Diş fırçası seçimi, ağız ve diş sağlığını ciddi anlamda etkiliyor. Diş sağlığının korunmasında, fırçalama alışkanlıkları ve doğru diş fırçası kullanımı etkili oluyor. Peki nasıl bir diş fırçası?
Diş Hekimi ve Protez Uzmanı Y. Doç. Dr. Çağdaş Kışlaoğlu
Dişte kaç renk tonu bulunur?
A1’den D4’e kadar uzanan, toplamda 16 renge sahip renk skalası diş renklerini değerlendirmeyi sağlar. 50 yıldan uzun zamandır kullanılan bu skala, günümüzde de diş hekimliğinde kabul görmekte ve kullanılmaktadır.
Dişler nasıl fırçalanmalıdır?
- Dişler fırçalanırken, diş ve diş etlerine paralel hizada dairesel hareketler uygulanmalıdır.
- Diş fırçalaması esnasında, dişlere veya diş etlerine çok hafif ya da çok kuvvetli baskı yapmaktan kaçınılmalıdır.
- Dairesel hareketler sonrasında, diş etinden dişe ve ağız boşluğuna doğru fırçalama devam etmelidir.
- Sağ, sol ve alt çene dişleri ayrı ayrı özenle fırçalanmalıdır.
- Diş fırçalama işlemi, dil fırçalamayla devam etmelidir. Dilin arka sırtından başlanarak, öne doğru fırçalama işlemi yapılmalıdır.
- Dil fırçalama için özel olarak hazırlanmış ve genellikle diş fırçalarının üst, arka kısmında yer alan dil temizleyici başlıklar bu amaçla kullanılabilir.
Diş fırçası nasıl seçilmelidir?
- Diş temizliğinde, diş fırçalarının niteliği ve dişlere olan uygunluğu büyük önem taşır.
- Diş fırçasının sapı rahat bir kullanıma imkan vermesi açısından esnek boyunlu olmalıdır. En sağlıklı diş fırçası, kişinin dişlerini fırçalarken en rahat ettiği diş fırçasıdır.
- Diş fırçası, çok sert ya da aşırı yumuşak olmamalıdır.
- Fırça alırken, diş ve ağız yapısına en uygun olanı seçmek için diş hekimine danışmak doğru olacaktır.
- Diş fırçalama işlemini konforlu bir hale getirmek isteyenler için manuel fırçaların yanı sıra, pilli diş fırçaları da vardır. Bu fırçalar, titreşimli ve döner başlıklarıyla etkili bir şekilde diş yüzeyinin temizlenmesine yardımcı olur.
- Manuel ya da pilli diş fırçası kullanımı kişisel bir tercihtir.
Antibiyotik kullanımı diş çürüğüne neden olur mu?
Antibiyotik kullanımı, özellikle de çocuk yaşlarda diş çürükleri için elverişli bir ortam hazırlar. Antibiyotiklerin diş çürüğü ve dişlerde renk değişimi gibi sorunlara neden olduğu, diş hekimliğinde uzun yıllardır bilinen bir gerçektir.
Her diş fırçalamada diş ipi kullanılmalı mıdır?
Diş ipi mümkünse günlük yaşamda, diş temizliğinin önemli bir parçası olarak görülmelidir. Çünkü düzenli diş ipi kullanımı, diş fırçalarının ulaşmakta yetersiz kaldığı diş aralarına ulaşarak, gıda artıklarını temizlemektedir. Gıda artıklarının bu yolla düzenli olarak temizlenmesi, diş çürüklerinin oluşumunu önemli ölçüde engellemektedir.
Diş hakkında doğru bilinen yanlışlar nelerdir?
- Sert diş fırçası dişleri daha iyi temizler: Dişleri iyi fırçalamak; fırçanın sertliğiyle değil, fırçalama tekniğiyle ilgilidir. Genellikle orta sertlikte diş fırçaların kullanılması uygundur. Çok sert fırçalar, dişleri aşındırabilir.
- Bastırarak fırçalamak daha iyi temizler: Bastırarak fırçalamak; dişleri temizlemek yerine, fırça çürüğü dediğimiz aşınmalara neden olur. Dişlerin mine tabakası aşındığı için, alttaki sarı tabaka ortaya çıkar ve dişler daha sarı gözükür. Ayrıca sert fırçalamak, dişlerde hassasiyete ve diş eti çekilmesine neden olur.
- Diş macununu fazla kullanmak dişleri çizer: Dişlerin mine tabakasının çizilmesi; macunun fazla kullanılmasıyla ilgili değil, kullanılan macunun granüllerinin büyük olmasıyla ilgilidir. O yüzden, granülleri büyük olan macunların uzun süreli kullanımından kaçınılmalıdır. Fırçanın üzerine konulan macunun miktarı ise, mercimek tanesi büyüklüğünde olmalıdır.
