Marmara Ekonomi Zirvesi’nde video konferansta konuşan Uluslararası Enerji Ajansı Başekonomisti Fatih Birol, yıl sonu petrol fiyatları beklentisinin 60 Dolar olduğunu açıkladı. Destek Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Mergen ise sene sonu dolar kuru beklentisinin 3.10-3.15 seviyesinde olduğunu kaydetti.
Fatih Birol: Petrol sene sonu 60 Dolara çıkar
Emtia ve enerji fiyatlarını değerlendirildiği ilk panelde yayınlanan video mesajında Fatih Birol, enerji ile ilgilenen herkesin kafasında 2 önemli soru olduğunu kaydetti. Bunların “fiyatların nasıl şekilleneceği” ve “çevre ile enerji arasındaki ilişkinin nasıl devam edeceği” yönünde olduğunu kaydeden Birol, “Petrol, doğalgaz ve kömür fiyatları görülmemiş ölçüde düşük. Bunun nedeni, öncelikle ABD’deki kayagazı üretimi ve stok fazlalığı.” dedi. Fiyatların düşmesinin enerji sektörünü zor durumda bıraktığına dikkati çeken Birol “ABD’de enerji yatırımları karlı olmaktan çıktı. 40-45 Dolar olan petrol fiyatları üretimi düşürdü. Fiyatlar 60-65 Dolara gelmezse üretim artmaz. Ancak petrol talebi 1.2 milyar varil arttı ve bununla birlikte şişen stoklar erimeye başladı. 2016 sonuna doğru bu nedenle fiyatlarda yükseliş bekliyoruz. Ama geçmişteki gibi 100 Dolara kadar bir yükseliş beklemiyoruz. Beklentimiz 55-60 Dolar civarı. Bunu söylerken beklenmedik jeopolitik gelişmeler olmadığını var sayıyoruz tabi. 2015 yılında yeni petrol üretimine yapılan yatırım yüzde 25 oranında düştü. 2016’da ise %15-20 civarında düşüş öngörüyoruz. Bu 2 yıl üst üste yaşanan ilk düşüş. Stoklar eriyip talep hızlandığı zaman yeni üretimde sıkıntı yaşanacak. Bu piyasalarda ciddi bir daralmayı getirir. Bu bazı beklenmeyen fiyatları getirebilir” diye konuştu.
Dolar/TL sene sonunda 3.10-3.15 olur
Destek Menkul Değerler Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Mergen, ABD Merkez Bankası Fed’in küresel riskler nedeniyle son toplantılarda faiz artıramamasının endeksi düşürdüğünü belirterek yine de sene sonunda kurun yükselmesin beklediğini söyledi. Eyül ayında 50 baz puanlık bir artış olabileceğine dikkat çeken Mergen “Fed her toplantıda 25 baz puanlık artış yapmayabilir. Kasım ayındaki seçimlerden sonra aralık ayında 50 baz puan birden faiz artışına gidebilir. Bence Dolar sene sonunda 3.10-3.15 TL seviyelerini görebilir.” dedi. Petrol fiyatlarındaki dolar endeksi etkisine de dikkat çeken Mergen “Petrol 2014 yılında yönünü aşağı çevirdiğinde Dolar endeksinde 80’lerden 100’e kadar olan yükseliş başladı. Bunları arasında doğrudan ilişki var.” diye konuştu. En son Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yıl sonu Dolar/TL beklentisini 3.08 olarak yükseltmişti.
