutin eksikliğini bunaltıcı bulabildiklerinden faydalıdır. Yoganın günlük rutini, çocuğunuzun refah duygusunu ve davranışını büyük ölçüde iyileştirebilecek güven, istikrar ve düzen oluşturmaya yardımcı olur.
8- Yoga terapi sosyal iletişimi teşvik eder
Yoganın motor becerileri ve taklidi geliştirmedeki faydalarına daha önce değinmiştik, ancak bunun iletişim becerileri üzerinde doğrudan bir etkisi de vardır. Sonuçta, her iki beceri de iletişimde doğrudan rol oynar. Yoga terapisinde, yalnızca pozları ve nefes egzersizlerini öğrenmek beceri gelişimine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda öğrenme sürecinin kendisi odaklanmayı ve dikkati güçlendirmeye yardımcı olur. International Journal of Yoga’da yayınlanan bir araştırma, yoganın sosyal-iletişimsel davranışlar, göz teması ve sözel olmayan ve alıcı iletişim becerilerini geliştirmek için bir araç olarak kullanılabileceğini öne sürüyor.
Her çocuğun benzersiz olduğunu ve yogaya farklı tepki vereceğini unutmayın. Sabırlı olun ve çocuğunuzu hoşlanmadığı bir hareketi öğrenmeye veya uygulamaya zorlamayın.
Kaynaklar:
- Y Salem, H Liu, A Young, M Tolbert, A Elokda, C Holmes, Effects of yoga exercise program on physical function in young children with Down syndrome. (2018), Dev Med Child Neurol, 60: 32-32. https://doi.org/10.1111/dmcn.47_14017
- Radhakrishna S, Nagarathna R, Nagendra HR. Integrated approach to yoga therapy and autism spectrum disorders. J Ayurveda Integr Med. 2010 Apr;1(2):120-4. doi: 10.4103/0975-9476.65089. PMID: 21836799; PMCID: PMC3151379. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3151379/
- Gonzalez NA, Sakhamuri N, Athiyaman S, Randhi B, Gutlapalli SD, Pu J, Zaidi MF, Patel M, Atluri LM, Arcia Franchini AP. A Systematic Review of Yoga and Meditation for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder in Children. Cureus. 2023 Mar 14;15(3):e36143. doi: 10.7759/cureus.36143. PMID: 37065343; PMCID: PMC10101238. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC10101238/
- Soccalingam, A., Ramanathan, M., & Bhavanani, A. B. (2020). Yoga Therapy on Cognitive Function in Neurodevelopmental Disorders. In T. Wadhera & D. Kakkar (Eds.), Interdisciplinary Approaches to Altering Neurodevelopmental Disorders (pp. 143-160). IGI Global Scientific Publishing. https://doi.org/10.4018/978-1-7998-3069-6.ch009
