Bel çevresindeki her 10 cm genişleme ve kilomuzdaki her 5 kg artışın vücut kitle indeksinde 5 birim artışa neden oluyor. Peki vücut kitle endeksi nasıl hesaplanır? Yaşa göre ideal vücut kitle indeksi nasıl olmalı?
Uzmanlar, “Yaşam tarzınızda değişiklik yaparak kanser ve kalp hastalıkları, tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklara dur denebileceğine dikkat çekerek, dengeli ve kaliteli beslenin, düzenli egzersiz yapın, sigara ve alkolü azaltın/bırakın” tavsiyesinde bulunuyor.
Kanser konusunda toplumda farkındalık sağlanması ve toplum bilincinin geliştirilmesi amacıyla 1-7 Nisan Kanser Haftası olarak anılıyor.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Doç. Dr. Defne Kaya, vücut yağ oranının fazlalığı ile çoğunluğu sindirim ve hormonal sistemi ilgilendiren 12 çeşit kanser arasında ilişki bulunduğunu söyledi. Doç.Dr. Defne Kaya, bu kanser türlerini şöyle sıraladı:
“Pankreas, böbrek, yumurtalık, safra yolu, özefagus, kolon ve rektum (kalın bağırsağın makata yakın olan ilk 12 cm olan bölümü), mide, kemik iliği (multiple myelom: fazla hayvansal yağ tüketenlerde ve obezlerde daha sık görülür), akciğer, meme ve rahim kanseri.”
Vücut kitle indeksi nasıl hesaplanır?
İlk yapacağımız şeyin vücut kütle indeksimizi (VKİ – BMI) hesaplamak olduğunu ifade eden Kaya, “Vücut ağırlığımızın boyumuzun karesine bölünmesi ile elde edilen VKİ’nin normal sınırlarda olup olmadığını kontrol etmeliyiz.
Yaş aralığına göre ideal vücut kitle endeksi:
- 19-24 yaş için 19-24;
- 25-34 yaş için 20-25;
- 35-44 yaş için 21-26;
- 45-54 yaş için 22-27
- 65 yaş üzerinde 24-29 aralığında olmalı.
Bel çevresindeki yağlanma risk oluşturuyor
Vücuttaki toplam yağ miktarının önemli oduğunu belirten Doç.Dr. Defne Kaya, bel çevresindeki yağlanmanın önemli sağlık sorunlarına davetiye çıkarabileceğini belirterek “Bununla beraber yağın nerede biriktiğini bilmek daha önemlidir. Karın çevresinde gerçekleşen yağ birikimi, vücudun diğer bölgelerinde (kalça, basen) olan yağ birikiminden daha fazla sağlık risklerine neden olur. Bu nedenle bel çevresinin tek başına ölçümü ya da bel/kalça çevre oranı bize bazı hastalık durumları için önemli bilgiler verir. Bel çevresi özellikle erkeklerde 94 cm, kadınlarda 80 cm’i geçmemelidir. Bel/kalça çevre oranı ise, şişmanlığa bağlı kronik hastalıkların görülme riskinin değerlendirilmesi açısından önemlidir. Bu oran cinsiyete göre farklılıklar göstermektedir. Bel/kalça çevre oranı erkeklerde 1.0, kadınlarda 0.8’in üzerine çıkmamalıdır” diye konuştu.
VKİ’deki 5 birim artış kanser riskini artırıyor
Bel çevresindeki her 10 cm genişleme ve kilomuzdaki her 5 kg artışın VKİ’de de 5 birim artışa neden olduğuna dikkat çeken Doç. Dr. Defne Kaya, VKİ’deki her 5 birim artışın aşağıdaki sonuçları doğurabileceğini ifade etti. İşte o sonuçlar:
- Kolon kanserine (erkeklerde) (%9 risk artışı)
- Rektum kanserine (erkeklerde)
- Özefagus kanserine
- Pankreas kanserine
- Böbrek kanserine
- Rahim kanserine (menapoz öncesi kadınlarda)
- Kemik iliği kanseri (multiple myeloma) – a type of bone marrow cancer
Üç farklı safra yolu kanseri: Safrakesesi, karaciğer dışı safra yolları ve vater kabarcığı (pankreastan gelen kanalla öd kanalının oniki-parmak bağırsağına açıldıkları yerde bağırsak duvarının genişlemesiyle meydana gelmiş olan bir kabarcık) (%56 risk artışı)
Hem vücut yağ oranında ve kiloda artış hem de bel/kalça oranındaki 0.1’lik artış, menapoza giren ve hormon replasman tedavisi görmeyen kadınlarda, meme kanseri görülme riskini %11, rahim kanseri görülme riskini %21 artırmaktadır.”
Kalbinizi ve kaslarınızı güçlendirecek program uygulayın
Tüm bu bilimsel verilerin vücut yağ oranımızı ve bel/kalça oranımızı azaltmamız gerektiğini işaret ettiğini belirten Doç.Dr. Defne Kaya, “Vücudunuzu sağlığa kavuşturmak istiyorsanız hem kalbinizi hem de kaslarınızı çalıştıracak bir program uygulamalısınız. Kalp atım hızınızı artırmak tek başına yeterli olmaz, mutlaka kaslarınızı da kuvvetlendirme antrenmanınıza eklemelisiniz ki yağ yakmanız hızlansın” diye konuştu.
Doç. Dr. Defne Kaya, antrenman program seçeneklerini de şöyle sıraladı:
- Haftada en az 150 dakika orta şiddette aerobik aktivite ve haftada 2-3 gün büyük kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme egzersizleri.
- Haftada en az 75 dakika yüksek şiddette aerobik aktivite ve haftada 2-3 gün büyük kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme egzersizleri.
- Orta ve yüksek şiddetli aerobik egzersizleri karıştırabilirsiniz: Haftada iki gün 30 dakika koşup diğer günler hızlı yürüyüş yapabilirsiniz. Yine haftada 2-3 gün büyük kas gruplarına yönelik kuvvetlendirme egzersizi yapmanız şart.
- Birkaç aerobik egzersiz önerisi de vermek isterim: Hızlı yürüyüş, yüzme, koşu, bisiklete binmek, tenis, doğa yürüyüşleri ve tırmanma, basketbol, voleybol, futbol.
Yaşam tarzında değişiklik yaparak tüm bu kanser çeşitlerine ve kalp hastalıkları, tip 2 diyabet gibi kronik hastalıklara dur demenin mümkün olabileceğini vurgulayan Doç.Dr. Defne Kaya, “Dengeli ve kaliteli beslenin, düzenli egzersiz yapın, sigara ve alkolü azaltın/bırakın” tavsiyesinde bulundu.
