Kış aylarında kapalı, yağışlı havalar ve ışık eksikliği kimi insanları psikolojik olarak olumsuz etkiliyor.
Halk arasında “kış depresyonu” olarak adlandırılan bu durum, “mevsimsel affektif bozukluk” olarak da adlandırılıyor.
Depresyonun, insanın ruhsal mekanizmalarının bir işlevinin aksamasını ifade ettiğini belirten Anadolu Sağlık Merkezi Psikiyatri Uzmanı Dr. Cem Hızlan “Özellikle mevsim geçişleri affeksiyon işleviyle ilgili hastalıkların görülme sıklığının arttığı bir dönem. İstatistik olarak bu sıklığın arttığını net olarak gözleyebiliyoruz ama nedenleri üzerine çalışmalar ve tezler sunulmaya devam ediyor. Kış mevsimi genelde depresyonun daha yaygın görüldüğü bir mevsimken, bunun günlük ışık miktarıyla ilgili olduğu düşünülüyor” açıklamasında bulundu.
Depresyonun psikiyatri alanında bir klinik durumun adı olduğunu belirten Dr. Cem Hızlan “Genellikle insanlar tarafından günlük durum ya da ruh halinin tarifi için kullanılıyor olsa da bunun bir klinik tanı olduğunu unutmamak gerekir.
‘Affeksiyon’ (hissetme) dediğimiz, çevreye doğru duygusal tepkileri vermememizi sağlayan işlev depresyon durumunda sağlıklı çalışmaz ve çevreye ya da olan bitene karşı ortaya çıkan duygular gerektiği gibi olamaz. Depresyonda çevre ve olan bitenler yani genel anlamda ‘durum’ daha kötümser, umutsuz ve kötüymüş gibi algılanır” dedi.
Işık miktarı kış depresyonunu tetikliyor
Depresyonun insanın olayları doğru değerlendirememesinden değil, olayları gerektirdiğinden daha kötü hissetmesinden kaynaklandığını söyleyen Psikiyatri Uzmanı Dr. Cem Hızlan “Hissetmeyi ve değerlendirmeyi (yargılama) iki farklı işlev olarak ele almalıyız. Evde ve kapalı alanlarda vakit geçirmek kimi insanlar için sıkıcı bir durummuş gibi görünse de depresyon söz konusu olduğunda bunun ne kadar etkili bir faktör olduğunu söyleyebilecek durumda değiliz. Işık miktarının etkili olduğuna dair verilerin daha net olduğunu söylemek mümkün. Sıkıntı, mutsuzluk, bıkkınlık gibi durumsal duyguları depresyonla karıştırmamak gerekir. Bir de insanların hoşlandıkları durumlar değişiklik gösterir. Kapalı alanlarda ya da evlerde vakit geçirmenin her insan için aynı derecede sıkıcı olduğunu varsaymak için bir nedenimiz yok” açıklamasında bulundu.
Kış depresyonu tedavisinde kuzey ülkelerinde denenmiş yoğun ışık tedavisi uygulanıyor
Kışın depresyona yakalanma olasılığının büyük oranda yapısal yatkınlıkla ilgili olduğunu belirten Psikiyatri Uzmanı Dr. Cem Hızlan çevresel faktörlerin bu durumu tetikleme potansiyelinin göz ardı edilmemesini, yine de bunun bir yatkınlık zemini üzerine gelişebileceğini belirtti.
Dr. Hızlan kış depresyonunun tedavisine ilişkin şu açıklamalarda bulundu: “Kışın görülen depresyonun tedavisi de diğer depresyon olguları gibi yapılır. Ön planda antidepresanların kullanımı geliyor. Özellikle kuzey ülkelerinde denenmiş fototerapi (Yoğun ışık tedavisi) gibi uygulamalar kışın görülen depresyonlara özgü tedavi yaklaşımları içinde sayılabilir.”
Günlük planlamalar mevsime ve biyolojik saatlere göre yapılmalı
Kış depresyonundan korunmak için insanların farklı mevsimlerde biyolojik saatiyle birlikte fiziksel ihtiyaçlarının da değiştiğini vurgulayan Dr. Cem Hızlan “Uyku ihtiyacımız, beslenme biçimimiz, dinleme ve aktivite sürelerimiz kışın ve yazın farklılıklar gösterir. Bu değişikliklere duyarlı olmak ve saygı göstermek, günlük planımızı bu değişikliklere uygun planlamak kişileri kış depresyonundan korur” önerisinde bulundu.
