Güneş Sistemi’ndeki en çok ilgi çeken gök cisimlerinden cüce gezegen Ceres’te su buharı gözlemlendiği bildirildi.
Avrupa Uzay Ajansı (ESA) idaresindeki Herschel Kızılötesi Uzay Teleskobu’nun verilerini inceleyen bilim insanları, Güneş’e 419 milyon kilometre uzaklıktaki buz kaplı Ceres’in yüzeyindeki gayzerlerden düzenli olarak fışkıran suyun sebep olduğu buhar bulutlarını tespit etti.
[quote]950 kilometrelik çapıyla Ay’ın üçte birinden biraz daha küçük olan Ceres, buna rağmen Mars ve Jüpiter arasındaki asteroit kuşağının en büyük objesi olarak dikkat çekiyor.[/quote]
Cüce Gezegen Ceres’te tatlı su kaynağı
Bilim dergisi Nature’da yayınlanan araştırma sonuçlarına göre, cüce gezegen Ceres’teki iki bölgeden uzaya buhar bulutu çıkışı olduğunu belirleyen gökbilimciler, buzdan gayzerlerden püsküren bu bulutların, gezegende suyun varlığına dair ilk kesin kanıt olduğunu bildirdi.
[quote]İspanya’da ESA bünyesinde yürütülen araştırmanın başındaki isim Michael Küppers, ESA’ya ait Herschel Uzay Gözlemevi yardımıyla yapılan keşfe ilişkin yaptığı açıklamada, “Bu, Ceres ve genelde de Asteroit Kuşağı’nda su bulunduğuna ilişkin yapılan ilk saptamadır, ilk kez Ceres üzerinde su buharı olduğu kesinlik kazandı. Bu bize cüce gezegen Ceres’in buzlu bir yüzeyi ve atmosferi olduğunu kanıtlıyor” dedi. Küppers ve arkadaşları, Ceres’in kayadan oluşmuş çekirdeğini saran kalın buz katmanı eritildiğinde, dünyadaki toplam tatlı su miktarından daha fazlasının elde edilebileceğini belirtiyor.[/quote]
Gezegendeki su buharına Güneş ışınlarının erittiği buz tabakalarının sebep olduğu, yüzeyin altında akışkan su bulunduğu ve bu suyun zaman zaman uzaya püskürdüğü düşünülüyor.
Cüce gezegen Ceres ilk kez 1 Ocak 1801’de İtalyan gök bilimci Giuseppe Piazzi tarafından keşfedilmiş.
Yapılan tanıma bağlı olarak, Güneş Sistemi’nde yer alan bir cüce gezegen veya Asteroit Kuşağı’nın en büyük asteroiti olan Ceres, adını Roma mitolojisinde ziraat tanrıçası Serez’den alıyor.
İlk kez İtalyan rahip ve astronom Giuseppe Piazzi tarafından 1801’de keşfedilen 950 kilometre çapındaki Ceres, güneşe 2,8 gök birimi uzaklıkta bulunuyor (Gök birimi terimi, dünya ile güneş arasındaki ortalama uzaklık olan 150 milyon kilometrelik bir mesafeyi ifade ediyor).Piazzi gördüğü cismi önce kuyruklu yıldız sanmış ve daha sonra yaklaşık 4 yıllık bir dönüş periyodu olan dev bir asteroit olduğu anlaşılmıştı. Asteroitler arasında ilk keşfedilen astreoid olduğu için ‘1 numara’ ile adlandırıldı. Aynı zamanda 50 yıl boyunca da 8. gezegen olarak sınıflandırıldı.
Gözlemler sonucunda şeklinin düşük yerçekimine sahip diğer asteroidler gibi düzensiz değil de küresel olduğu anlaşıldı. Yüzeyinin su buzu ve karbonat, kil gibi çeşitli hidratlı minerallerden oluştuğu tahmin ediliyor.
[quote]Yüzeyinin altında sıvı sudan oluşan bir okyanus olma ihtimali bulunan Ceres’in yüzey sıcaklığının yaklaşık eksi 38 derece olduğu sanılıyor.[/quote]
Ceres’de bir su çözünümü olan hidroksit formunda su bulunduğuna ilişkin 1991’de bir araştırma yayımlanmış ancak bu bulgu daha sonra yapılan araştırmalarda doğrulanamamıştı. Küppers ve arkadaşlarının keşfi sözkonusu bilimsel araştırmayı doğrulamış oldu.
Cüce gezegenin yüzeyini inceleyip haritalandıracak olan NASA aracı Dawn’ın 2015 yılının Mart ya da Nisan aylarında Ceres’e ulaşması bekleniyor.