- Dişler, macun ve fırça ıslatılarak fırçalanmalı: Diş fırçası, fırçalamaya başlamadan önce ıslatılmamalıdır. Çünkü fırça kılları ıslatılınca, sertliğini kaybeder. Macunun köpürmesi için yeterli sıvı ağızda mevcuttur.
- Dişler kahvaltıdan önce fırçalanır: Dişler günde en az iki kez, kahvaltı ettikten sonra ve yatmadan önce fırçalanmalıdır. Dişler fırçalandıktan sonra, dilin üst yüzeyi de yumuşakça temizlenmelidir.
- Estetik diş doğuştan olur, çarpık dişten kurtuluş yok: Dişte şekil bozukluğunu düzeltme, dişler ağızda mevcut olduğu sürece her yaşta uygulanabilir. Ortodontik tedavi ya da porselen kaplama (lamina) sayesinde; dişler mevcutsa, her yaşta düzeltme yapılarak, güzel görünen dişlere sahip olunabilir.
- Beyazlatma (bleaching) dişleri daha da sarartır: Beyazlatma işlemi, normal diş rengini daha da açmak için yapılır. Beyazlatmanın ilk yapıldığı dönemlerde kahve, çay ve sigara gibi dişleri renklendirecek etkenlerden uzak durmak gerekir. Beyazlatmayı yapacak hekimin tavsiyelerine uyulursa, beyazlatmanın hiçbir yan etkisi yoktur.
- Diş taşı temizliği dişin minesine zarar verir: Diş taşı temizliği, uzman bir hekim tarafından doğru uygulandığı takdirde minenin zedelenmesine neden olmaz. Çünkü diş taşı temizliği işleminde diş dokusuna zarar verilmeden, diş yüzeyine ait olmayan oluşumlar (plak, diş taşı) uzaklaştırılır.
- Diş taşları temizlendikten sonra daha çok diş taşı oluşur: Dişleri düzenli ve doğru fırçalamak, diş taşı oluşumunu engeller. Altı ayda bir diş hekimi kontrolü sayesinde, iyi fırçalanamayan alanlarda oluşan diş taşları, hekim tarafından temizlenmiş olur. Bunun da dişe hiçbir zararı yoktur.
- Ağız kokusu herkeste olur ve geçmez: Ağız kokusu; çürük diş, diş eti hastalığı, sindirim sistemi ile ilgili rahatsızlıklar, sinüzit yahut üst solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklanabilir. Bu hastalıkların tedavisi sonucunda, ağız kokusu önlenebilir.
- Hareketli protezler çamaşır suyuna konursa beyazlar: Hareketli protezleri çamaşır suyuna koymak zararlıdır. Çamaşır suyu, protezin kırılganlığını artırır, ömrünü azaltır. Protezler için özel temizleme tabletleri vardır ve onlar kullanılmalıdır.
- Diş fırçalarken diş etlerinin kanaması iyidir: Diş fırçalarken görülen kanamalar, diş eti iltihabının belirtilerinden biridir. Vakit geçirmeden bir diş hekimine başvurmak gerekir. Diş etlerinin, kanamadan dolayı fırçalanmaması sonucu, mevcut iltihabi durum şiddetlenecektir. Hastalar kanama olan bölgeyi daha iyi fırçalamalı ve diş hekimine tedavi için başvurmalı.
- Diş ağrıyınca dişin üzerine aspirin, tütün, kolonya, rakı ve tuz koymak ağrıyı keser: Alkol ve alkol içerikli maddelerin diş ve dişeti bölgesine uygulanması sonucu dişetlerinde alkol – aspirin yanığı denilen komplikasyonlara neden olur. Dişlerin üzerine uygulanan diğer maddelerin (tütün, tuz gibi) de ağrı kesici özellikleri yoktur. Ağrı, ancak mevcut sorun giderildiğinde ortadan kalkar.
- Hamilelikte dişten kalsiyum çekildiğinden, dişetleri kanar: Hamilelik dönemindeki diş eti kanaması, dişten kalsiyum çekilmesi nedeniyle olmaz. Kanamanın nedeni, hamilelikteki hormonal değişiklikler sonucu dişeti iltihabının oluşması veya mevcut dişeti iltihabının şiddetlenmesidir.
- Her hamilelik bir diş götürür: Her hamilelikte diş kaybının gerçekleşmesi söz konusu değildir. Ağız bakımının tam olarak sağlanamaması, tedavi edilemeyen çürüklerin varlığı ve diş eti hastalıklarının ilerlemesi durumunda diş kayıpları görülür.
- Hamilelikte diş tedavisi bebeğe zarar verir: Aciliyet gerektiren diş tedavileri, hamileliğin her döneminde yapılabilir.
