Suriye’de Moskova ve Washington’un öncülük ettiği çatışmasızlık 48 saat daha uzatılırken mahsur kalan sivillere hala yardım iletilemiyor. 40 bin kişiye bir ay yetecek kadar gıda taşıyan kamyonlar halen Türkiye sınırında bekletiliyor.
BBC Türkçe’nin haberine göre, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-moon Rusya ve ABD’yi Suriye’de mahsur kalan sivillere yardımların iletilebilmesi için taraflara baskı yapmaya çağırdı.
Çatışmasızlık döneminde özellikle isyancıların denetiminde olup hükümet güçlerinin kuşattığı Halep’in doğusunda mahsur kalan sivillere yardım iletilmesi hedefleniyordu.
Fakat savaşan taraflar arasındaki anlaşmazlıklar ve güvenlik kaygıları yüzünden hala yardım ulaştırılamıyor.
BM Genel Sekreteri Ban “Konvoyun ilerleyebilmesi için gerekli güvenlik önlemlerinin alınması kritik önem taşıyor” dedi ve sürdürdü:
“Rusya hükümetiyle, Suriye hükümeti üzerindeki etkisini kullanması, ayrıca Amerikalılarla da Suriyeli silahlı grupların anlaşmaya uymasını sağlaması için temas halindeyim.
Suriye hükümeti Halep’e sadece kendisi ve Birleşmiş Milletler işbirliğiyle ulaştırılacak yardımın girişine izin vereceğini söylüyor.
Çatışmasızlığa ise ilk iki gün içinde genel olarak riayet edildiği anlaşılıyor. Rusya Halep yolu üzerindeki Castello’da iki Suriye askerinin öldürüldüğünü bildirmişti fakat Londra merkezli Suriye gözlemevi adlı muhalif kuruluş 48 saattir can kaybı olmadığını bildiriyor.
Amerikan dışişleri bakanlığı ABD ve Rusya Dışişleri Bakanları John Kerry ve Sergey Lavrov’un, yaptıkları telefon görüşmesinde çatışmasızlık halinin 48 saat daha uzatılması konusunda görüş birliğine vardıklarını açıkladı.
Bakanlık sözcüsü Mark Toner, “ara ara şiddet haberleri gelse de genel olarak çatışmaların azaldığını” söyledi.
Cuma günü ABD ve Rusya Dışişleri Bakanları John Kerry ile Sergey Lavrov’un açıkladığı çatışmasızlık anlaşmasının en önemli şartlarından birisi, Halep’in doğusu gibi kuşatma altındaki bölgelere insani yardımın ulaştırılmasıydı.
Ancak Suriye ordusu ve silahlı muhaliflerin yardım konvoylarının geçişi sırasında mevzilerin nasıl konumlanacağı konusunda bir uzlaşıya varamaması ve güvenlik konusundaki endişeler tırların yola çıkmasını engelliyor.
Salı günü Türkiye’den yola çıkan yaklaşık 40 tır, Cilvegözü Sınır Kapısı’nı geçtikten sonra alınacak kararları beklemeye başlamıştı.
BM ayrıca Suriye hükümetinin ülkeye giriş yapan yardım tırlarını denetlemek istediğini söylemesine de tepki gösteriyor.
Şam yönetimi, sadece Suriye ve BM ile koordinasyon içerisindeki yardım konvoylarının doğu Halep’e girişine izin vereceğini söylüyor.
Suriye Dışişleri Bakanlığı, özellikle Türkiye’nin Suriye’ye göndermek istediği yardımın sadece Esad yönetimiyle eşgüdüm içerisinde Halep’e girebileceği belirtilmişti.
Halep’in doğusu silahlı muhalif grupların kontrolünde. Suriye ordusunun kuşattığı bölgede yaklaşık 250 bin sivilin olduğu tahmin ediliyor.
Her ne kadar BM yardımının gecikmesi Halep sokaklarında protesto edilse de Halepliler çatışmasızlık kararını memnuniyetle karşıladıklarını ifade ediyor.
Muhaliflerin oluşturduğu Özgür Suriye Ordusu’ndan (ÖSO) Ebu Haytam, “Sokaklar hep boştu. Ama şimdi insanlar gelip gitmeye başladılar. Çocuklar tekrar oyun parklarında oynuyor. Ama marketlerde raflar hâlâ boş” diyerek kuşatma altındaki mahallerin durumunu aktarıyor.
Suriye ordusunun kontrolündeki Halep’in doğusundan gelen görüntülerde ise halkın kafelerde oturduğu görünüyor.
Çatışmasızlık anlaşmasından önce Halep’in batısı da sık sık muhaliflerin mevzilerinden atılan roketlerin hedefi oluyordu.
Ancak kentin doğusunda durumun aciliyeti daha fazla. Sivillerin acilen un, bebek sütü ve ilaca ihtiyaç duyduğu ifade ediliyor, yakıt sıkıntısının da ciddi boyutlarda olduğu belirtiliyor.
