Gezegenimizdeki tüm yaşamı tehdit eden plastik kirliliğine karşı tarihi bir adım atılması için son viraja girildi. WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı), 5-14 Ağustos tarihleri arasında Cenevre’de gerçekleşecek olan küresel plastik anlaşmasının nihai müzakereleri (INC-5.2) öncesinde dünya liderlerine seslendi. Vakıf, krize son verecek güçlü ve hukuken bağlayıcı bir küresel anlaşmanın hayata geçirilmesi için acil eylem çağrısında bulundu.
WWF, birkaç ülkenin direnişi nedeniyle sürecin tıkanma riskine karşı uyarırken, WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ise plastik kirliliğinin geldiği korkutucu boyuta dikkat çekti. WWF’in Birmingham Üniversitesi ile yürüttüğü yeni bir araştırma, mikro ve nano plastiklerin kanser ve kısırlık gibi ciddi sağlık sorunları riskini artırabileceğini ortaya koyuyor.
🔎 Küresel plastik anlaşması hakkında en çok merak edilenler
- WWF’in Cenevre’deki müzakerelerden temel beklentisi nedir?
WWF, en zararlı plastik ürünlerin ve kimyasalların küresel düzeyde yasaklanmasını içeren, hukuken bağlayıcı, güçlü ve yaptırımı olan bir anlaşmanın kabul edilmesini bekliyor. - Plastik kirliliğinin insan sağlığına etkileri nelerdir?
WWF’in yeni raporuna göre mikro ve nano plastikler; endokrin sistem bozuklukları, hormon bağlantılı kanserler, üreme sorunları ve kronik solunum hastalıkları gibi birçok ciddi sağlık sorunuyla ilişkilendiriliyor. - Anlaşmanın önündeki en büyük engel nedir ve WWF ne öneriyor?
En büyük engel, petrol üreten birkaç ülkenin anlaşmayı sabote etme girişimidir. WWF, bu direnişi aşmak için anlaşmanın oybirliği yerine nitelikli çoğunluk oyu ile kabul edilmesi gibi yerleşik BM usullerinin uygulanmasını öneriyor.
📌 Öne çıkanlar
- WWF, Cenevre’de bir araya gelecek hükümetlere “güçlü ve hukuken bağlayıcı bir küresel plastik anlaşması” çağrısında bulundu.
- Yeni bir rapor, mikroplastiklerin kanser ve kısırlık gibi ciddi sağlık risklerini artırabileceğini vurguluyor.
- Petrol üreten birkaç ülkenin direnişi, anlaşmanın ilerlemesini engelliyor.
- WWF, anlaşmanın oybirliği yerine çoğunluk oyu ile kabul edilmesini öneriyor.
- WWF-Türkiye, herkesi küresel bir anlaşma talep eden imza kampanyasına destek olmaya davet ediyor.
🔬 Yeni rapor: Mikroplastikler kanser ve kısırlık riskini artırıyor
WWF’in Birmingham Üniversitesi iş birliğiyle hazırladığı “Plastikler, Sağlık ve Tek Gezegen” başlıklı raporu, plastik kirliliğinin insan sağlığı üzerindeki potansiyel tehlikelerini gözler önüne seriyor. Yaklaşık 200 bilimsel çalışmayı inceleyen rapora göre, mikro ve nano plastikler ile bunlara eşlik eden toksik kimyasallar, hormon sistemini bozan hastalıklardan kansere, kısırlıktan solunum yolu rahatsızlıklarına kadar birçok ciddi sağlık sorunuyla ilişkilendiriliyor.
Birmingham Üniversitesi’nden Profesör Dr. Stefan Krause, kesin kanıtlar beklenmeden “ihtiyat ilkesi” gereği hemen harekete geçilmesi gerektiğini vurguladı. Krause, “En önemli örneklerden biri, ülkelerin bilimsel veriler tam olarak netleşmeden önce kararlı adımlar attığı 1987 Montreal Protokolü’dür. Bu sayede milyonlarca cilt kanseri vakası önlendi ve ozon tabakasının iyileşmesi sağlandı,” diyerek bu anlaşmanın örnek alınması gerektiğini belirtti.
🗳️ Sabotaj riski ve çoğunluk oyu önerisi
Anlaşmanın önündeki en büyük engellerden biri, süreci baltalamak isteyen petrol üreten birkaç ülkenin direnişi. Bu ülkeler, uzlaşıyı bir anlaşma zemini oluşturmak yerine süreci yavaşlatmak ve sabote etmek için kullanıyor. WWF, bu tür kötü niyetli engellemelerin aşılması için meşru ve yerleşik BM usullerine başvurulması gerektiğine dikkat çekiyor. Öneri, anlaşmanın oybirliği (konsensüs) yerine, nitelikli çoğunluk oyu kullanılarak kabul edilmesi. Bu yöntemin daha önce İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi gibi tarihi anlaşmalarda da kullanıldığı belirtiliyor.
WWF Küresel Plastik Politikaları Sorumlusu Zaynab Sadan süreci şu sözlerle değerlendirdi: “Değişken siyasi dengelerin hüküm sürdüğü günümüzde, müzakereler adeta bıçak sırtında ilerliyor. Petrol üreten ülkeler uzlaşıyı süreci baltalamak ve sabote etmek için kullanıyor. Ancak uzlaşının olmaması, sürecin tıkanması anlamına gelmek zorunda değil. Artık iddialı çoğunluk, oylama yoluyla ya da çoğunluk koalisyonu kurarak kendi yolunu çizmelidir.”
🗣️ WWF-Türkiye: “Bu son şansımız olabilir”
WWF-Türkiye Plastik Projeleri Müdürü Tolga Yücel, insanlığın bir kırılma noktasında olduğunu belirtti. “Plastik atıklar doğamızı boğuyor, suyumuzu ve gıdamızı kirletiyor, havamızı zehirliyor. Plastik üretimi son iki yılda iki katına çıktı ve bu gidişatı durdurabiliriz,” diyen Yücel, Küresel Plastik Anlaşması’nın bu krizden çıkış için büyük bir fırsat ve son şans olabileceğini vurguladı. Yücel, “Dünya liderlerinin bu dönüm noktasında kritik bir karar vermesi gerekiyor: Ya dünyamız plastikle boğulmaya devam edecek ya da plastik kirliliğinden kurtulmuş bir geleceğe adım atılacak,” dedi.
Yücel ayrıca, tüm vatandaşları WWF-Türkiye’nin gezegenimizi plastik kirliliğinden kurtarmak amacıyla başlattığı ve güçlü bir küresel anlaşma talep eden imza kampanyasına destek olmaya davet etti.
🌐 Bunlar da ilginizi çekebilir:
- İnsan beyninde biriken plastik miktarı 8 yıl öncesine kıyasla yüzde 50 arttı!
- Gazlı içecek ürünlerinde gizli tehlike: 6 tür plastik tespit edildi!
- 22 Nisan Dünya Günü 2024 teması: Gezegen Plastiklere Karşı
- Plastik poşet fiyatı zamlandı: 1 Ocak 2025’ten itibaren geçerli
🔗 Kaynaklar:
- The World is Watching and Waiting for a Strong Global Treaty to End Plastic Pollution | Press Releases | WWF
- UN Environment Programme – Intergovernmental negotiating committee on plastic pollution
- Global plastic pollution treaty essential to tackle growing health risks to all life on earth – University of Birmingham
