- Üveit nedir ve nasıl ortaya çıkar?
- Üveit hastalığının en yaygın belirtileri nelerdir?
- Üveitin en sık görülen tipi hangisidir?
- Uveanın yapısal bileşenleri nelerdir?
- Üveit anatomik yerleşime göre nasıl sınıflandırılır?
- Üveitin yol açtığı görme kaybı riski hangi durumlarda artar?
- Üveitin olası nedenleri nelerdir?
- Tedavi sürecinde hangi yöntemler uygulanmaktadır?
- Üveit vakaları hangi yaş gruplarında daha sık görülür?
Üveit hastalığı nedir?
Üveit, gözün içinde “uvea” olarak adlandırılan orta tabakanın iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Genellikle aniden başlayan bu hastalık; göz kızarıklığı, ağrı ve bulanık görme gibi belirtilerle seyreder. İltihap, gözdeki tüm dokuları etkileyerek geç müdahale durumunda ciddi görme kayıplarına yol açabilir. Memorial Kayseri Hastanesi Göz Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Mustafa Ataş, üveitin erken tanısının ve tedaviye hızla başlanmasının büyük önem taşıdığını ifade etti.
Vaka sayısındaki artış
Bir veya iki gözü etkileyebilen üveit, her yaştan insanda görmekle birlikte yaygın olarak 20-60 yaşları arasında ortaya çıkıyor. Araştırmalar, bu sorunun 100.000 kişiden 38 kişiyi etkilediğini ortaya koyuyor. Dünya genelinde her yıl yaklaşık 4 milyon yeni vaka tespit edilirken, ABD’de her yıl 30.000 kişinin üveit nedeniyle görme yetisini kaybettiği tahmin ediliyor. Yetişkinlerde daha sık görülse de çocuk vakaları %2 ila %20 oranlarında rapor edilmektedir.
Uveanın yapısı
Uvea, gözün sklera (beyaz kısmı) ile retina (ışığa duyarlı tabaka) arasındaki orta tabakadır. Uveanın üç bölümü bulunur:
- İris (gözün renkli kısmı)
- Siliyer cisim (merceğin odaklanmasına yardımcı olan bölüm)
- Koroid (gözü besleyen damar tabakası)
İltihabın yeri ve sınıflama
Üveit tanı ve tedavi sürecinin belirlenmesinde iltihabın gözde hangi bölgede bulunduğu önemli rol oynar. Anatomik yerleşimine göre üveit şu şekilde sınıflandırılır:
- Ön üveit: Gözün ön tarafını (kornea ile iris arasında) ve siliyer cismi etkiler. Aynı zamanda iritis olarak da adlandırılır.
- Ara üveit: Merceğin hemen arkasındaki retina ve kan damarları ile gözün ortasındaki jeli etkiler.
- Posterior üveit: Gözün arkasındaki retina veya koroid tabakayı etkiler.
- Panüveit: Gözün önünden arkasına kadar uveanın tüm katmanlarını kapsar.
Üveitin en çok görülen 7 belirtisi
Üveit belirtileri, hastalığın etkilediği bölgeye göre değişiklik gösterir. En yaygın olanı anterior üveittir ve belirtileri aşağıdaki gibidir:
- Göz ağrısı
- Kırmızı göz
- Bulanık görme
- Işık hassasiyeti (fotofobi)
- Konjonktivada şişlik
- Göz bebeği şeklinde düzensizlik
- Hipopiyon: Gözünüzün ön kısmının alt bölgesinde beyaz sıvı birikimi
Üveitin nedenleri
Üveit, enfeksiyon, yaralanma, otoimmün veya inflamatuar durumlar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Yapılan araştırmaların %50–%70’inde ise net neden belirlenememektedir. Erken teşhis ve tedavi, bu hastalığın yol açabileceği ciddi görme kayıplarının önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bilinen en olası nedenler şu şekildedir:
- Enfeksiyonlar:
- Virüsler: Herpes simpleks virüsü (HSV), varisella-zoster virüsü (suçiçeği ve zonaya neden olur) ve sitomegalovirüs (CMV)
- Bakteriler: Sifiliz ve tüberküloz
- Mantarlar: Candida (kandidiyaz) ve Aspergillus (aspergilloz)
- Parazitler: Enfekte kedi kumu (toksoplazmoz) veya enfekte köpeklerden (toksokariazis) bulaşabilir.
- Sistemik nedenler: Bağışıklık sistemi problemleri ve otoimmün yanıtlar
- Yaralanmalar: Göz travmaları
- İlaçlar: Bazı ilaçların yan etkileri
Enfeksiyona bağlı üveit genellikle tek gözü etkilerken, diğer nedenler her iki gözü de etkileyebilmektedir.
Üveit tedavi yöntemleri
Üveit tedavisinde asıl amaç, iltihabı kontrol altına almak ve altta yatan nedeni ortadan kaldırmaktır. Tedavi süreci, üveitin tipine, yerleşim yerine ve şiddetine göre değişkenlik gösterir. Ana tedavi yöntemleri:
Steroid tedavisi:
- Göz damlaları: Genellikle gözün ön tarafını etkileyen üveit vakalarında kullanılır.
- Enjeksiyonlar ve tabletler: Gözün orta ve arka kesimlerini etkileyen vakalarda tercih edilir.
Ek tedaviler:
- Ağrı kesiciler
- İmmün sistemi baskılayıcı ajanlar (antimetabolitler ve biyolojik tedaviler)
Tedavi devam ettiği sürece ek semptomların hafifletilmesi için yardımcı göz damlaları da uygulanabilir.
Kaynaklar:
- Uveitis – StatPearls – NCBI Bookshelf
- Current Research – Uveitis.org | OIUF
- Treatment of Uveitis – EyeWiki
- Uveitis: Current and Emerging Diagnostics and Treatments