BBC’nin Beyrut’taki muhabiri James Longman, Halep’in doğusuna giden yolun bir kısmının El Kaide’ye bağlı gruplarca tutulduğunu aktarıyor ve bu nedenle kente girişin güvenli olup olmadığı konusunda kaygıların olduğunu söylüyor.
Rusya’nın yardım konvoylarıysa Suriye ordusunun kontrolündeki Humus gibi bölgelere ulaştı.
- ABD ve Rusya’nın aylar süren müzakerelerinin ardından Pazartesi gün batımından itibaren Suriye genelinde çatışmasızlık ilân edildi.
- Eğer taraflar anlaşma şartlarına uyarsa, çatışmasızlık her 48 saatin sonunda yenilenecek.
- Anlaşmanın en önemli gerekçelerinden birisi Halep gibi insani yardım sıkıntısı yaşanan bölgelere yardım ulaştırılmasıydı.
- Eğer çatışmasızlık bir hafta boyunca devam ederse, ABD ve Rusya Suriye’de ‘terör örgütü’ olarak gördükleri IŞİD ve eski adı Nusra Cephesi olan Şam’ın Fethi Cephesi gibi örgütleri birlikte vurmaya başlayacak.
- Suriye’deki ‘meşru muhalefetten’ de bu örgütlerle aralarına mesafe koymaları isteniyor.
Suriye’de iç savaşın başladığı Mart 2011 tarihinden bu yana hayatını kaybeden sivillerin sayısının 300 binin üzerine çıktığı ifade ediliyor.
Savaşta ölenlerin toplam sayısının ise 430 bin civarında olduğu sanılıyor.
4,8 milyon Suriyeli savaş nedeniyle ülkelerini terk etti.
BM, 6,5 milyon kişinin ise ülke içerisinde evlerini terk etmek zorunda kaldığını bildiriyor.
*
De Mistura, “Tırlarımız hareket etmeyi bekliyor”
Konvoyların hazır beklediğini ama hareket edemediklerini söyleyen De Mistura, “Anlaşma gereği bu yardımların ulaştırılması esnasında hiçbir soruşturma, denetleme sorgulama olmamalı. Geçişlerde kolaylıkların sağlanması gerekiyor. Ama bu noktada maalesef henüz bir ilerleme yok. Yardım TIR’larımız hareket etmeyi bekliyor. Fakat bürokratik işlemler zaman kaybından öteye bir şey sağlamıyor” dedi.
De Mistura, bölgedeki binlerce insanın acilen yardıma ihtiyacı olduğunu bu nedenle çok yavaş yürüyen işlemlerin hızlandırılması gerektiğini söyledi.
Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Steffan de Mistura ve Özel Danışmanı Jan Egeland Suriye’ye ulaştırılması planlanan insani yardıma ilişkin Cenevre’de bulunan BM binasında basın toplantısı düzenledi. Basın toplantısında konuşan De Mistura, ABD ve Rusya arasında varılan anlaşmayı hatırlatarak, bölgeye insani yardımın ulaştırılmasının da bu anlaşmanın bir parçası olduğunu söyledi.
Jan Egeland, “Bürokratik engeller var”
De Mistura’nın özel danışmanı Jan Egeland ise, varılan anlaşma çerçevesinde son 24 saattir sivil ölümler, hastane veya okulların bombalandığına dair bir raporun gelmediğini belirterek, “Bu önemli ve iyi bir durum. Ama sorun şu ki biz bölgeye insani yardım ulaştıramıyoruz. Çünkü bürokratik engeller yüzünden iki gündür hareket etmeyi bekleyen konvoylar hareket etmiyor. Taraflara tekrar çağrı yapıyoruz. Lütfen bu bürokratik engelleri kaldırın. Bölgeye giriş için gerekli belgeler elimize ulaşmadığı sürece yol üzerindeki kontrol noktalarından geçmemiz mümkün değil” dedi.
Egeland, normalde bugün yardım TIR’larının hareket etmesi gerektiğini ama kendilerine bu işlemin yarına kaldığının bildirildiğini söyledi.
“Çatışmasızlık var ama yardımlar gidemiyor”
Suriye’de Moskova ve Washington’un öncülük ettiği çatışmasızlık 48 saat daha uzatıldı ancak insanı yardımlar hala ulaştırılamıyor. Çatışmalar azalsa da muhalifler ve Şam yönetimi arasındaki anlaşmazlıklar nedeniyle BM’nin 40 bin kişiye gıda yardımı taşıyan TIR’ları, hâlâ Türkiye sınırında bekliyor. Şam yönetimi, sadece Suriye ve BM ile koordinasyon içerisindeki yardım konvoylarının doğu Halep’e girişine izin vereceğini söylüyor.
Suriye Dışişleri Bakanlığı, özellikle Türkiye’nin Suriye’ye göndermek istediği yardımın sadece Esad yönetimiyle eşgüdüm içerisinde Halep’e girebileceğini belirtmişti. DHA
