Çocukların evde ve okulda sık sık temas ettikleri vinil yer döşemeleri, duvar kağıtları ve diğer yapı malzemeleri çocuk sağlığını ciddi şekilde tehdit edecek miktarda flatat (kanserojen madde), kadmiyum, organotinler ile birçok zararlı ve zehirli kimyasallar içeriyor. Çocuklar kanser başta olmak üzere birçok hastalığın tehdidi altında…
Korkunç gerçek, Berkeley merkezli, çevre sağlığı eğitimleri veren bir kuruluş olan Ecology Center (Ekoloji Merkezi) tarafından binden fazla yer döşemesi, 2 bin 300 civarında da duvar kağıdı numunesinin teste tabi tutulduğu araştırmada ortaya çıktı.
Çitil Avukatlık Ortaklığı’nın Kurucu Ortağı Avukat Ali Çitil, aileleri yakından ilgilendiren araştırmanın detayları hakkında şu bilgileri verdi:
Yedi kat daha zararlı
Test edilen birçok vinil yer döşemesi numunesinde yasaklanan dört ftalat plastikleştiriciye rastlandı. Büyük markaların yanı sıra indirimli markalar da test edildi ve yer döşeme malzemelerinin ağırlık olarak yüzde 8.5’inin ftalatlardan oluştuğu görüldü. Teste tabi tutulan PVC duvar kağıtlarının çoğunda da yasaklı ftalat plastikleştiricilere rastlandı.
Test edilen PVC yapı malzemelerinin, vinil olmayan alternatiflere nazaran, yedi kat daha fazla zararlı kimyasal içerdiği görüldü.
Duvar kağıtlarının yüzde 96’sında
Duvar kağıtları numunelerinin yüzde 96 gibi büyük bir kısmında, PVC malzemesine rastlandı.
Test edilen bütün PVC yer döşemesi karolarının 3’te 2’sinde organotin dengeleyicilere rastlandı. Organotinlerin bazı formları endokrin bozucular olarak biliniyor, bazı formları da gelişmekte olan beyni olumsuz şekilde etkileyebiliyor ve bağışıklık sistemine zarar veriyor.
PVC duvar kağıdı örneklerinin yarıdan fazlası, kurşun, krom ve antimon gibi tehlikeli kimyasallardan en az birini ya da daha fazlasını içeriyor. Neredeyse her beş duvar kağıdından birinde fark edilir seviyede kadmiyuma rastlandı.
Bin 16 yer döşemesi numunelerinin 52’sinde fark edilir seviyede kurşuna rastlandı. Vinil parke döşemeleri ve vinil karo döşemeleri gibi bazı döşeme örneklerinde, diğerlerine göre, daha yüksek seviyede kurşun tespit edildi.
Çocukların uyuduğu odada kullanılmışsa
Bebek ve çocuk ürünlerinde kullanımı zaten yasaklanmış olan ftalatlar, test edilen yer döşemesi ve duvar kağıtları örneklerinde bol miktarda bulundu. Ftalatlar PVC ürünlerini yumuşatmak için kullanılan kimyasal katkı maddeleri ve bu katkı maddelerinin yoğun şekilde kullanımının okul öncesi çocuklarda, özellikle PVC kaplama bu çocukların uyuduğu odada kullanılmışsa, hırıltıya neden olduğu biliniyor.
Bazı ftalatların, düşük seviyede bu maddelere maruz kalınsa bile, endokrin bozucu özellikleri var. Ayrıca, araştırmalar, ftalatlara maruz kalmanın, üreme sistemi, böbrekler, karaciğer ve kan dolaşımı üzerinde kötü etkilerinin olduğunu gösteriyor. Son olarak, 2009 yılında İsveç’te yapılan bir araştırmada çevreye ftalat salan vinil yer döşemelerine maruz kalan çocuklarda, otizm gelişme riskinin iki kat fazla olduğu belirlenmiş.
