Diş çürükleri, yalnızca ağız sağlığını değil, genel sağlık durumunu da olumsuz etkileyebilir. Tedavi edilmediği takdirde enfeksiyon çene kemiğine yayılabilir, hatta kan dolaşımına karışarak vücudun farklı bölgelerinde sağlık sorunlarına yol açabilir.
Üsküdar Diş Hastanesi Endodonti Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Anıl Özgün Karatekin, diş çürüklerinin ilerleyişi ve neden olduğu sağlık problemleri hakkında açıklamalarda bulundu.
Tedavi Edilmeyen Çürükler Enfeksiyonun Yayılmasına Yol Açıyor
Diş çürükleri belirli aşamalar halinde ilerler:
- Başlangıç aşaması – Diş minesinde demineralizasyon oluşur, beyaz lekeler belirir. Bu aşamada genellikle ağrı olmaz ve çürük geri döndürülebilir.
- Dentin tabakasına yayılma – Hassasiyet başlar, özellikle sıcak, soğuk ve tatlı gıdalara karşı duyarlılık oluşur.
- Diş pulpasına ulaşma – Şiddetli ağrı ve enfeksiyon gelişebilir, pulpitis ve apseler ortaya çıkabilir.
- Çene kemiğine yayılma – En ileri aşamada enfeksiyon çene kemiğine ulaşarak sistemik sağlık problemlerine neden olabilir.
Çürüklerin İlerlemesine Sebep Olan Faktörler
Diş çürüğünün hızla ilerlemesine neden olabilecek bazı faktörler şunlardır:
- Şekerli ve asitli gıdalar – Bakterilerin çoğalmasını ve asit üretimini tetikleyerek diş minesini zayıflatır.
- Düşük tükürük akışı – Tükürük asitleri nötralize eder ve dişleri korur. Yetersiz tükürük üretimi çürüğün hızlanmasına sebep olabilir.
- Genetik yatkınlık – Bazı bireyler çürüğe daha yatkın olabilir, bu durum diş yapısı ve tükürük bileşimi ile bağlantılıdır.
- Yetersiz ağız hijyeni – Dişlerin düzenli fırçalanmaması, diş ipi kullanımının ihmal edilmesi çürüklerin ilerlemesine zemin hazırlar.
Diş Çürükleri Sosyal ve Psikolojik Sorunlara Yol Açabilir
Diş kaybı, çene kemiği erimesi ve enfeksiyonlar yalnızca sağlık açısından değil, psikolojik ve sosyal açıdan da bireyleri etkileyebilir. Özellikle çocuklarda:
- Çiğneme zorlukları ve beslenme yetersizlikleri görülebilir.
- Konuşma bozuklukları gelişebilir.
- Estetik kaygılar, özgüven kaybına ve sosyal izolasyona neden olabilir.
Kan Yoluyla Yayılabilen Bakteriler Genel Sağlığı Tehdit Ediyor
Ağız, vücudun dış ortamla en fazla temas eden bölgelerinden biridir. Tedavi edilmeyen diş çürükleri kan dolaşımına karışarak ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Örneğin:
- Kalp rahatsızlıkları – Diş çürükleri kaynaklı enfeksiyonlar endokardit gibi hastalıklara neden olabilir.
- Diyabet – Periodontal hastalıklar, diyabetin kontrolünü zorlaştırarak hastalığın ilerlemesine neden olabilir.
- Hamilelik riskleri – Diş enfeksiyonları, erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek riskini artırabilir.
- Nörolojik bozukluklar – Araştırmalar, ağız sağlığı ile Alzheimer ve demans arasındaki bağlantıyı göstermektedir.
Genel Sağlık İçin Düzenli Ağız Bakımı Şart!
Diş çürüklerinin önüne geçebilmek için şu önlemler alınmalıdır:
- Yılda en az iki kez diş hekimi kontrolü yapılmalıdır.
- Dişler günde iki kez fırçalanmalı ve diş ipi kullanılmalıdır.
- Şekerli ve asitli yiyeceklerden kaçınılmalı, bol su tüketilmelidir.
- Florlü diş macunu ve ağız gargaraları kullanılmalıdır.
- Sigara ve alkol tüketimi sınırlandırılmalıdır.
Düzenli ağız bakım alışkanlıkları sayesinde diş çürüklerinin ilerlemesi önlenebilir ve genel sağlık korunabilir.
Kaynaklar:
- Campus, Guglielmo, et al. “Prevention and Management of Dental Erosion and Decay.” BMC Oral Health, vol. 24, 2024, https://bmcoralhealth.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12903-024-04257-y.
- Dimopoulou, Maria, et al. “Nutritional Factors Associated with Dental Caries Across the Lifespan: A Review.” Applied Sciences, vol. 13, no. 24, 2023, https://www.mdpi.com/2076-3417/13/24/13254.
- World Health Organization. Diet and Oral Health: Factsheet on Oral Health and Sugars. 2018, https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/345149/WHO-EURO-2018-3298-43057-60255-eng.pdf.
