Kişinin iletişim kurmasında ve kendini ifade etmesinde önemli bir yeri olan ses sağlığının korunması için uzmanlar önemli tavsiyelerde bulunuyor: Sigara ve alkolden uzak durun, bol su tüketin ve bağırmayın!
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kürşat Yelken, kişinin ses kalitesinin, perdesinin ve şiddetinin benzer yaş, cinsiyet, kültürel geçmiş ve coğrafik yerleşimdeki bireylere göre farklılaşmaya başladığı durumlarda ses bozukluğunun ortaya çıktığını belirtti. Kürşat Yelken, ses sağlığı için aşağıdaki önemli önerilerde bulundu.
1- Gün içerisinde 8 – 10 bardak su tüketin.Yeterince su tüketmediğimizde her organımız gibi ‘ses’ tellerimiz de ihtiyacı olan nemi karşılayamaz. Ses telleri kuru olduğu zaman boğazdaki salgılar kalınlaşır, bu durumda boğaz temizleme ya da öksürme ihtiyacı yaratır. Sabah uyandığınız zaman bir bardak, öğünler sırasında birer bardak, aralarda birer bardak, yatmadan önce bir bardak su içebilirsiniz.
2- Boğaz temizlemekten ve öksürmekten kaçının. Boğaz temizlemek ve öksürmek ‘ses tellerine’ zarar verebilir. Bunun yerine kuvvetlice yutkunabilir ya da ufak miktarlarda sıvı alabilirsiniz. Boğaz temizleme ve öksürük altta yatan başka bir sebepten (reflü gibi) kaynaklanabilir.
3- Gece uykunuzu tam alın. Uykusuzluk ve yorgunluk ‘ses kalitenizi’ olumsuz etkileyecektir.
4- Mentollü/ naneli şeker, sakız vb. tüketiminden kaçının. Bu tip tüketim maddeleri boğazınızın dolayısıyla ses tellerinizin kurumasına yol açar. Bu tüketim maddeleri yerine sıvı tüketebilir ya da boğaz pastili alabilirsiniz.
5- Uzun cümleler kurarak konuşmayın. Kısa cümleler ile konuşmak, nefes desteğini doğru kullanmanızı ve daha rahat konuşmanızı sağlar.
6- Yüksek sesle konuşmaktan kaçının. Bağırmayın, çağırmayın, seslenmeyin! Gürültülü bir ortam (araba/ otobüs içi, alışveriş merkezleri, cadde, konser, parti, restoran, oyun parkı, inşaat alanı, trafik, sınıfa karşı konuşmak vb.) içerisinde bulunmak, başka bir odada bulunan birine seslenmek sesimizi daha yüksek tondan ve perdeden kullanmamıza neden olur. Bunun sonucunda ‘ses telleri’ zarar görür. Topluluk önünde konuşacağınız zaman mikrofon kullanabilirsiniz. Başka bir odada bulunan birine sesleneceğiniz zaman ıslık ya da zil çalmak gibi ses tellerinizi kullanmayacağınız aktivitelerde bulunabilirsiniz.
7- Uzun süre telefonda konuşmayın. Telefonda konuşurken karşı tarafa sesinizi duyurmak için yüksek sesle konuşabilirsiniz. Yüksek sesle konuşmanın ses tellerinize zarar verebileceğini unutmayın.
8- Kuru, dumanlı ve tozlu ortamlarda bulunmaktan kaçının. Bu tip ortamlar boğazınızın kurumasına ve tahriş olmasına sebep olur. Sigara içilmeyen ortamları tercih edin. Klimalı ortamlardan uzak durun. Ortamı nemlendirmek için çeşitli noktalara su dolu kaplar yerleştirebilirsiniz. Tozlu ortamlarda bulunmanız gerekiyorsa maske takabilirsiniz.
9- Yorulduğunuzu hissettiğiniz zaman sesinizi kullanmaktan kaçının. Sesinizi kullanmaya devam ettiğiniz zaman ‘ses tellerinize’ zarar verebileceğinizi unutmayın.
10- Mide ve/veya boğaz reflünüz ile ilgili olarak doktorunuzun verdiği önerilere mutlaka uyun ve reflü yapan yiyecek-içeceklerden kaçının. Reflü ses tellerinizi olumsuz etkileyeceği için ses kaliteniz de etkilenecektir.
11- Sesinizle ilgili 15 günden daha uzun süre sorun yaşıyorsanız en yakın kulak burun boğaz doktoruna başvurun. 15 günden daha uzun süren ‘ses kısıklıklarının’ altında bir sorun yatıyor olabilir.
Doç. Dr. Kürşat Yelken
Ses bozukluklarının tedavisi/terapisi mümkün müdür?
‘Ses bozukluğu yaşandığında öncelikle hekim muayenesi gerekmektedir. Hekim, sizlere tanıda yardımcı olacaktır ve tıbbi tedavi gerektiğinde uygulayacaktır ya da ses terapisi gerektiğinde sizi bir dil ve konuşma terapistine yönlendirecektir. Çünkü bazı ses hastalıklarının önlenmesi, düzelmesi ve yeniden oluşmaması için ‘ses terapi tekniklerini, dil ve konuşma terapistleri uygulamaktadır.
Ses terapisi nedir?
Ses terapisi nedir?Hastalara ‘ses sistemlerini’ kullanarak mümkün olan en iyi sesi nasıl üreteceklerini, zarardan ya da hastalıktan nasıl geri döneceklerini ve nasıl korunacaklarını öğretmeyi amaçlayan ve ses üretim fizyolojisinin’ dengesini teşvik eden, nefes koordinasyonuna yardım eden, ‘ses üretimi’ ve ‘ses tellerinin’ sağlığı için gerekli uygun perde, yükseklik ve ‘ses kalitesini’ sağlamaya yönelik egzersizleri içeren bir programdır. Sese zarar verecek çevresel etkilerin ve davranışların azaltılması ya da yok edilmesi ile birlikte sesin sağlıklı kalması için gerekli kullanım ve bakımın sağlanması için rehabilitasyon programının bir parçası olarak koruyucu bir yaklaşımdır. Hastalığa ve semptomlarına göre, uygulanan terapi teknikleri değişmektedir.