Duvar kağıdı numunelerinde bulunan kadmiyuma düşük seviyelerde maruz kalmak bile sağlık üzerinde, akciğer hasarı, böbrek hastalığı ve hatta kanser gibi bir dizi olumsuz etkiye sebep oluyor.
Kusma, ishal, havale, koma ve ölüm
Hem yer döşemesi hem de duvar kağıdı örneklerinde rastlanan kurşunun çocukların sağlığı için çok tehlikeli olduğunu artık biliyoruz. Yüksek miktarda kurşuna kısa süreli maruz kalmak kusma, ishal, havale, koma ve hatta ölüme bile sebep olabiliyor. Düşük seviyede kurşuna maruz kalmanın da zararı yok değil. Düşük seviyede kurşuna maruz kalmak iştahsızlık, karın ağrısı, kabızlık, halsizlik, sinirlilik, baş ağrısı ve bunun gibi bazı sorunlara yol açıyor. Dahası, kurşuna maruz kalındığında, bunun plasentaya geçtiği ve hamile kadınlar için de bu durumun tehlikeli olduğu biliniyor.
Kız çocuklarında…
Yukarıda ismi geçen kimyasallar, diğer kimyasal maddelerle birlikte, kız çocuklarında ergenliğe erken girme, alerjik reaksiyonlar, hiperaktivite, kalp hastalıkları, diyabet ve daha birçok soruna sebep olabilirler. Bununla birlikte, zehirli kimyasallara maruz kalmak ülke ekonomisini de milyarlarca lira zarara sokuyor. Bunun başka bir açıklaması yok, toksik kimyasallar herkes için bir kaybet-kaybet seçeneği sunuyor.
Evde alınacak önlemler
Genelde yerde daha çok vakit geçirdikleri, duvarları ellemek ve daha sonra ellerini ağızlarına götürmek gibi şeyler yaptıkları için, çocuklar bu kimyasallara daha çok maruz kalırlar. Çocuklarınızın bu tür kimyasallara maruz kalma miktarını azaltmanın daha güvenli ve sağlıklı ev ürünleri kullanarak mümkün. Örneğin, linolyum (muşamba), mantar meşesi, bambu ve ahşap malzemelerin hiçbirinin numunelerinde kurşuna, kadmiyuma, civa ve diğer zararlı kimyasal katkı maddelerine rastlanmamış. Vinil olmayan yer döşeme ürünleri, vinil yer döşeme malzemelerine göre, yüzde 50 oranda daha az zararlı kimyasal katkı maddeleri içeriyorlar.
Zehirli duvar kağıtları yüzde yüz gereksiz. Bunlar yerine duvarlarınızı dekore etmek için toksik olmayan ve vinil içermeyen duvar kağıtları kullanabilirsiniz. Bu malzemeleri kullanarak ve bitkiler yardımıyla evinizdeki havanın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.
Okul ve kreşte, evdekine göre iki kat…
Çocuklarınızın sağlığı konusunda sizi tek endişelendirecek şey evinizdeki yer döşemesinin içindeki olması muhtemel zehirli maddeler değildir. Çocuklar okul ve kreşte, evdekine göre iki kat daha fazla PVC’ye maruz kalırlar. Vinil yer döşemeleri çocuklarda astım ve otizm riskini arttırıyor.
Çocuğunuzu gönderdiğiniz okuldan PVC içermeyen malzemeler kullanmasını isteyin ya da çocuğunuzu sağlıklı malzemelerin kullanıldığı, çevre-dostu okullar ve kreşlere yollayın.
Firmalar, devlet ve aile sorumlu
Bu ürünlerden dolayı çocukların zarar görmesi halinde üretici firmaların, gerekli denetimi yapıp bu zararlı ürünün üretilmesini engellemeyen devletin hukuki ve cezai sorumluluklarının gündeme gelebileceğini belirten Av. Ali Çitil, hatta gerekli özeni göstermeyen ebeveynlerin de aile hukukundan kaynaklanan özen yükümlülüklerini ihmal etmeleri dolayısıyla sorumlu olabileceğini sözlerine ekledi.