“Altının gramı 105-120 TL bandında hareket eder”
Altın ve Para Piyasaları Uzmanı M. Ali Yıldırımtürk, para birimlerine güven azaldıkça altına talebin arttığını kaydetti. ABD’de 2008 yılında patlayan mortgage krizi sırasında altının onsunun 1920 Dolara kadar yükseldiğine dikkat çekerek “Fed’in faiz artışıyla birlikte altında gerilemeler yeniden başladı. Fed’in politikaları nedeniyle yılbaşından bu yana fiyatlarda inanılmaz bir dalgalanma var. ABD faiz arttırmaya devam ederse fiyatlar 1050 dolara kadar gider.” dedi. Türkiye’de madenlerden yıllık 30 ton altın çıkarıldığını belirten Yıldırımtürk, “Hindistan ve Çin’de altın tüketiminde azalma var ancak uluslararası piyasaların etkileri daha çok. Yaz aylarında faz indirimleri devam ederse temmuz, ağustos ayı ortalarına kadar altın fiyatları gerileyebilir. Ağustos 15’ten sonra ise büyük yatırımcılar döner kasım başına kadar fiyatlar tekrar yükselir. Kısa vadeli olarak altının gramı gerilemelerde 105 yükselişlerde ise 120 TL yi geçmez.” diye konuştu.
“Petrol fiyatları dolar endeksi nedeniyle düşüyor”
İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Müdürü Şant Manukyan ise fiyatların düşmesinin üretim ile ilgili değil dolar endeksiyle alakalı olduğunu düşündüğünü kaydetti. Manukyan “Kaya gazının fiyatları bu denli düşürdüğünü sanmıyorum, çünkü eski bir sistem. Ancak Dolar endeksinin yukarı yönlü hareketi ile petrol fiyatlarının düşüşünün aynı anda başladığın görebiliriz.” dedi. 1986’dan sonra 10 doların altına düşen petrol fiyatlarını hatırlatan Manukyan “Ben bu bağlamda çok umutsuz değilim. Birkaç ülke haricinde arzını kısabilecek çok fazla ülke yok. Bu sürecin geçici olduğunu düşünüyorum. 2017’den sonra petrol fiyatlarını daha net değerlendirebiliriz.” diye konuştu. Çin’deki büyüme sorununu da değerlendiren Manukyan büyüme rakamlarının aşırı borçlanma nedeniyle daha da düşebileceğini ifade etti. Manukyan “Çin’de büyüme önümüzdeki 10 yıl bounca %3 kadar daha düşebilir. Ancak komünizm olması sebebiyle ABD’deki gibi bir kriz olmasını beklemiyorum.” diye konuştu.
“OPEC üretimi kısamaz”
Genel Energy Gaz Şirketi Genel Müdürü Ali Arif Aktürk ise petrole olan talebin 1,5 milyon varil arttığını, arzda ise 2 milyon varillik bir artış olduğunu belirterek “Şu anda sorun vadeli piyasalarda olmayan petrolün satılmasından kaynaklanıyor. Fiyatlar Uluslararası piyasalarda sanal ortamlarda şekilleniyor. OPEC’in üretimi kısmasını mümkün bulmuyorum. Kilit nokta ise kasım ayındaki ABD Başkanlık seçimleri olacak.” dedi. Donald Trump’ın başkan olması halinde 2017’de doların fiyatının 60 doları geçebileceğini kaydeden Aktürk, Clinton senaryosunun gerçekleşmesi halinde ise bu rakamın 50 dolar civarında devam edebileceğini kaydetti.
Hürriyet Gazetesi Enerji Editörü Merve Erdil de Türkiye’nin enerjide dışa bağımlı olduğu halde elektrik piyasasında arz fazlası bulunduğuna dikkat çekerek “Büyümenin beklenen hızda olmaması nedeniyle elektirkte arz fazlası yaşanıyor. Bu nedenle bir çok yatırımcı yeni yatırım yapmaya çekiniyor. Örneğin yeni doğalgaz santralleri yapılmazken, halihazırda yapılmış olanlar da çalışmıyor. Böyle devam ederse 2018’de bu enerji fazlasının pik yapması bekleniyor. Ama yatırım yapılmadıkça ilerleyen dönemde elektrik sıkıntısı yaşanabilir.” diye konuştu.
