Bağışıklık sistemine olumlu etkileri olan D vitamini hipertansiyon, kalp hastalıkları, bazı kanserler ve otoimmün hastalıklara karşı koruyucu özellikleri ile bilinen bir vitamin. D vitamini eksikliği neden kaynaklanır?
Kapalı mekanlarda zaman geçirme ve düzensiz beslenme alışkanlıkları sonucunda D vitamini alımının azalması, gençlerin ve yetişme çağında olanların sadece sağlığını değil, doğurganlıklarını da tehdit ediyor.
Medical Park Bahçelievler Hastanesi Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Çağcıl Yetim, D vitamini eksikliği olan kadın ve erkeklerde kısırlık sorunun gözlendiğini, hatta gebelikte bu sorunu yaşayan kadınların kız çocuklarında da gelecekte adet düzensizliğine yol açarak gebelik olasılığını düşürdüğünü kaydetti.
Vücutta önemli görevlere sahip, yağda çözünen bir vitamin olan D vitamini, çoğunlukla güneş ışınlarının etkisiyle deride oluşur. Yeterli miktarda alınan D vitamini, özellikle kemik erimesini önlerken sağlıklı kemik ve kas yapısı oluşumunu sağlar.
Yrd. Doç. Dr. Çağcıl Yetim, son yıllarda yaşam şartlarının değişimine paralel olarak kapalı mekanlarda daha fazla zaman geçirilmesinin, güneş görmeyen ve karanlık mekanlarda çalışılmak zorunda kalınmasının D vitamini eksikliğine yol açtığını, bunun da dolaylı olarak gebeliği negatif etkileyen bir faktör olarak ortaya çıktığını belirtti.
Yrd. Doç. Dr. Çağcıl Yetim, son dönemde kış saati uygulamasından vazgeçilmesiyle, karanlıkta geçirilen zamanın daha da arttığına dikkat çekti. Son yıllarda yapılan araştırmalarda D vitamininin özellikle üreme organlarına önemli etkileri olduğunun ortaya konduğunu söyleyerek, bu vitaminin eksikliğinin ise kadın ve erkekte kısırlığı artırdığı kaydetti. Yrd. Doç. Dr. Çağcıl Yetim, konuyla ilgili şu bilgileri verdi;
Anneden çocuğa miras kalıyor
Son yıllarda pek çok insanın güneş ışınlarına bağlı cilt kanseri oluşması korkusuyla güneşe çıkmaktan kaçınması, güneş koruyucularını çok fazla kullanması, çevre kirliliği, yetersiz beslenme gibi etkenler D vitamini eksikliği sorunu ile daha sık karşılaşmamıza yol açıyor.
Son yıllardaki çalışmalarda D vitamininin kadınlarda her adet döneminde veya kısırlık tedavisi sırasında, gelişen yumurta sayısını ve kalitesini artırdığı, yumurtanın sperm tarafından döllenmesini, rahim içi kalınlığı ve oluşan bebeğin rahime tutunmasını kolaylaştırdığı ve böylece gebelik oluşma şansını gerek tüp bebek tedavilerinde gerekse diğer kısırlık tedavilerinde olumlu yönde artırdığı ortaya konmuştur.
Araştırmalar, gebelik döneminde D vitamini eksikliği yaşayan annenin dünyaya getireceği kız çocuklarında gelişim sürecinde ‘hipotalamik fonksiyonun’ bozularak adet düzensizliği ve buna bağlı olarak gebelik potansiyelinin azalması gibi problemlere yol açabildiğini göstermektedir.
Erkeklerde ise sperm sayısı azlığı ve hareket yavaşlığı sorunlarını yaşayan kişilerde D vitamini takviyesinin, özellikle sperm hareketini hızlandırarak, ayrıca sperm sayısında da bir miktar artış sağlayarak yumurta döllenmesini artırdığı söylenebilir.
D vitamini eksikliğinin nedenleri
Yetersiz güneş maruziyeti, D vitamini barındıran gıdalardan yetersiz beslenmek, D vitamininin bağırsaktan yetersiz emilimi, karaciğer veya böbrek hastalığı olanlarda D vitamininin etkin formuna dönüşememesi ve ayrıca bazı ilaçlar, D vitamini eksikliğine sebep olabilir. D vitamini eksikliği ve yetersizliği tanısı kanda bakılan D vitamini (25OHD) düzeyleri ile konabilir. 30 ng/ml üzeri normal, 20-30 ng/ml arası D vitamini yetersizliği, 20 ng/ml altı D vitamini eksikliği olarak tanımlanır.
Doğal kaynakları tercih edin
Günlük D vitamini gereksinimi kollar, bacaklar ve yüzün 20 dakika gün ışığına maruz kalmasıyla karşılanabilir. Gerekli güneş ışığı miktarı; kişini yaşı, deri rengi, maruziyet süresi ve varsa diğer tıbbi sorunlara göre değişir.
D vitaminin deri yoluyla vücuda alınması, yaşın ilerlemesiyle azalmaya başlar. Deri rengi koyu olan kişilerde, yeterli D vitamininin deride oluşması için özellikle kış aylarında uzun süreli gün ışığına gereksinim vardır. Güneş koruyucuları (20 faktör ve fazlası) kullananlarda deride D vitamini oluşamaz.
D vitaminin diğer önemli kaynağı gıdalardır. Bazı gıdalarda D vitamini doğal olarak bulunur. Özellikle yağlı olan tuzlu su (deniz) balıklarından somon, sardunya ve ton balığında, tereyağ, süt, yulaf, tatlı patates, yumurta sarısı, sıvı yağlarda bulunur.
Bitkilerden maydanoz, ısırgan otu, yoncada mevcuttur. Bazı ülkelerde süt ve süt ürünleri, ekmek, tahıllar D vitamini ile zenginleştirilmektedir. Ayrıca D vitamini eksikliği olması halinde takviyesi D Vitamini preparatları ile yapılır.
Fabrika ve egzoz dumanları negatif etki yapıyor
Sisli havaların sık olduğu bölgeler, fabrika dumanları veya araba egzoz dumanları ile aşırı kirlenen havanın solunduğu alanlar, kapalı giyim tarzı tercihleri yeterli D vitamini oluşumunu engeller. Genel olarak, erişkinlerde normal D vitamini düzeylerini sağlamak için gereken D vitamini dozu 400- 800 IU’dir. Bu miktarda D vitamini içeren bir takviyenin alınması yeterli olacaktır.
Fazlası da zarar
D vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğundan D vitaminin gereğinden fazla alınması, D vitamini zehirlenmesi denilen bir tablo yaratır. Bu durumda kan kalsiyumu yükselir ve buna bağlı sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Bu durumu önlemek için ilaç prospektüsleri dikkatli okunmalı, D vitamini içeren birkaç ilaç bir arada alınmamalıdır. Örneğin multivitaminler ve D vitamini preparatları bir arada alınmamalıdır.
